احزاب نیازمند شفافیت مالی

در چند ماه گذشته برخی از اعضای دولت به موضوع ورود پول‌های کثیف به انتخابات اشاره کرده‌اند که تاکنون هیچ سند و مدرکی در این خصوص ارائه نشده تا مشخص کند پول‌های کثیف از چه کانال‌هایی وارد انتخابات می‌شود. ممکن است برخی از کاندیداها مقروض افراد متمول و کانون‌های ثروت و قدرت باشند اما این موضع هنوز آنقدر همه‌گیر نشده که فضای سیاسی کشور را آلوده کند.

به نظر می‌رسد قانون‌گذار و سیاست‌گذار برای غلبه بر مسائل و مشکلات کنونی که در خصوص پول‌های کثیف وجود دارد باید با هم متحد شوند و راهکاری قانونی برای حل این مشکل بیاندیشند.

از این رو باید نظام تامین مالی احزاب و گروه‌ها مورد واکاوی بیشتر قرار گرفته و مکانیزمی جامع در این خصوص به وجود آید تا عملکرد مالی هزینه فعالیت‌های سیاسی شفاف‌تر از گذشته شود.

البته هم‌اکنون قانون با این مساله که بازاریان، شرکت‌ها و خیرین بخواهند به احزاب کمک مالی کنند منافاتی ندارد و هیچ محدودیتی را ایجاد نکرده است، به همین خاطر مشاهده می‌شود که نماینده‌ای به مدت یک ماه ضیافت برپا می‌کند و نماینده دیگری هیچ یک از این کارها را انجام نمی‌دهد، به همین خاطر آرای متفاوتی کسب می‌کنند.

همچنین منعی برای انجام فعالیت‌های اقتصادی برای اعضای حزب وجود ندارد و آنها می‌توانند با توجه به درآمدهای شخصی خود، حزبشان را تزریق مالی کنند که این روش تقریبا در میان احزاب کشور مرسوم است.

نحوه تامین مالی احزاب در ایران را باید بر اساس نوع تشکیل حزب مورد بررسی قرار داد. در شرایط کنونی سه نوع حزب با منابع درآمدی جدا از هم وجود دارد؛ نخست احزابی که توسط دولت شکل می‌گیرند از رانت دولتی استفاده می‌کنند و با استفاده از این رانت زیربنای اقتصادی خود را شکل می‌دهند. این دسته از احزاب حتی بعد از کناره‌گیری از دولت همچنان می‌توانند از این منابع برای فعالیت‌های حزبی خود استفاده کنند. دوم احزابی مستقل هستند که از طریق دولت تشکیل نشده‌اند و متکی به کمک‌های برخی از اعضای خود هستند.

بعضی از احزاب هم با ایجاد چندین NGO مختلف از طریق دریافت کمک‌های دولتی به NGO‌ها منابع مالی خود را تامین می‌کنند، یعنی حزب از چندین سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی تشکیل شده است که این سازمان‌ها هرکدام مبلغی از دولت دریافت کرده و آن را به حزب منتقل می‌کنند.

با توجه به حساسیت‌ها و محدودیت‌هایی که در خصوص نظام تامین مالی احزاب وجود دارد، اگر بنا باشد احزاب در مشارکت سیاسی مردم نقش داشته و در ارتقای بینش مردم تلاش کنند تا مردم‌سالاری دینی را در جامعه تقویت کنند باید دولت بخشی از نیازهای مالی احزاب را تامین کند در غیر این صورت نمی‌توانیم شاهد فعالیت مثمرثمر و کارکرد واقعی تحزب در کشور باشیم.

به همین خاطر اگر در قانون شفافیت مالی انتخاباتی پیش‌بینی شود، همه منابع مالی که برای تبلیغات انتخابات نمایندگان یا رئیس‌جمهوری منتخب مردم صرف می‌شود، قابل شناسایی و بررسی خواهد بود.