طرح جامع فولاد بازنگری شود

احمد دنیا نور مدیر عامل مجتمع فولاد جنوب به نظر می‌رسد بحث بر سر متوازن کردن سود و ظرفیت در طول زنجیره فولاد با استقرار دولت یازدهم به‌صورت جدی مطرح و دنبال شده است. در چند سال گذشته با توجه به اعطای مجوزهای تاسیس به متقاضیان در دفاتر صنایع و معادن استان‌ها، انسجام و برنامه‌ریزی‌های گذشته در طرح جامع فولاد از هم گسیخته شد و در بخش‌هایی از زنجیره فولاد تورم و تعدد ظرفیت و در بخش‌های دیگر عدم تقاضا به وجود آمد، به‌طوری که در سال ۱۳۹۱ ظرفیت مجوزهای داده‌شده درخصوص احداث واحدهای نوردی از مرز ۱۰۰ میلیون تن گذشت.

در حال حاضر طرح جامع فولاد کشور در حال بازنگری و تدوین مجدد است. در نسخه نخست آن میزان تولید فولاد کشور در افق ۱۴۰۴ از ۵۴ میلیون تن به دلیل عقب بودن از برنامه به ۴۴ میلیون تن تقلیل یافت. براین اساس و با توجه به ضرایب تبدیل در نظر گرفته شده، یعنی تا ۱۰ سال آینده برای تولید این میزان فولاد خام که طبق برنامه ۶ میلیون تن آن قرار است به روش کوره بلند باشد، کشور نیازمند تولید ۱۱۰ میلیون تن سنگ آهن، ۶۵ میلیون تن کنسانتره و تقریبا به همین میزان گندله و حدود ۴۴ میلیون تن آهن اسفنجی است.

در حال حاضر هیچ طرحی در تولید گندله پیشرفتی بالای ۴۰درصد ندارد و این در شرایطی است که حداقل ۱۰ میلیون تن آهن اسفنجی و ۱۲ میلیون تن شمش تا دو سال دیگر به ظرفیت تولید کشور افزوده خواهد شد و با احتساب نیاز فعلی، کسری ۳۷ میلیون تنی گندله تا سال ۱۳۹۶ قطعی خواهد بود.

در بخش کنسانتره نیز وضع بهتر از گندله نیست و حتی اکتشاف‌های انجام شده درخصوص استخراج سنگ‌آهن نیز کفاف این میزان تولید را در ۱۰ سال آینده نمی‌دهد. در واقع نبود سیاست‌گذاری مناسب طی سال‌های اخیر سبب شده است که بیشتر سرمایه‌ها به سمت تولید فولاد خام و محصولات فولادی تمایل پیدا کند.

در حال حاضر ظرفیت‌های ایجاد شده و در دست اجرا در این دو بخش آنقدر زیاد است که احتمال خالی بودن حداقل ۵۰ درصدی ظرفیت آن با توجه به اشباع بازار داخل و عدم کشش بازارهای صادراتی منطقه تا چند سال آینده بسیار زیاد است. سرمایه‌گذاری‌ها در تولید آهن اسفنجی تاکنون مناسب بوده و در صورت افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش با توجه به نیاز واحدهای ذوبی داخل و حضور ترکیه با مصرف حدود ۳۰ میلیون تن قراضه در سال در همسایگی کشورمان و با شرط اینکه سرمایه‌گذاری‌ها تا مرحله تولید آهن اسفنجی به‌صورت متوازن انجام شود و گندله و کنسانتره این واحدها تامین شود، می‌توان علاوه بر رفع نیاز واحدهای فولادسازی داخلی و نیل به اهداف سند چشم‌انداز، بازار صادراتی حداقل ۳۰ میلیون تنی قراضه در ترکیه را نیز تصرف کرد.

پیشنهاد می‌شود دولت ضمن بازنگری مجدد در طرح جامع و تدوین نقشه راه در صنعت فولاد، سیاست‌های تشویقی درخصوص سوق دادن ظرفیت‌ها به حلقه‌های ابتدایی زنجیره تا تولید آهن اسفنجی و توسعه متوازن این بخش‌ها وضع و با قوانین سختگیرانه از سرمایه‌گذاری در بخش‌های فولادسازی و نورد ممانعت کند.