عدم دریافت کارمزد تقدیم یارانه‌ای از جیب همه به یک گروه

صادق فرامرزی مدیرعامل شرکت کارت اعتباری ایران کیش دریافت کارمزد تراکنش دستگاه‌های کارتخوان موضوعی بود که آبان ماه امسال ذهن اهالی رسانه و مردم را به خود مشغول داشت و درحالی‌که قرار بود از روز ۲۰ آبان اجرایی شود، باوجود تمام اهمیتی که این موضوع برای بقای شرکت‌های PSP و ساماندهی به وضعیت خدمات آنها دارا است، به دلایل مختلف از جمله ضعف در اطلاع‌رسانی و ارائه مستندات متقن و کافی به رسانه‌ها و حتی تصمیم‌گیران کلیدی شبکه بانکی، دقیقا با مخالفت‌هایی از سوی همین دو گروه مواجه شده و عقیم ماند. با این وجود، تلاش و پیگیری مسوولان بانک مرکزی برای سامان بخشی به وضعیت شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیک در کشور، ستودنی است و همان گونه که قائم مقام بانک مرکزی اخیرا تاکید کرده است، کارمزد هزینه خدماتی است که ارائه می‌شود و دریافت آن جهت بقا و بهبود خدمات پرداخت الکترونیک گریزناپذیر است.

صادق فرامرزی مدیرعامل شرکت کارت اعتباری ایران کیش دریافت کارمزد تراکنش دستگاه‌های کارتخوان موضوعی بود که آبان ماه امسال ذهن اهالی رسانه و مردم را به خود مشغول داشت و درحالی‌که قرار بود از روز ۲۰ آبان اجرایی شود، باوجود تمام اهمیتی که این موضوع برای بقای شرکت‌های PSP و ساماندهی به وضعیت خدمات آنها دارا است، به دلایل مختلف از جمله ضعف در اطلاع‌رسانی و ارائه مستندات متقن و کافی به رسانه‌ها و حتی تصمیم‌گیران کلیدی شبکه بانکی، دقیقا با مخالفت‌هایی از سوی همین دو گروه مواجه شده و عقیم ماند. با این وجود، تلاش و پیگیری مسوولان بانک مرکزی برای سامان بخشی به وضعیت شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیک در کشور، ستودنی است و همان گونه که قائم مقام بانک مرکزی اخیرا تاکید کرده است، کارمزد هزینه خدماتی است که ارائه می‌شود و دریافت آن جهت بقا و بهبود خدمات پرداخت الکترونیک گریزناپذیر است. یادآور می‌شوم که قائم مقام بانک مرکزی، روز ۲۷ آبان در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، تاکید کرده بود موضوع کارمزد و دریافت آن یک سیاست حتمی ‌و اجباری است و بانک مرکزی از این سیاست کوتاه نمی‌آید. موضع بانک مرکزی و شاپرک درخصوص دریافت کارمزد، نشان‌دهنده آگاهی وی نسبت به اهمیت این موضوع جهت ادامه حیات شرکت‌های PSP و حتی بانک‌ها است و در عین حال، حمایت رسانه‌ها در راستای شفاف‌سازی موضوع برای اصناف و افکار عمومی ‌بسیار ضروری است.

دلایل متعددی برای تبیین اهمیت دریافت کارمزد و نقش آن در بقای شرکت‌های PSP وجود دارد اما اولین و بدیهی‌ترین دلیل منطقی این است که راه‌اندازی هر کسب‌وکار باید نه تنها حداقل هزینه‌های خود را تامین کند بلکه برای سرمایه‌گذارانش سودآور باشد اما در این صنعت خاص، وضعیت به گونه دیگری است و پای منافع کلیه دارندگان کارت و عموم مردم هم در میان است. در حال حاضر منبع تامین درآمد و علت بقای شرکت‌های PSP، از محل کارمزد و اجاره بهایی است که شاپرک و بانک عامل به سرویس‌دهنده می‌پردازند. این مبلغ در جای خود به شکل کارمزدهای مختلف بانکی یا به شکل مالیات از تمام مشتریان بانکی یا به تعبیری از تمام مردم اخذ شده است تا یک شرکت PSP سر پا بماند در حالی‌که تنها حدود ۲ میلیون پذیرنده در سراسر کشور از خدمات مربوط به دستگاه کارتخوان استفاده می‌کنند. به تعبیر دیگر این ۲ میلیون نفر از یارانه‌ای استفاده می‌کنند که تمام مردم آن را می‌پردازند. همین مردم از نرخ بالای سودی که بابت تسهیلات بانکی می‌پردازند ناراضی‌اند اما دقت داشته باشید که بانک از منابع دیگری برای تامین درآمد برخوردار نیست درحالی‌که اگر بتواند با ترویج استفاده از خدمات شبکه کارتخوان، به جای هزینه، کسب درآمد کند، تاثیر مستقیمی‌ در کاهش قیمت تمام شده پول و در نتیجه نرخ تسهیلات خواهد داشت.

از سوی دیگر از نقش تعیین‌کننده عوامل اقتصادی در تخریب محیط زیست و پتانسیل بسیار خوب شبکه بانکی و پرداخت در ایفای مسوولیت اجتماعی خود نمی‌توان غافل شد و اتفاقا هر توسعه‌ای که در زمینه بانکداری و پرداخت الکترونیک رخ دهد، تامین منافع مالی مستقیم برای بانک‌ها، شرکت‌ها و کمک مستقیم به حفظ محیط زیست در یک بازی دو سر برد خواهد بود. «رد پای اکولوژیک» (سرانه استفاده هر فرد از منابع زمین)، مبحث نسبتا نوینی در دنیا و ایران است و یکی از راهکارهای موثر و کم هزینه نجات زمین، کاهش نیاز به چاپ قبوض خدمات، اسکناس و اوراق و اسناد بانکی و کاهش سفرهای درون شهری از طریق ترویج خدمات پرداخت و بانکداری الکترونیک است اما عدم حمایت نهادها و اصناف و به ویژه فقدان فرهنگ‌سازی از سوی رسانه‌ها، موجب از بین رفتن صنعت نوپای پرداخت الکترونیک و محروم شدن عموم مردم از خدماتی مثل کارت‌های اعتباری خواهد شد که انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک عملیاتی شود.