محدودیت سیاسی، تمرکز صادراتی

محمد لاهوتی نایب رئیس کنفدراسیون صادرات تنها راه افزایش تولید در هر کشوری صادرات محصولات تولیدی آن کشور در بازارهای جهانی است و این موضوع به حدی مهم و مورد نیاز کشورها است که به تشکیل سازمان تجارت جهانی برای تسهیل و برابری در رقابت‌های تجاری منتج شد. تاتیرات مثبت این موضوع در روند و افزایش تجارت جهانی بر کسی پوشیده نیست، بنابراین در این شرایط کشور ما نیز با توجه به مزیت‌های موجود با هدف‌گذاری برای تولید صادرات‌محور موجب شد میزان صادرات کشور از ارقام ناچیز در سال‌های نه چندان دور را به میزان بالغ بر ٤٠ میلیارد دلار افزایش دهد. گرچه این میزان صادرات در مقایسه با کشورهای دیگر که امکانات و شرایطی پایین‌تر از کشور ما دارند، رقم بالایی نیست، اما به هر حال این میزان افزایش باعث حضور بیشتر شرکت‌های ایرانی در بازارهای جدید شد، ولی اتفاق نامطلوبی که طی ٦ سال گذشته افتاد محدود شدن بازارهای هدف صادراتی به چند کشور خاص بود. این موضوع همیشه دغدغه فعالان اقتصادی بود و باعث افزایش ریسک صادراتی شد، چرا که این‌گونه محدودیت‌ها به راحتی می‌تواند با مشکلات سیاسی چه در روابط دوجانبه بین کشورها و چه مشکلات در روابط داخلی بازار هدف صادراتی مشکلات زیادی ایجاد کند.

این موضوع حتی می‌تواند تهدیدی برای صادرات تلقی شود که نمونه بارز آن شرایط کنونی کشور عراق است که ریسک صادرات را بسیار افزایش داده است. این بازار یکی از بزرگ‌ترین بازارهای صادراتی ایران طی چند سال گذشته بوده است؛ اگرچه علت بخشی از شرایط موجود را می‌توان ناشی از تحریم‌ها و محدودیت نقل و انتقال بانکی دانست، ولی علت اصلی را باید در ضعف عملکرد سازمان‌های مربوطه طی ٦ سال گذشته دانست که در خصوص اعزام رایزنان بازرگانی قدر و خبره به بازارهای جدید جهت بازاریابی توجه کافی را نداشتند. از طرف دیگر با قطع مشوق‌های صادراتی و عدم حمایت از صادرکنندگان جهت حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی به ویژه بعد از افزایش نرخ ارز و کاهش قدرت مالی بنگاه‌ها و عدم استفاده از مدیران خبره بخش خصوصی در بازارهای مختلف به جای اعزام رایزنان بازرگانی بعضا تازه‌کار و عدم تبلیغات در بازارهای جدید و... جست‌وجو کرد. بنابراین اگر هر روز محدودیت بازارها بیشتر و بیشتر شود، یقینا رشد صادرات اتفاق نخواهد افتاد و با توجه به شرایط رکود همراه تورم تنها راه نجات توجه و حمایت منطقی از تولید صادرات‌محور، ایجاد بسترهای لازم و ورود به بازارهای جدید است. این مهم بدون حمایت دولت محترم اتفاق نخواهد افتاد و از دولت یازدهم انتظار می‌رود این موضوع را مدنظر قرار دهد و با برنامه‌ریزی‌های دقیق همراه با سرعت نسبت به ایجاد شرایط حضور صادرکنندگان ایرانی و کالاهای ایرانی در بازارهای جدید و خروج از شرایط محدود کنونی تصمیمات مقتضی را اتخاذ کند.