نگران سقوط اقتصاد چین نباشید

تایلر رانی نویسنده ستون «قدرت چین» درروزنامه دیپلمات و دبیر اجرایی دوماهنامه «جهان چین» بهار و تابستان امسال پر از گزارش‌هایی درباره جزر دریای اقتصاد چین بود و البته پیامدهای خطرناک سیاسی آن. برخی حتی پیش‌بینی می‌کردند که اقتصاد اژدها یکسره فرو خواهد پاشید و دنیا را هم با خود به زیر خواهد کشید اما با وجود این پیش‌بینی‌ها از رستاخیز اقتصادی، اوضاع بهتر شده است. تولید در ماه جولای ۲۰۱۴ افزایش داشته و در واقع با سرعتی بیشتر از دو سال گذشته خیز گرفته است. شاخص خرید مدیران(PMI) ماه گذشته به ۷/۵۱ رسیده که بهترین رقم از آوریل ۲۰۱۲ بوده است. هر رقمی بالاتر از ۵۰ نشان دهنده رشد است، اما نمای بزرگ‌تر نه فقط رشد که شتاب را نشان می‌دهد. دلیل اصلی این وضعیت را باید در سیاست‌گذاری دولت پی گرفت، از افزایش هزینه کردن برای خطوط راه آهن و مسکن اجتماعی تا کاهش مالیات برای کسب‌و‌کارهای کوچک. بله، رشد هدف ۸ درصدی چین حالا تبدیل به رشد هدف ۵/۷ درصدی شده، اما دست کم این رشد برای سال ۲۰۱۴ قابل دسترسی است. مسائل کم‌اهمیتی مانند نخستین ورشکستگی اوراق قرضه چین در ماه مارس، ‌تردید و وحشت اندکی را باعث شد، ولی چین در واقعیت به همه اجازه داد کار خود را پی بگیرند. ناظران را می‌توان به خاطر نادیده گرفتن این مساله نادر بخشید. شرکت‌ها درس‌هایی می‌گیرند و از «تله بدهی» چین فرار می‌کنند تا فرهنگ مصرف در این کشور شکل بگیرد. کتاب «سقوط نزدیک چین» نوشته گوردون چانگ که حالا نادرست از آب درآمده دربردارنده نگرانی‌هایی واقعی بود، اما این واقعیت را مسلم گرفته بود که کسب‌و‌کارهای دولتی چین و وام‌های ساختگی ظرف ۵ یا ۱۰ سال اقتصاد چین را ویران خواهند کرد. این کتاب در سال ۲۰۰۱ منتشر شد و ۱۳ سال بعد آن «سقوط نزدیک» هنوز از راه نرسیده است. خلاصه اینکه نگرانی‌ها به شکست اقتصادی ‌ترجمه نشده است، چه نگرانی‌ها درباره آمار جعلی چین، چه عصبانیت از تاثیر چین بر دیگر کشورها و چه ناراحتی از تخطی حزب کمونیست از موازین حقوق بشر. هسته اصلی این سقوط مفروض، بخش مسکن چین بوده است. هراس از «بانکداری در سایه»، ساخت‌و‌ساز بدون نظارت و گاهی بدون منطق و هزینه فوری این اقدامات (که همه نگرانی‌های معقولی بوده‌اند) باعث شده بود بسیاری از افراد از خود بپرسند که بازار مسکن چین چه هنگام سقوط خواهد کرد و بازارهای جهان را همراه خود به چالش خواهد کشید. با این حال، بازار مسکن چین پیش‌بینی‌ها و آن حس مشترک را به مبارزه طلبیده است. با وجود گفته‌هایی مبنی بر احتمال ‌ترکیدن حباب بخش مسکن، بازار مسکن چین همچنان قابل اتکا مانده و دلیل آن هم انقباض و انبساط سیاست‌های دولت است. چانگ رئیس «تیپ رستاخیز مسکن» است و با توجه به اینکه اشاره به معایب نظام‌مند مهم است، این امر اشکالی ندارد. اما سقوط فاجعه بار مورد اشاره رئیس به طور روزافزونی نامحتمل به نظر می‌آید.

دولت چین از مشکلات بخش مسکن آگاه است. مقامات می‌دانند که باید به ساخت‌و‌ساز ادامه دهند، چراکه مسکن مسوول بخش بزرگی از تولید ناخالص داخلی است، اما ساخت‌و‌ساز می‌تواند حبابی ایجاد کند که در نهایت بترکد. این درست است، چین بیش از اندازه ساخت‌و‌ساز دارد، اما محتمل است که قیمت‌های املاک و ساخت‌و‌ساز با افت روبه‌رو شوند. این امر باعث می‌شود چین از پیش‌بینی‌های همیشگی که سناریوی رستاخیزی دارند، فاصله بگیرد. امروز پیش‌بینی‌های رستاخیزی برای چین بیشتر و بیشتر شبیه «تفکرات آرزومندانه» به نظر می‌رسند. در حالی که اعداد و ارقام ممکن است بدترین سناریوی ممکن را محتمل کنند، دولت قدرتمند چین همیشه برای اقدام سرعت عمل کافی را دارد.

در ماه مه، وقتی همه درباره حبابی که پیش‌تر ‌ترکیده بود نگران بودند، مت اوبراین در واشنگتن پست نوشت: «خوشبختانه، وقتی چین عطسه می‌کند، بقیه جهان سرماخورده نمی شوند. فقط آنها هم عطسه خواهند کرد» بله، یک چالش «واقعی» در بازار مسکن چین، به طور بالقوه برای چین و بقیه جهان فاجعه بار خواهد بود، اما این مساله با پذیرش این فرض برابر است که مقامات چین دست روی دست بگذارند تا اقتصاد این کشور سقوط کند.