حمیدرضا آریان پور: وقتی باراک اوباما از بی فایده بودن بیش از نیم قرن تحریم علیه کوبا بگوید، جای شگفتی ندارد که کمونیست‌های کوبا مفتخرانه اعلام پیروزی کنند. تردیدی نیست که اگر هدف تحریم‌های یک‌جانبه ایالات متحده علیه دولت کوبا، سرنگونی رژیم کمونیست این کشور بوده، تحریم‌ها شکست خورده‌اند، اما در این نیز شکی نیست که تاثیر محدودیت‌های مختلف بر تمام لایه‌های جامعه کوبا آشکار است. واشنگتن دست‌کم می‌تواند از خالی کردن دست دولتی آمریکاستیز راضی باشد و هاوانا از مقاومت برابر «امپریالیسم»؛ در این میان بازنده بزرگ مردم کوبا هستند که ۵ دهه هم از سرکوب‌های سیاسی دولت مرکزی رنجیدند، هم از فشار اقتصادی ابرقدرت همسایه. حالا دو دولت تصمیمی تاریخی گرفته‌اند. باراک اوباما که در دوره ریاست‌جمهوری خود بلندپروازی‌های پرشماری داشته، برای برقراری رابطه با کاستروها پا به میدان گذاشته است. وقتی رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا و رائول کاسترو، رئیس‌جمهور کوبا و برادر کوچک‌تر فیدلی که دهه‌ها خار چشم «عمو سام» بود، در جریان مراسم خاکسپاری نلسون ماندلا برای نخستین بار با هم دست دادند، امیدها زنده شد، اما کمتر کسی فکر می‌کرد دو دولت پس از تنها ۱۷ ماه مذاکره، از برقراری دوباره روابط دیپلماتیک سخن بگویند. واشنگتن و هاوانا اعلام کرده‌اند که روابط حسنه ایجاد خواهد شد، گرچه اوباما از لزوم تقویت اصلاحات گفته و کاسترو از زنده بودن کمونیسم در کوبا. با این همه از پس تمام لفاظی‌ها می‌توان به وضوح دید که هر دو سوی ماجرا عملگرایانه قدم برمی‌دارند. آمریکا تلاش می‌کند پس از عدم موفقیت در سرنگونی کمونیست‌های این جزیره کارائیب، به گشایش‌های سیاسی و اقتصادی برای ۱۱ میلیون نفر جمعیت این کشور کمک کند تا نفع غیرمستقیم ببرد و کوبا می‌کوشد پس از تحمل سختی‌های بسیار، پیش از آنکه فیدل و رائول کاسترو کوبایی‌ها را تنها بگذارند، تکلیف رابطه با آمریکا را مشخص کند. البته همان قدر که در آمریکا بحث بر سر نحوه رابطه با هاوانا داغ است، در کوبا مباحث مربوط به سرعت اصلاحات بالا گرفته است. در آمریکا مخالفان اقدام باراک اوباما از تقویت اقتصادی و اخلاقی رژیمی می‌گویند که سرکوبگر آزادی و حقوق بشر است و موافقان از لزوم فراهم آوردن فرصت‌هایی برای کوبایی‌های متوسط. در کوبا مخالفان تسریع اصلاحات از خارج شدن کنترل از دست دولت و ارتش نگرانند و موافقان خواهان تغییر اوضاع پس از نیم قرن مخاصمه.

اکنون دگرگونی‌ها را بیش از آنچه در میدان سیاست ممکن است به چشم دید، باید در حوزه اقتصاد به انتظار نشست. برخی از کارشناسان بر این باورند که لغو تحریم‌ها و محدودیت‌هایی که سال‌ها کوبایی‌ها را گرفتار کرده می‌تواند باعث جذب سرمایه و اعتبار و همچنین افزایش درآمدهای دولت این کشور شود. آیا جمهوری‌خواهان اجازه تسهیل محدودیت‌های درازمدت علیه کوبا را خواهند داد؟ در آن صورت کوبا تا چه حد از شرایط جدید نفع خواهد برد؟ برنده سیاست ایجاد روابط حسنه چه کسانی خواهند بود؟ به این پرسش‌ها و پرسش‌هایی دیگر در مقالات زیر پاسخ داده شده است.