امیر شاملویی: روز دوشنبه پنجم ژوئن بار دیگر خاورمیانه شاهد یک تنش در روابط خارجی بین کشورها بود. عربستان سعودی، مصر، بحرین و امارات متحده عربی در اقدامی هماهنگ و به رهبری عربستان دست به تحریم قطر زدند و این کشور را با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو کردند. در ادامه آنان تمام مرزهای آبی، خاکی و هوایی خود را نیز به روی این کشور بستند و تمام اتباع این کشور را وادار به ترک کشورهای خود در مدتی مشخص کردند. اخبار بعدی نیز گویای آن شد که کشورهای دیگری به جمع ۴ کشور ابتدایی پیوسته‌اند و برخی محدودیت‌های بانکی و لغو سرمایه‌گذاری‌ها نیز در شرف انجام است. با این حال دو کشور کویت و عمان هنوز واکنش خاصی به ماجرا نشان نداده‌اند.

علاوه بر مواردی که ذکر شد، پرواز هواپیماها و خطوط هوایی این کشورها به قطر قطع شده است و به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی قطر، تمام کشورهایی که بخواهند به این کشور سفر کنند، باید از آسمان ایران وارد آن شوند. این مسائل برای قطر دشواری‌های زیادی را در پی خواهد داشت که از آن جمله می‌توان به مشکلات حمل و نقل کالاها و به خصوص واردات مواد غذایی در این کشور اشاره کرد. علاوه بر این، تداوم چنین وضعیتی هرچند درآینده بلندمدت تا حدودی دور از ذهن است؛ اما می‌تواند میزبانی این کشور برای جام جهانی را در سال ۲۰۲۲ مختل کند. اما در این میان پرسشی به وجود می‌آید که چه چیزی موجب شده است که به یکباره برخی از کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج‌فارس چنین تصمیمی را اتخاذ کنند؟ به نظر می‌رسد یکی از مواردی که موجب شده است آنان دست به چنین اقدامی بزنند، مسائل اقتصادی و همکاری قطر با ایران است. پروژه پارس جنوبی که بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است به‌طور مشترک بین ایران و قطر قرار دارد و بزرگ‌ترین منابع را برای صادرات گاز طبیعی مایع به کشورهای دیگر فراهم می‌آورد. منافع قطر موجب شده است تا در این حوزه به ایران نزدیک‌تر شود و مدتی پیش زمزمه‌هایی برای همکاری‌های بین این دو کشور در حوزه نفت و گاز و اکتشاف آن آغاز شده بود. این مسائل یکی از دلایلی است که می‌تواند کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را به بهانه پشتیبانی قطر از تروریسم و رابطه با ایران، به سمت تحریم قطر سوق دهد؛ هرچند که عوامل دیگری نیز در این میان موثرند. در ادامه به برخی تحلیل‌ها در زمینه چرایی و وضعیت تحریم‌های کشورهای عربی علیه قطر خواهیم پرداخت.