تاثیرات ابولا در بازارهای سهام و ارز

کاتلین کالدرود مترجم: رفیعه هراتی در شرایطی که مرگ و میر ناشی از شیوع ویروس ابولا در غرب آفریقا رو به افزایش است، کارشناسان نگران تاثیرات بلندمدتی هستند که این بیماری بر بازارها و اقتصادهای متزلزل سیرالئون، لیبریا و گینه خواهد داشت. جیم یونگ کیم، رئیس بانک جهانی و پل فارمر، استاد دانشگاه هاروارد، در سرمقاله واشنگتن پست نوشتند: «در لحظه خطرناکی هستیم. ده‌ها هزار زندگی، آینده این منطقه و منافع سلامتی و اقتصادی میلیون‌ها نفر در تنگنا قرار گرفته است.» برنامه جهانی غذای سازمان ملل و سازمان غذا و کشاورزی اعلام کرده‌اند ۶۵هزار تن کمک غذایی برای نزدیک به ۳/۱میلیون نفر که تحت تاثیر شیوع ابولا قرار گرفته‌اند، اختصاص می‌دهند. در گزارش این دو نهاد با اشاره به کاهش تجارت مواد غذایی، افزایش قیمت‌ها و افت برداشت محصول داخلی، آمده است: «به جز پس زمینه سطح بالای فقر و ظرفیت محدود خدمات اجتماعی، تاثیر شیوع ابولا عواقب حادی بر امنیت غذایی جمعیت مورد تهدید دارد.»

در این گزارش همچنین آمده است: «مناطقی که سطح بالای شیوع ابولا در آنها گزارش شده‌است جزو تولیدی‌ترین مناطق لیبریا و سیرالئون هستند.» این مساله کمبود نیروی کار را به وجود آورده است و احتمالا منجر به کاهش سطح تولید محصولاتی همچون روغن نخل، کاکائو و کائوچو خواهد شد. به گفته سازمان ملل؛ «افت در تولید مواد غذایی و دیگر محصولات کشاورزی به شدت درآمد خانوارها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و این مساله به نوبه خود قدرت خرید را کاهش می‌دهد و دسترسی به مواد غذایی را محدود می‌کند.»

تاکنون بیش از ۲۶۲۲ نفر در اثر ابتلا به ابولا جان باخته‌اند و مقامات بهداشت عبور و مرور مردم را محدود و مناطق قرنطینه ایجاد کرده‌اند. گرچه این اقدامات ممکن است به توقف شیوع این ویروس کشنده کمک کند، اما اقتصاددانان نگران تاثیرات اقتصادی این مساله بر منطقه‌ای هستند که به شدت به کشاورزی وابسته است.

براساس گزارش سازمان ملل؛ «گرچه این محدودیت‌ها ضروری هستند، اما نگرانی‌هایی را درباره امنیت غذایی به وجود آورده‌اند، زیرا نقل و انتقال کالاها و خدمات، ازجمله مواد غذایی، محدود شده و به هجوم برای خرید، کمبود غذا و افزایش چشمگیر قیمت‌ها منجر شده است.»

اوایل امسال، تحلیلگران به دلیل بارندگی مناسب در اکثر مناطق این کشورها، برداشت محصول بالایی را پیش‌بینی کرده بودند. اما در شرایطی که فصل برداشت نزدیک می‌شود، کارگران این مناطق قادر به برداشت محصول نیستند و این مساله قیمت مواد غذایی را که هم‌اینک نیز بالا است، بیش از پیش افزایش خواهد داد.

آمار سازمان ملل نشان می‌دهد نزدیک به ۸۰ درصد از درآمد خانوارها صرف خرید مواد غذایی می‌شود. این موضوع به این معنی است که افزایش قیمت‌ها دسترسی مردم به مایحتاج‌شان را به‌شدت محدود خواهد کرد. برای مثال در لیبریا، قیمت کاساو که غذای اصلی مردم به شمار می‌رود، در دو هفته اول ماه آگوست ۱۵۰ درصد افزایش یافت.

علاوه براین، کشورهای لیبریا، گینه و سیرالئون، برای تامین مصرف داخلی به شدت به تجارت خارجی وابسته هستند. با توجه به بسته بودن مرزها و تداوم کاهش ارزش پول این کشورها، چشم‌انداز آینده روشن نیست.

این در شرایطی است که جری رایس، مدیر ارتباطات صندوق بین‌المللی پول می‌گوید: «شیوع ابولا تاثیرات شدید اجتماعی و اقتصاد کلان در سه کشور ابولازده در غرب آفریقا دارد.» او همچنین گفت: محققان صندوق بین‌المللی پول درحال ارزیابی تاثیرات اقتصادی این بیماری هستند، اما آنچه هم‌اکنون روشن است اینکه رشد اقتصادی این سه کشور به شدت کند خواهد شد و نیاز مالی آنها افزایش خواهد یافت.»

گرچه ابولا به کشورهایی همچون نیجریه و سنگال نیز سرایت کرده است، اما سه کشور لیبریا، گینه و سیرالئون بیشترین آمار ابتلا را ثبت کرده‌اند و از نظر اقتصادی بیشتر در معرض خطر هستند. براساس آمار بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی نیجریه ۶/۵۲۲ میلیارد دلار، یعنی بیشترین میزان در قاره آفریقا است. اما تولید ناخالص داخلی سیرالئون ۹/۴ میلیارد دلار، گینه ۲/۶ میلیارد دلار و لیبریا تنها ۲ میلیارد دلار است. آمادوس‌سای، اقتصاددان موسسه بروکینگز، می‌‌‌‌‌گوید: «فکر می‌کنم اقدام سریع و محدود کردن بحران بسیار مهم است. احساسم این است که در بخش‌هایی همچون گردشگری، خارجیان تمایزی قائل نمی‌شوند و کشورهای واقع در دیگر مناطق آفریقا را با کشورهای غرب آفریقا یکی می‌دانند.» براساس آمار بانک جهانی، ورود گردشگر به آفریقای سیاه از سال ۱۹۹۰ به بعد بیش از ۳۰۰ درصد افزایش یافته و در سال ۲۰۱۲ به رکورد ۸/۳۳ میلیون نفر رسیده و صنعت گردشگری به موتور اصلی اقتصادی کشورهای این منطقه تبدیل شده است. بخش معدن و مواد معدنی نیز نقش اساسی در این کشورها ایفا می‌کند و اگر شیوع ابولا به سرعت متوقف نشود، این بخش نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

در ماه ژوئن شرکت معدنی لندن که در سیرالئون فعالیت می‌کند، اعلام کرد سفر به این کشور را محدود و افرادی را که می‌توانند دورکاری کنند از کشور خارج می‌کند. از زمان آغاز شیوع ابولا ارزش سهام این شرکت ۶۶ درصد سقوط کرده است.

دونالد کابروکا، رئیس بانک توسعه آفریقا، طی دیدار خود از سیرالئون گفت: «درآمدها درحال کاهش است، سطح مبادلات ارزی رو به کاهش است، بازارها کار نمی‌کنند، شرکت‌های هواپیمایی به این کشور پرواز نمی‌‌کنند، پروژه‌ها لغو شده‌اند و تجار رفته‌اند... . همه اینها بسیار بسیار مخرب است.»

منبع: اینترنشنال بیزینس تایمز