ماهیت لایحه بودجه به‌گونه‌ای است که به‌نظر می‌رسد، با توجه به شرایط فعلی اقتصاد کشور دیگر تامین‌کننده هزینه‌های دولت نباشد. رقم کلی بودجه سال آینده نسبت به بودجه امسال، کاهش یافته است که می‌توان علت آن را بیش از هرچیز ناشی از کاهش قیمت و در نتیجه درآمد نفت دانست. کاهش قیمت نفت در دوره‌های مختلفی از تاریخ کشور ما رخ داده است و در هر مقطع زمانی با کاهش قیمت، این گونه مباحث توسط صاحب‌نظران و دولتمردان مطرح می‌شده است که باید از فرصت ایجاد شده حداکثر بهره‌برداری را بکنیم. به عبارت روشن‌تر بسیاری از مدیران اجرایی کشور و همچنین صاحب‌نظران بر این باورند که در کشور ما ظرفیت‌های فراوانی برای بهره‌برداری و تولید درآمد وجود دارند که بتوانند تهدید ناشی از کاهش قیمت نفت را به یک فرصت بزرگ برای رشد و شکوفایی اقتصادی کشور تبدیل کنند.

صنایع بسیاری را می‌توان نام برد که می‌توانند جایگزین درآمدهای نفتی شوند. بخش معدن زیرساخت توسعه اقتصادی کشور است. معدن و صنایع معدنی تامین‌کننده و تکمیل‌کننده سایر صنایع است و رونق این بخش به‌‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در افزایش درآمدهای غیرنفتی دولت موثر خواهد بود. اگر از مزیت‌های بخش معدن به‌خوبی استفاده شود، درآمدهای این حوزه افزایش چشمگیری خواهد داشت.

همچنین صنعت پتروشیمی به محور صادرات غیرنفتی کشور تبدیل شده است. با این وجود، حمایت از صنایع پایین‌دستی پتروشیمی به دلیل ایجاد ارزش افزوده بیشتر و اشتغال بالاتر و حضور پررنگ بخش خصوصی یک ضرورت است که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است و بسیاری از صنایع دیگر که با توجه به ظرفیت بالای آنها کمتر به آن توجه شده است.

صنعت گردشگری در ایران از ظرفیت‌های بسیار بالایی برای رشد و توسعه برخوردار است. بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران رتبه دهم جاذبه‌های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه‌های طبیعی را در جهان دارد و یکی از امن‌ترین کشورهای منطقه و جهان از لحاظ امنیت برای گردشگران خارجی است؛ اما این صنعت از توسعه‌ای که شایسته آن است برخوردار نبوده‌است.

بنابراین باید بیندیشیم که چگونه می‌توان این ظرفیت‌ها را به بهره‌برداری رساند و با کاهش وابستگی‌ها از بار مشکلات کاست. این موضوع را با کارشناسان در میان گذاشته‌ایم تا راهکارهای پیش‌رو را برای حل این مشکل بررسی کنیم.