بحران آب و غذا

سوفی کازینس مترجم: حسین موسوی منبع: الجزیره در تاریکی شب، در ۳۰ کیلومتری جنوبی‌ترین نقطه دومین شهر بزرگ عراق، یعنی موصل، «صباح زورا» با صدای شلیک اسلحه مردانی مسلح از خواب برخاست. اواخر ژوئن بود و از گرما نفس بالا نمی‌آمد. دمدمای صبح چنین گرمایی در این منطقه سابقه دارد. آنها زمانی که وارد مزرعه‌ام شدند با من و یا خانواده‌ام صحبت نکردند. آنها کلامی نگفتند و مزرعه‌ام را گرفتند. اینها بخشی از سخنان مردی با سبیل‌های پرپشت است که با الجزیره مصاحبه می‌کند.

مردی که خود را زکریا می‌خواند، می‌گوید: آنها داعش بودند. آنها در مزرعه‌ام ماندند و همه آذوقه‌هایمان را خوردند. آنها بچه‌ها و اعضای خانواده‌ام را کتک می‌زدند. آنها هر چه در انبار ذخیره کرده بودم را با خود بردند. زکریا نمی‌دانست که باید چه کند. داعش موصل را به تسخیر در آورده بود و زکریا برای فرار از دست نیروهای داعش توانست بالاخره آنها را مجاب کند که اجازه دهند او و خانواده‌اش مزرعه‌شان را ترک کنند. او در گرمای ۵۰ درجه با خانواده بدون آنکه چیزی با خود بردارد به نقطه‌ای امن پناه می‌برد. شش روز پس از سقوط موصل، در شهر شایعه‌ای پیچید مبنی بر اینکه نیروهای داعش قصد دارند کاراکوش، یک شهر مسیحی‌نشین را نیز به تصرف خود درآورند. این شهر «حمدانیه» هم نامیده می‌شود. آنها در نهایت نقشه خود را عملی کردند و شهر کاراکوش را نیز به تصرف خود درآوردند. در این میان مردمانی که در این شهر زندگی می‌کردند برای نجات جان خویش مجبور شدند به اربیل پناه ببرند. آنها زمین‌ها و مزارعشان را ترک کردند و به نقطه دیگری کوچ کردند. «یاهونا پتروس موشه»، اسقف سوری‌تبار موصل، اما جزو کسانی بود که حاضر نشد شهر را ترک کند و در خانه و کاشانه‌اش باقی ماند. او می‌گوید: من و چند خانواده محدود باقی ماندیم. با وجود پیشمرگه‌های کرد، شهر نابود شد. بخشی از زمین‌های کشاورزی از بین رفت و همه محصولات به دست داعشی‌ها افتاد. «لوییس مارکوس ایوب»، یک کاتولیک سوری‌تبار در کاراکوش است. او در خصوص وضعیت شهر پس از هجوم این گروه تروریستی می‌گوید: زمین‌های کشاورزی به حال خود رها شده‌اند و مغازه‌ها تعطیل هستند. نصف بناهای شهر به دست این گروه از بین رفته است.

او به الجزیره می‌گوید: شهر تبدیل به یک منطقه نظامی شده است. کسب و کار اقتصادی کاملا تعطیل است و هیچ فعالیتی در آن دیده نمی‌شود. به گفته لوییس مارکوس ایوب، بیشتر زمین‌های کشاورزی کاراکوش در بیرون از شهر است و آنها پس از تصرف این زمین‌ها آنها را تبدیل به انبار نظامی خود کرده‌اند.

داستانی از این قبیل تنها به زکریا و ایوب محدود نمی‌شود. دست‌کم ۴۰ کشاورز دیگر نیز به این مصیبت گرفتار شده‌اند. داعشی‌ها ضمن تسخیر زمین‌های کشاورزان عراقی، محصولات آنها را نیز از آنِ خود کرده‌اند. یکی از دامداران می‌گوید آنها همه گاوهایم را از من گرفتند. هر گاو ۱۵ هزار دلار قیمت داشت. شیرها، تخم‌ مرغ‌ها، مرغ‌ها و گوشت‌ها را از من به زور گرفتند. او ادامه می‌دهد: الان هیچ درآمدی ندارم. خانواده من ۱۷ نفره هستند و نمی‌دانم که چه باید بکنم؟ این دامدار همچنین می‌گوید: چشم هزاران نفر از مردم عراق به من و امثال من بود تا بتوانند نیازهای روزمره خودشان را تامین کنند. در این راستا گفته می‌شود که آنها قبلا روزانه هزاران کیلوگرم از محصولات خود را به سایر نقاط عراق صادر می‌کردند. آنچه هم‌اینک در حال رخ دادن است تنها بر یک نقطه خاص تاثیر نمی‌گذارد، بلکه دامنه تاثیر آن تا مرکز و شمال عراق تخمین زده می‌شود.

«فرانک گونتر»، پروفسور اقتصادی دانشگاه «لیهای» و مشاور اقتصادی شاغل در عراق می‌گوید: «بحران موجود در عراق بر توزیع موارد غذایی و قیمت آن تاثیر بسزایی خواهد داشت. او می‌افزاید: «از این به بعد مناطق شهری کم‌کم کمبود مواد غذایی را تجربه خواهد کرد. مواد غذایی موجود در بازار هم با یک افزایش قیمت ناگهانی روبه‌رو خواهد شد. همچنین خطر فروش غذای فاسد نیز وجود دارد». هم‌اینک نیز مواد غذایی فاسد نیز در کنار جاده‌ها به فروش می‌رود.

گونتر اما یک نکته دیگر هم مطرح می‌کند که در افزایش قیمت مواد غذایی در عراق تاثیرگذار خواهد بود. با ناامن شدن جاده‌ها در این کشور و مسدود بودن برخی راه‌ها مواد غذایی به موقع به شهرها نخواهد رسید و این موضوع نیز یکی از فاکتورهای گران شدن مواد غذایی در عراق بحران زده است.

در شهری مثل کاراکوش، داعشی‌ها بسیاری از تریلی‌ها را مصادره کرده‌اند و بسیاری از بازارهای مواد غذایی نیز در اختیار این گروه تروریستی قرار گرفته است. گونتر در مصاحبه با الجزیره ضمن تایید مطلب فوق می‌گوید که افزایش قیمت مواد غذایی در مناطق شهری ناشی از این مساله است و زمانی قیمت‌ها تعدیل خواهد شد که دوباره ارتباط بین شهرها برقرار شود و حمل و نقل مواد غذایی از سر گرفته شود. او اما می‌گوید حتی اگر خط حمل و نقل هم به سرعت ترمیم شود، اما قیمت برخی محصولات غذایی افت نخواهد کرد و همچنان بالا خواهد

ماند.

این در شرایطی است که مردم عراق با بحران آب نیز مواجه هستند. بزرگ‌ترین سد عراق در اختیار داعش است. این موضوع می‌تواند زمانی که این گروه تروریستی آنجا را منفجر کند به بحرانی فراگیر برای عراق تبدیل شود. در شهرهایی که هم‌اینک با بحران آب مواجه هستند، دولت عراق با تانکر آب می‌رساند.

یکی از مسوولان عراقی می‌گوید: این مقدار آب نیاز مردمان بحران‌زده را فراهم نمی‌کند. برخی از مردم خود را با خودرو به آب دجله می‌رسانند تا بتوانند آب مورد نیاز خود را تامین کنند. اما چیزی که در این بین کمتر مورد توجه قرار گرفته است آب تصفیه نشده‌ای است که مردم از طریق آن نیازهای خود را تامین می‌کنند. خطر بیماری و هزینه‌های جانبی آن یکی از معضلات این شهروندان خواهد بود. این در حالی است که داستان از این هم تلخ‌تر است. برخی از مردم که به خودرو دسترسی ندارند ساعت‌ها در گرمای تابستان عراق پیاده‌روی می‌کنند تا به همین آب تصفیه نشده دسترسی پیدا کنند. مردمی که در حدود ۱۵ کیلومتر در راه هستند تا با پای پیاده به آب شرب دسترسی پیدا کنند.