تاثیرات اقتصادی فناوری نانو

نویسنده:

فیلیپ شاپیرا

تاثیرات فناوری نانو تقریبا در تمام حوزه‌ها از پزشکی، محیط زیست، مهندسی تا زیست شناسی، شیمی، علم مواد، ارتباطات و... مشاهده می‌شود و فواید اقتصادی آن شامل بهبود روش‌های تولید، افزایش کارآیی مصرف انرژی، تولید مواد غذایی بیشتر و بهتر و .. است. به این ترتیب از این فناوری می‌توان برای بهبود شرایط در تمام حوزه‌های فعالیت‌های اقتصادی بهره برد. افزایش کارآیی و کاهش هزینه‌ها در بخش‌های مختلف، مهم‌ترین عوامل رونق فناوری نانو است.

در این میان رشد سرمایه‌گذاری از سوی نهادهای دولتی و بخش خصوصی در حوزه نانوفناوری عاملی برای رونق اقتصاد محسوب می‌شود. شواهد نشان می‌دهد طی سال‌های آینده درصد بالایی از بازار محصولات مختلف متکی بر نانوفناوری خواهد بود و به همین دلیل دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک به دنبال کسب جایگاهی برای خود در این بازار بزرگ و رو به رشد ملی و جهانی هستند. از دیدگاه علمی، هر فناوری جدیدی که افقی مناسب برای آن متصور باشد بسیار جذاب و قابل توجه است. نانوفناوری نیز که امروزه در محافل علمی مطرح است از این قاعده مستثنی نیست.

نانوفناوری یکی از اولویت‌های بزرگ فعالان اقتصادی در کشورهای بزرگ و توسعه یافته است؛ زیرا با بهره‌گیری از این فناوری جدید، کارآیی سیستم‌های مختلف از تولید تا برنامه‌ریزی و نیز میزان مصرف انرژی و مواد اولیه به شدت کاهش پیدا می‌کند. تنها در ایالات‌متحده، دولت و نهادهای خصوصی سالانه بیش از ۵ میلیارد دلار در حوزه فناوری نانو سرمایه‌گذاری می‌کنند و میزان سرمایه‌گذاری‌ها در دیگر کشورهای فعال در این حوزه در حال افزایش است. در باره تاثیرات اقتصادی این سرمایه‌گذاری دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد اما آنچه مسلم است این است که توسعه فناوری نانو به ایجاد شغل‌های جدید و محصولات مفید و کاربردی، ایجاد بازارهای جدید در داخل و خارج از اقتصادها منجر می‌شود.

از آنجا که این فناوری هنوز به‌طور کامل توسعه‌نیافته و به مصرف‌کنندگان معرفی نشده است تحقق اهداف اقتصادی آن، زمان‌بر خواهد بود. این به آن معناست که فعالان این حوزه از دانش بشر باید همزمان با توسعه فعالیت‌های خود به ایجاد فرهنگ استفاده از محصولات آن اقدام کنند. در این مسیر باید ثابت شود این فناوری سودمند است. اثبات سودمندی این فناوری بسیار ضروری است زیرا قرار است محصولات آن از سوی مردم مورد مصرف قرار گیرد. از دید تحلیلگران اقتصادی، در صورتی که زمینه‌های لازم برای معرفی این فناوری فراهم شود طی سال‌های آینده نانوفناوری از طرق مختلف از جمله کاهش هزینه‌ها و افزایش کارآیی تاثیری بزرگ بر اقتصادها ملی و اقتصاد جهان خواهد داشت. فناوری نانو در بلندمدت موجب توسعه پایدار، کاهش سطح عمومی قیمت‌ها و افزایش دستمزدها می‌شود. پیشرفت فناوری نانو در صورتی که به روش‌های مناسب و قابل دسترس رشد یابد، می‌تواند در بلندمدت توزیع درآمد را بهبود بخشد. تقویت پایه‌های علمی، جذب یا تشویق نیروی انسانی و افزایش مداوم سرمایه‌گذاری‌ها، سه هدف و راهبرد اصلی کشورهای جهان به حساب می‌آید. همه کشورهای پیشرو در عرصه فناوری نانو به‌ویژه ایالات‌متحده آمریکا که نقش رهبری را در این حوزه دارد افق بازار فناوری نانو را امیدبخش می‌دانند و معتقد هستند حضور فعال در این زمینه ضروری است.

تاثیرات اقتصادی فناوری نانو