صف‌آرایی اقتصاد دولتی در برابر اقتصاد آزاد

سیمون رومیرو منبع: نیویورک تایمز رئیس‌جمهوری دیلما روسف در یکی از دشوارترین رقابت‌های انتخاباتی از زمان ایجاد مجدد دموکراسی در برزیل در دهه ۱۹۸۰ کاندیدای پیشتاز شد، اما نتوانست اکثریت آرا را به دست آورد و به همراه آئسیو نوس، فرد حامی کسب و کارها و فرزند یک خانواده سیاسی قدرتمند، به دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری راه یافت. نمایش خوب نوس این سناتور اهل ایالت میناس گرایس، به او کمک کرد از مارینا سیلوا، رهبر حامی محیط زیست که در ماه سپتامبر در نظرسنجی‌ها پیشتاز بود، جلو بزند و او را از این رقابت حذف کند. خانم روسف ۵/۴۱ درصد از آرا را به دست آورد، نوس ۷/۳۳ درصد و خانم سیلوا نیز ۳/۲۱ درصد از آرا را کسب کردند. گرچه پیش‌بینی می‌شود روسف ۶۶ساله در دور دوم انتخابات که در ۲۶ اکتبر برگزار می‌شود، کاندیدای محبوب باقی خواهد ماند، اما خیزش نوس نمایانگر آن است که بسیاری از رای‌دهندگان از طلسم حزب چپ‌گرای کارگران روسف رها شده‌اند. با وجود انتقادها درمورد کندی رشد اقتصادی و رسوایی‌ که صنعت نفت برزیل را متزلزل کرده است، این حزب تلاش می‌کند در قدرت باقی بماند.

به رغم وجود برخی نارضایتی‌ها در دوران ریاست‌جمهوری روسف ازجمله اعتراضات خیابانی بزرگ در سال ۲۰۱۳، کمپین انتخاباتی او به دلیل تمرکز بر حفاظت از مشاغل و گسترش مزایای رفاه اجتماعی تقویت شد.

نوس، رهبر حزب سوسیال دموکراسی برزیل،که هنگام حکومت این حزب از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۲ برنامه‌های ثبات اقتصادی را به جریان انداخت، روسف را به دلیل رسوایی در شرکت ملی نفت پتروبراس مورد انتقاد قرار داده است. ماجرای این رسوایی از این قرار است که مدیر سابق این شرکت اسامی سیاستمدارانی را که از قراردادهای این شرکت حق حساب دریافت می‌کرده‌اند، افشا کرد. برخی از این افراد، چهره‌های دولت روسف بودند. اما تاکید روسف بر حفاظت از بهبود استانداردهای زندگی، به همراه انجام تبلیغات تهاجمی، به تقویت کمپین او طی دو ماه گذشته کمک کرد. بسیاری از رای‌دهندگان نگران بودند که رقبای روسف شبکه برنامه ضدفقر به اجرا درآمده توسط حزب کارگران را ازبین ببرند و این نگرانی‌ها خشم ناشی از فساد را تحت‌الشعاع قرار داد.

لوئیس کارلوس سیلوا، پیشخدمت ۴۷ ساله در رستورانی در مرکز شهر ریو دوژانیرو، می‌گوید: «فساد زیادی در دولت وجود دارد، اما در همه دولت‌ها فساد هست.» او تاکید می‌کند که حزب روسف، که از سال ۲۰۰۳ قدرت را در دست دارد، به بسیاری از برزیلی‌های فقیر کمک کرده است به طبقه متوسط ارتقا یابند، به‌ویژه در ایالت سئارا، موطن او در شمال شرق برزیل. سیلوا می‌گوید: «با دیلما زندگی بهبود یافته است.»

سراسر آمریکای لاتین این انتخابات را به دقت دنبال می‌کنند، زیرا دولت روسف از متحدان چپ‌گرا در ونزوئلا و کوبا حمایت می‌کند. رقابت‌های انتخاباتی همچنین در بازارهای مالی بی‌ثباتی به وجود آورده است، چون سرمایه‌گذاران بزرگ درباره برخی از سیاست‌های روسف که نفوذ شرکت‌های بزرگ دولتی را در اقتصاد افزایش می‌دهد، نگران هستند.

نوس ۵۴ ساله، اعلام کرده است سیاست‌هایی را درپیش خواهد گرفت که هدف آن آرام کردن بازارها است، مانند کاستن از کنترل قیمت‌های سوخت و بهبود شفاف‌سازی بودجه. مشاور ارشد ستاد انتخاباتی او آرمینیو فراگا، دانش‌آموخته دانشگاه پرینستون و رئیس سابق بانک مرکزی است که درحال حاضر یک شرکت سرمایه‌گذاری در ریو را اداره می‌کند.

جریان مبارزات انتخاباتی در ماه اوت مختل شد؛ زیرا ادواردو کامپوس، کاندیدا و فرماندار پرنامبوکو، در سقوط هواپیما کشته شد. بنابراین کاندیدای معاونت او یعنی سیلوا، وزیر سابق محیط‌زیست، جایگزین او شد و در رقابت‌ها پیشتاز شد؛ اما گام‌های اشتباهی که او برداشت، مانند توضیحات مبهمش از چگونگی تغییر نهادهای سیاسی برزیل، رای‌دهندگان را دچار سردرگمی کرد و با نزدیک شدن انتخابات او پیشتازی خود را از دست داد.

لوسیو لودیو د سوزا، مالک یک روزنامه فروشی در برازیلیا، می‌گوید: «صادقانه بگویم، هیچ‌کدام از کاندیداها برجسته نیستند.» با این وجود او معتقد است که نوس موثرتر از دیگر کاندیداها می‌تواند از جنایت جلوگیری کند. او می‌گوید: «فکر می‌کنم آئسیو چندان بد نیست.»

از سوی دیگر، کارلوس آلبرتو فریرا، بازنشسته ۶۲ ساله‌ای که به‌دلیل ناچیز بودن حقوق بازنشستگی به‌عنوان نیروی امنیتی در یک پارکینگ کار می‌کند، می‌گوید: «از همه کاندیداها، مارینا تنها کسی است که واقعا نماینده نوسازی است. او با مردم روراست حرف می‌زند.»

نوس برای رقابت با روسف باید حمایت رای‌دهندگانی همچون فریرا را جلب کند؛ اما حزب او با بدبینی افراد فقیر و مشکلات فساد در درون خود از جمله رشوه‌خواری و رسوایی تثبیت قیمت‌ها در قرارداد تامین تجهیزات مترو در سائو پائولو روبه‌رو است. رقابت بین روسف و نوس که پدربزرگش در سال ۱۹۸۵ به ریاست‌جمهوری انتخاب شد، اما قبل از تصدی این پست درگذشت، نشان می‌دهد که دودستگی و تضاد درحال شدیدتر شدن است. این دو، نماینده ایدئولوژی‌های رقیب هستند. روسف حامی سرمایه‌داری دولتی است و نوس معتقد است که نقش دولت در اقتصاد باید کاهش یابد.

فرناندو انریکه کاردوسو، رئیس‌جمهوری سابق و حامی نوس، با اشاره به تاثیرگذاری نوس در انتخابات آنچه را که حزبشان باید برای کنار زدن روسف انجام دهد بیان می‌کند. او می‌گوید: «مارینا باید از ما طرفداری کند.»