«اتاق 39» مرکز فرماندهی اقتصاد

مت ویلیامز استاد مطالعات کره در دانشگاه کوکمین سئول منبع: الجزیره اقتصاد بودجه متمرکز (که بخش اعظم ثروت کشور در اختیار دولت مرکزی قرار دارد و توسط دولت بین افراد جامعه توزیع می‌شود) کره‌شمالی در اواسط دهه ۱۹۷۰ ظهور پیدا کرد. در آن زمان، حکومت کره‌شمالی به‌طور بی‌سر و صدا سیاست تجارت خارجی متمرکز را که مختص به رژیم‌های کمونیستی است، رها کرد. از دهه ۱۹۷۰ سازمان‌های بزرگ دولت کره‌شمالی و بنگاه‌های صنعتی اجازه یافتند با شرکای خارجی به‌طور مستقیم تجارت کنند. در اواخر دهه ۱۹۷۰، تعداد بسیاری از شرکت‌های فعال در زمینه تجارت خارجی در کره ظاهر شدند. این شرکت‌ها اغلب بنگاه‌های صنعتی و سازمان‌های بوروکراتیک بودند که تصور نمی‌شد با تجارت خارجی مرتبط باشند. درواقع شرکت‌های تجارت خارجی توسط نهادهایی مانند اداره پشتیبانی ارتش خلق کره، اداره پلیس سیاسی کره‌شمالی و پلیس امنیت تاسیس شدند.

این شرکت‌های تجارت خارجی برای کسب درآمد ارزی، که مورد نیاز سازمان‌های موسس آنها بود، به وجود آمدند. اما در عمل اکثر این شرکت‌ها مستقل بودند و با گذر زمان، مدیران آنها روش‌های سرمایه‌داری را برای مدیریت برگزیدند و بخش قابل‌توجهی از سود را به جیب زدند. این روند از اواخر دهه ۱۹۹۰ با افزایش تعداد این شرکت‌ها شتاب گرفت (امروزه تقریبا ۳۰۰ شرکت تجارت خارجی در کره وجود دارد).

از همان ابتدای تاسیس این شرکت‌ها، شرکت‌هایی با نام دائسونگ نقش اصلی را ایفا می‌کردند. شرکت‌های دائسونگ توسط «اتاق ۳۹» مرموز، که بخش اصلی بوروکراسی در حزب کارگران کره است، کنترل می‌شود. منطقی بود که حزب اجازه داشته باشد ماشین پول‌سازی خودش را داشته باشد، با این همه نهادهای کمی از اواخر دهه ۱۹۷۰ به بعد چنین قدرتی داشتند. اما این حزب در کره‌شمالی تنها یک نهاد نیست، بلکه تنها نهاد سیاسی قدرتمند در این کشور است.

بنابراین، تعجبی ندارد که به اتاق ۳۹ و چهره رسمی آن یعنی گروه شرکت‌های دائسونگ، امتیازات چشمگیری داده شود (برای مثال، حق انحصاری استخراج و صادرات طلا).

این در شرایطی است که رسانه‌ها به‌طور مکرر مدعی می‌شوند اتاق ۳۹ در قاچاق مواد مخدر و جعل دلار آمریکا دست دارد. در واقع، از اواسط دهه ۱۹۷۰ و تا اوایل دهه ۲۰۰۰ دولت کره‌شمالی به شدت در تولید و قاچاق بین‌المللی تریاک و دیگر مواد مخدر مشارکت داشته است.

همچنین مشارکت دولت در جعل، گرچه کاملا ثابت نشده، بسیار محتمل است. به نظر می‌رسد این فعالیت‌ها و عملیات دیگری که توسط اتاق ۳۹ کنترل می‌شود، از طریق شرکت‌هایی مربوط به گروه دائسونگ (و احتمالا مشارکت بانک دائسونگ)

انجام می‌گیرد.

با این وجود، توصیف مکرر بانک دائسونگ به‌عنوان تنها یا بزرگ‌ترین بازوی مالی قاچاق گسترده مواد مخدر و عملیات جعل، گمراه‌کننده است. اکثر دارایی‌های این بانک از فعالیت‌های بازرگانی معمولی مانند فروش غذای دریایی، طلا، زغال‌سنگ و سنگ‌آهن، صادرات نیروی کار و امثال اینها به دست آمده است. درست است که اتاق ۳۹ (و درنتیجه، گروه دائسونگ) بخشی از پول‌شان را از راه تجارت غیرقانونی به دست می‌آورند، اما به هیچ وجه همه درآمدهای آنها از منابع غیرقانونی ناشی نمی‌شود.

ازسوی دیگر، گفته می‌شود که بانک دائسونگ و دیگر شرکت‌های وابسته به اتاق ۳۹ تامین‌کنندگان اصلی منابع مالی برای برنامه‌های موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی هستند. تردیدهایی درمورد این اتهام وجود دارد، زیرا به نظر می‌رسد بیشتر بار مالی برنامه‌های موشکی و هسته‌ای بر دوش دیگر نهادهایی است که اکثر آنها دارای شبکه درآمد ارزی مخصوص به خود هستند.

تردیدی نیست که بانک دائسونگ و دیگر شرکت‌های وابسته به اتاق ۳۹ گاه به گاه در برنامه‌های موشکی و هسته‌ای مشارکت دارند، اما ماموریت اصلی آنها چیز دیگری است. آنها در خرید مخفیانه اورانیوم غنی‌شده یا سیستم‌های هدایت موشک‌های دوربرد دخالت ندارند، بلکه اصولا هزینه زندگی تجملاتی خاندان کیم و وابستگان نزدیک به آنها را تامین می‌کنند. هزینه زندگی این خاندان اندک نیست. سال گذشته دنیس رادمن، بسکتبالیست بازنشسته آمریکایی که به‌راحتی تحت تاثیر تجملات قرار نمی‌گیرد، پس از بازدیدش از کاخ کیم جونگ اون شگفت‌زده شد. این ستاره ورزشی سبک زندگی اون را همچون یک «مهمانی هفت ستاره» توصیف کرد. لازم به ذکر نیست که این قصرها، مهمانی‌ها و قایق‌های تفریحی ارزان به دست نیامده‌اند و همچنین هزینه‌های درمانی سالخوردگانی که نخبگان کره‌شمالی را تشکیل می‌دهند به هیچ وجه ارزان نیست. تامین همه این هزینه‌ها به علاوه ذخیره پول برای روزهای دشوار سیاسی علت وجودی اتاق ۳۹ و شرکت‌های وابسته به آن است.

این در شرایطی است که روزنامه جونگانگ دیلی متعلق به کره‌جنوبی خبری منتشر کرده است مبنی بر اینکه یان تائه-هیونگ، مقام ارشد بانک دائسونگ، در یک سفر تجاری به روسیه ناپدید شده است. مشخص نیست که چه مساله‌ای موجب فرار تائه-هیونگ شده است (با فرض اینکه این خبر درست باشد). اما او اطلاعات بسیاری درباره اینکه اقتصاد کره‌شمالی عملا چگونه کار می‌کند و همچنین عملیات بانکی غیرقانونی، تقلب‌های بیمه‌ای، قاچاق و سبک زندگی مقامات ارشد کره‌شمالی دارد. افشای این اطلاعات به صلاحیت سیاسی، دیپلماتیک و عملیاتی کره‌شمالی به شدت آسیب می‌زند. و البته این فرار بی‌سابقه تایید می‌کند که جو پیونگ‌یانگ آنگونه که باید به نظر برسد، آرام نیست.