گردشگری؛ موتور محرک رشد

مرتضی رحمانی موحد معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری امروزه توسعه گردشگری در تمامی عرصه‌ها، چه در سطح ملی و منطقه‌ای و چه در سطح بین‌المللی مورد توجه برنامه‌ریزان دولتی و شرکت‌های خصوصی قرار گرفته است. بسیاری از کشورها به صورت فزاینده‌ای به این حقیقت پی برده‌اند که برای بهبود وضعیت اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج دهند و درصدد یافتن راه‌های تازه‌ای برآیند. آگاهی جوامع از اینکه گردشگری منبع درآمدی ارزی بسیار مناسب و قابل ملاحظه‌ای در اختیار اقتصاد یک کشور قرار می‌دهد، باعث شده است که گردشگری مفهومی بسیار گسترده در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیدا کند و به‌عنوان یک صنعت تلقی شود. گردشگری همواره عامل مهمی برای توسعه اقتصادی به حساب می‌آید و توسعه صنعت گردشگری، به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی همچون بیکاری، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک‌محصولی مواجه هستند، از اهمیت فراوانی برخوردار است. اقتصاد ایران نیز اتکای شدیدی به درآمدهای حاصل از صادرات نفت دارد و متغیرهای کلان اقتصادی آن با پیروی از قیمت جهانی نفت در طول زمان دچار نوسانات شدیدی می‌شود. روند حاکم بر متغیرهایی مانند تولید ناخالص ملی، سرمایه‌گذاری ناخالص، درآمد سرانه و غیره در سه دهه اخیر اقتصادایران، به روشنی نشان‌دهنده این موضوع است.

از این رو، به‌منظور تنوع بخشیدن به منابع رشد اقتصادی و درآمدهای ارزی و همچنین ایجاد فرصت‌های جدید شغلی در کشور، توسعه صنعت گردشگری از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ چراکه ایران از نظر جاذبه‌های گردشگری جزو کشورهای صاحب نام و از ظرفیت‌های بسیار زیادی برای جذب جهانگرد و گردشگر بین‌المللی برخوردار است. از این رو باید زمینه‌های توسعه گردشگری، به عنوان یک استراتژی از جنبه‌های اقتصادی، سیاسی و حقوقی فراهم شود.

به‌کارگیری روش‌های زیر در توسعه گردشگری کشور نقش بسزایی دارد:

- برنامه‌ریزی بلندمدت برای توسعه گردشگری

- بهبود توانایی و ظرفیت بخش دولتی برای مدیریت گردشگری

- ایجاد و استفاده از حساب‌های اقماری گردشگری در حساب‌های ملی

- ساماندهی پایگاه‌ها و سایت‌های اطلاعات گردشگری

- ایجاد مقاصد جدید گردشگری و توزیع متوازن سفر

- برگزاری نمایشگاه گردشگری کشور در سطح بین‌المللی

- توزیع متناسب اقلام تبلیغاتی با رویکرد شناساندن جاذبه‌ها و توانمندی‌های کشور

- تبلیغات گسترده و تصویرسازی مطلوب از ایران در سطح جهان

- ایجاد مراکز اطلاع‌رسانی گردشگری در بازارهای هدف

- ایجاد هلدینگ‌های گردشگری

- ارتقای سطح دانش واحدهای خدماتی گردشگری

- ساماندهی و تقویت تشکل‌های غیردولتی گردشگری

- هماهنگی دستگاه‌های مختلف برای توسعه گردشگری

- فرهنگ‌سازی رفتارهای بهینه و اخلاق‌مدارانه گردشگری