نفت؛ اکسیر خطرناک

اکونومیست اگر اسکاتلند مستقل شود، در ابتدا همه چیز خوب خواهد بود. کشور جدید کشوری ثروتمند و درآمد سرانه بالا خواهد بود. ادینبورگ، پایتخت جدید و بندر نفتی ابردین هر دو شهرهایی هستند که در آنها حداقل دستمزد به سرعت در حال افزایش است، پدیده‌ای که در بریتانیا نادر است. اما مشکلات هم از راه خواهند رسید. چشم‌اندازهای درازمدت اقتصاد اسکاتلند ترسناک هستند، این کشور،کشور ثروتمندی خواهد بود که می‌تواند به سرعت فقیرتر شود. بزرگ‌ترین مشکل، دموگرافی (جمعیت‌شناسی) است. افراد بسیار کمی در اسکاتلند در حال کار هستند، وضعیتی که به زودی بدتر هم خواهد شد. تا سال۲۰۳۷ به ازای هر فرد بازنشسته تنها ۶/۲ فرد در سن کار وجود خواهد داشت. ظرف ۵۰ سال آینده نیروی کار کاهش و هزینه‌های بازنشستگی افزایش پیدا خواهد کرد. اما جمعیت اسکاتلند به‌جز پیر بودن ناسالم نیز هست. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که امید به زندگی در اسکاتلند وضعیت خوبی ندارد. مردان گلاسکو امید به زندگی‌ای برابر با ۶۹ سال دارند. گزارش سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی نشان می‌دهد که وضعیت سلامت مردم شرق اسلوونی هم از اسکاتلند بهتر است. این وضعیت ممکن است برنامه‌ریزی برای خرج کردن درآمدهای نفتی به سبک نروژ را به چالش بکشد.

بدون در نظر گرفتن نفت، اسکاتلند در سال ۲۰۱۳-۲۰۱۲ کسری بودجه‌ای برابر با ۱۴ میلیارد پوند داشته است. این کسری که برابر با ۱۱ درصد تولید ناخالص داخلی است شکافی بزرگ‌تر از بحران یونان و ایرلند را نشان می‌دهد. نفت در کل می‌تواند اکسیر بدی برای اسکاتلند شود. درآمدهای نفتی بریتانیا از دریای شمال کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است. حتی با افزایش قیمت و تولید نفت هم روزهای خوب نفتی تمام شده‌اند. پیش‌بینی شده که مالیات‌های نفتی تا سال

۲۰۱۸-۲۰۱۷ به تنهایی به ۴/۳ میلیارد پوند برسد. به علاوه اسکاتلند پس از تمام شدن ذخایر نفتی با هزینه‌های هنگفت پاکسازی میادین روبه‌رو خواهد شد. هزینه حذف خطوط لوله تقریبا ۴۵ هزار کیلومتری بین سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲حدود ۱۰ میلیارد پوند خواهد بود. هزینه کل این عملیات در حال حاضر حدود ۴۰ میلیارد پوند است.

این وضعیت صنعت نفت باعث می‌شود که اسکاتلند ناچار شود به دیگر صنایع متکی باشد. نفت و گاز ۱۴ میلیارد دلار از صادرات ۴۰ میلیارد دلاری اسکاتلند را تشکیل می‌دهد که نشان می‌دهد اسکاتلند به‌جز نفت درآمدهای مهم دیگری نیز دارد. صادرات نوشیدنی، خدمات بانکی، بیمه و تجاری از آن جمله هستند. خبر خوب این است که آمریکا بزرگ‌ترین خریدار محصولات اسکاتلند است و با احیای این اقتصاد، صادرات اسکاتلند می‌تواند افزایش یابد. رشد طبقه متوسط عاشق محصولات لوکس در چین هم می‌تواند به اسکاتلند کمک کند؛ اما شرکت‌های غیرنفتی اسکاتلند مسکنی موقتی خواهند بود. صادرات اسکاتلند در سال ۲۰۱۲ به طور سرانه ۴۸۰۰ پوند یا ۲۱ درصد تولید ناخالص داخلی بوده، در حالی که این ارقام برای بریتانیا ۷۸۰۰ پوند و ۳۲ درصد بوده است. مطالعات جدید نشان می‌دهد بهره‌وری اسکاتلند ۱۱ درصد کمتر از بقیه بریتانیا است. صادرات کم و نبود شرکت‌های خلاق این شکاف را توضیح می‌دهد. این ضعف نسبی می‌تواند کسری تجاری ایجاد کند، کسری‌ای که اقتصاد اسکاتلند را گرفتار خواهد کرد. تمام اینها به آن معنا است که روزهای درخشان استقلال به درازا نخواهد انجامید. حزب ملی اسکاتلند چشم‌اندازی از آینده اقتصادی ارائه کرده که در آن نفت بیشتر بیماری‌ها را درمان خواهد کرد و سیاست‌گذاری خلاقانه رشد سریع را باعث خواهد شد. ولی در حقیقت با وجود کسری بودجه و مشکلات دیگر، کشور تازه با چالش‌هایی مانند چالش‌های اقتصاد بریتانیا روبه‌رو خواهد شد، البته به صورت حادتر. چشم‌انداز بد جمعیتی و قصد یک حزب ملی‌گرا برای هزینه بیش از حد را به این اضافه کنید تا اقتصاد آینده اسکاتلند را بی‌پناه بیابید.