حمیدرضا آریان‌پور: این تنها «اسکیزوفرنی» جان نش نبود که سوژه فیلم‌هالیوودی و محبوب «یک ذهن زیبا» شد و این نوبلیست اقتصاد را مشهور کرد؛ این نابغه بیمار به لطف استعدادش در بسط «نظریه بازی‌ها» نامدار شد. برل نخستین کسی بود که به شیوه‌ای علمی و جدی به بررسی روند و سناریوهای ممکن در بازی‌ها پرداخت؛ اما از آنجا که پیگیر بسط ایده‌های خود نشد در کسب لقب «پدر» نظریه بازی‌ها ناکام ماند. به این ترتیب این جان فون نویمان بود که ایجاد نظریه بازی‌ها به او منسوب شد.

در سال ۱۹۲۸ این ریاضیدان مجارستانی به همراه اسکار مونگسترن، اقتصاددانی اتریشی کتاب «تئوری بازی‌ها و رفتار اقتصادی» را منتشر کرد که گرچه برای اقتصاددانان نوشته شده بود، اما خیلی زود به صورت شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی درآمد که در علوم اجتماعی، زیست‌شناسی، مهندسی، علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، علوم کامپیوتر، بازاریابی و فلسفه هم مورد استفاده

قرار گرفت.

این روند رشد ادامه پیدا کرد تا آنکه جان نش نیز به عوامل بسط‌دهنده آن پیوست و در سال ۱۹۹۴ به همراه دو نفر دیگر به‌واسطه مطالعات خلاقانه خود در زمینه تئوری بازی‌ها برنده جایزه نوبل اقتصاد آن سال شد. در سال‌های بعد نیز برندگان جایزه نوبل اقتصاد عموما از میان نظریه‌پردازان بازی انتخاب شدند که جان تیرول یکی از آنها است. تیرول در سال ۲۰۱۴ مطالعاتی برای مبارزه با انحصارگرایی در بازار داشت که در آن از نظریه بازی‌ها بهره برده بود.

درست است که جان نش که او را پدرخوانده نظریه‌بازی‌ها خوانده‌اند جایزه نوبل ۱۹۹۴را با دو نفر دیگر شریک شد، اما اینکه در نظریه بازی‌ها تعادلی به نام او وجود دارد، نشانه‌ای از اهمیت

او است.

«تعادل نش» یک نمایه عمل بازی است که با فرض ثابت بودن بازی سایر بازیکنان، هر بازیکن با تغییر بازی خود شرایطش بدتر شود یا به عبارت دیگر، نمایه عملی است که با فرض ثابت بودن بازی سایر بازیکنان هیچ بازیکنی انگیزه تغییر بازی خود را نداشته

باشد.

در واقع «تعادل نش» مشهورترین تعادل‌ نظریه بازی‌ها است. براساس نظریه تعادل نش، اگر فرض کنیم در هر بازی با استراتژی مختلط، بازیکنان به طریق منطقی و معقول راهبردهای خود را انتخاب کنند و به دنبال حد اکثر سود در بازی هستند، دست‌کم یک راهبرد برای به دست آوردن بهترین نتیجه برای هر بازیکن قابل انتخاب است و چنانچه بازیکن راهکار دیگری به غیر از آن را انتخاب کند، نتیجه بهتری به دست نخواهد آورد. تعادل نش وضعیتی را نشان می دهد که در آن بازیگران تمایلی به تغییر استراتژی خود ندارند.

رسانه‌های جهان پس از مرگ این نابغه ریاضی بر اثر تصادف، مطالبی را درباره او و کارهای او منتشر کرده‌اندکه چند نمونه از آنها را در پی می‌خوانید.