شرایط شریک منتخب
صنعت خودروی ایران در مرحله حساسی به‌سر می‌برد. سرگذشت این صنعت در معرض یک تصمیم‌گیری اساسی قرار دارد که یا باید مسیر گذشته را طی کند که راه بی‌سرانجامی است یا با توجه به نیازهای مشتریان، مسیر آنچه تکنولوژی‌های جدید دیکته می‌کنند را بپیماید و به حلقه صنعت خودرو در تراز جهانی متصل شود. بدیهی است چنانچه راه دوم را انتخاب کند که راه دشوار و نفسگیری است، الزامات خاص این مسیر را نیز باید بپذیرد. ضمن اینکه باید برای آن استراتژی و برنامه داشت و آنچه که به صلاح کشور و مصرف‌کنندگان است را تدوین و در برخورد با موج جهانی از آن دفاع کنیم. ضمن آنکه آنچه در گذشته اتفاق افتاده است را باید چراغ راه آینده کنیم.
مسیر گذشته مسیر پرهزینه و نامطلوبی بوده است. زیرا نتیجه آن جا ماندن از موج پیشرفت‌های جهانی در صنعت خودرو است. پس گام جدید را باید به‌گونه دیگری برداریم. در استراتژی دردست اقدام صنعت خودرو پیش‌بینی شده است که ۱/ ۳ میلیون دستگاه انواع خودرو در کشور در سال ۱۴۰۴ تولید و یک میلیون دستگاه آن را صادر کنیم. همچنین ۳۱ میلیارد دلار قطعات خودرو تولید و معادل ۶ میلیارد دلار آن به کشورهای دیگر صادر شود. چگونه می‌خواهیم به این اهداف دست یابیم. آنچه مسلم است برای رسیدن به اهداف مذکور راهی جز جهانی شدن و اتصال به حلقه صنعت خودرو جهان و ادغام در موج بازار جهانی نداریم. ما باید با حفظ هویت ایرانی و ضمن رعایت اصولی که در برنامه مشتریان صنعت خودرو تعریف شده به حلقه صنعت خودرو جهان متصل شویم و این امری است که هدفمندی خاصی می‌طلبد. اکنون که با تغییر شرایط سیاسی در عرصه جهانی، درهای کشور به روی خودروسازان جهانی باز شده است، فرصت مناسب دیگری فراهم شده تا عقب‌ماندگی‌های صنعت خودرو را جبران کنیم و همچون سایر کشورها با یک برنامه مشخص و منسجم برای جهانی شدن گام برداریم.

اینکه با کدام یک از خودروسازان بین‌المللی همکاری کنیم، سوال بسیار مهمی است که پاسخ به آن در این یادداشت نمی‌گنجد؛ اما به اختصار بعضی از شاخص‌های آن بازگو می‌شود. ما باید با خودروسازانی همکاری کنیم که یک بازی برد-برد را در دستور کار خود دارند و تنها به فروش محصولاتشان در این بازار نمی‌اندیشند. بازار ایران یکی از شیرین‌ترین بازارهای منطقه است و باید با شرکت‌هایی در تامین نیاز آن شریک شویم که به قواعد بازی برد-برد معتقد باشند. ما با خودروسازانی همکاری می‌کنیم که در تامین سرمایه موردنیاز توسعه کمی و کیفی صنعت خودرو کشور آمادگی مشارکت دارند و در شرایطی که کشور با بحران مالی-اقتصادی روبه‌رو است، حاضرند سرمایه‌گذاری مشترک داشته باشند. ما با خودروسازی همکاری می‌کنیم که تنها به فکر فروختن قطعات و مجموعه‌های خودرو نباشد و آمادگی انتقال تکنولوژی طراحی و به‌روز نگاه داشتن دانش طراحی و تولید را به ما ارائه دهد. همچنین قطعه‌سازان ما را به زنجیره تامین (Supply chain) خود متصل کنند. ما با خودروسازی همکاری می‌کنیم که در زمینه دانش فنی طراحی و تولید قطعات و مجموعه‌های خودرو به قطعه‌سازان ایرانی همکاری کند و به ارتقای کمی و کیفی صنعت قطعه‌سازی کمک کنند. ضمن اینکه کشور ما را به‌عنوان محور طراحی منطقه (Design hub) قرار دهند. ما با خودروسازی همکاری می‌کنیم که راه ورود به بازارهای جهانی را پیش‌روی صنعت خودرو و قطعه‌سازی ما باز کند و سهم معقول ما را در آن بازارها منظور کند. خصوصا که تولید خودرو و قطعه در ایران مزیت‌هایی نسبت به سایر کشورهایی که اکنون خودروسازان با آنان همکاری می‌کنند، دارد.

ما با خودروسازانی همکاری می‌کنیم که دانش فنی محصولات و قطعات و مجموعه‌های خود را به مهندسان و متخصصان ما بیاموزند و در مقابل بازار بزرگی که در منطقه (حدود ۳۰۰ میلیون نفر) به آنها واگذار می‌شود، تنها به فکر سود خود نباشند. ما باید با خودروسازانی همکاری ‌کنیم که حرکت‌های سیاسی دولت‌هایشان، آنان را به‌راحتی از تعهدشان منصرف نکند و به وعده خود وفا کنند و تمهیدات لازم را قبل از عقد قرارداد با ایران بیندیشند. ما با خودروسازانی همکاری می‌کنیم که بتوانند نیازهای مشتریان ایرانی را متناسب با سطح تکنولوژی روز دنیا برآورده کنند و مدل خودروهای از رده خارج خود را روانه بازار کشور ما نکنند و متعهد شوند که به‌گونه‌ای عمل کنند که هر خودرو طی یک سیکل عمر تعریف شده تولید و سپس از رده خارج شود و مدل جدید جایگزین شود. بدیهی است این امر مستلزم تمهیداتی است که زیرساخت آن باید فراهم شود. ما با خودروسازانی همکاری می‌کنیم که نسبت به ارتقای دانش مدیران و کارشناسان در کلیه سطوح با ما همکاری کنند و مفهوم آموزش مستمر را دنبال کنند و تنها به آموزش‌های مقطعی بسنده نکنند. ما با خودروسازانی همکاری می‌کنیم که نسبت به روز آمد و کارآمدتر کردن شبکه فروش و خدمات پس از فروش ما اقدام کرده و تجربیات موفق خود را منتقل کنند.در پایان در مقابل توقعات فوق، ما خود نیز باید آماده تحول و دگرگونی باشیم تا صنعت خودرو ما جهانی شود و محصولاتمان از نظر قیمت و کیفیت در ردیف بهترین‌ها باشد.

محمدرضا نجفی منش
عضو هیات‌مدیره انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو