تعهد به برجام

ارین کانینگهام
تحلیلگر سیاسی و روزنامه‌نگار

هر یک از 6 نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ایران اعلام کرده‌اند که در صورت پیروزی در انتخابات 19 ماه می ایران، توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی را حفظ خواهند کرد. این رای‌گیری به‌طور گسترده‌ای همانند یک همه‌پرسی از متوسط جامعه ایرانی برای سنجش مزایای این توافق است.

در طول دومین مناظره انتخاباتی که از تلویزیون ایران پخش شد، اشاره‌هایی در مورد حمایت از برجام مطرح شد. رئیس‌جمهوری فعلی، حسن روحانی که دولت وی مسوول مذاکره در توافقات هسته‌ای و برداشته شدن تحریم‌ها بوده است، با چند چالشگر روبه‌رو می‌شود. منتقدان وی به این توافق ایراداتی مطرح کرده‌اند و معتقدند که در دستیابی به رونق اقتصادی نتوانسته است نقش خوبی ایفا کند. رئیس‌جمهور روحانی که میانه‌رو محسوب می‌شود، از دستاوردهای این توافق در مقابل این منتقدان دفاع می‌کند و عنوان کرده است که بدون آن به جای صادرات 2 میلیون بشکه نفت در روز، ایران حدود 200 هزار بشکه در روز صادر می‌کرد. وی منتقدان محافظه‌کار خود را به چالش می‌کشد و از آنها می‌خواهد تا مواضع خود را شفاف کنند.

توافق هسته‌ای برجام یا همان برنامه جامع اقدام مشترک، برنامه هسته‌ای ایران را محدود می‌کند اما برخی از شدیدترین تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران را برداشته است. صادرات نفتی این کشور دوباره افزایش یافته و تورم تک رقمی شده است. با این حال، نرخ بیکاری زیاد است و رشد بخش غیرنفتی نیز کند بوده است. در نهایت هیچ‌یک از کاندیداهای ریاست‌جمهوری ایران نگفتند که از برجام عدول خواهند کرد، که این به معنی آن است که این توافق تحت پشتیبانی نظام جمهوری‌اسلامی ایران قرار دارد. ابراهیم رئیسی، یکی از کاندیداهای محافظه‌کار معتقد است هر دولتی که روی کار بیاید، نسبت به برجام تعهد خواهد داشت. وی می‌گوید که توافق هسته‌ای به‌رغم کاستی‌هایش یک سند ملی است. با این حال، دولت ترامپ پیش‌تر اعلام کرده بود که بررسی و بازبینی خود را نسبت به برجام خواهد داشت. صرف‌نظر از توافق هسته‌ای، مناظره انتخاباتی دوم کاندیداها به شدت بر نگاه کاندیداها به جایگاه ایران در جهان متمرکز بود. 3‌نفر از کاندیداها عبارتند از مصطفی میرسلیم، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد؛ اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری و فردی میانه‌رو و نیز مصطفی هاشمی‌طبا معاون پیشین رئیس‌جمهوری که یک اصلاح‌طلب محسوب می‌شود.

زمانی که در مورد اولویت‌های سیاست خارجی پرسش شد، روحانی بر استفاده از دیپلماسی برای به‌دست آوردن اهدافش، به‌ویژه در منطقه، تاکید کرد. وی معتقد است که ایران نسبت به چند سال پیش و در چندین جبهه قدرتمندتر شده است و آن را ناشی از قدرت دیپلماسی می‌داند. از سوی دیگر، ابراهیم رئیسی معتقد است که دیپلماسی ایران عمدتا باید در خدمت اقتصاد مقاومتی باشد که تولید داخلی را به‌رغم تحریم‌های بین‌المللی تشویق می‌کند. حریفان روحانی وی را متهم می‌کنند که به سرمایه‌گذاران خارجی نسبت به تولیدکنندگان داخلی لطف می‌کند و این پیام پوپولیستی را ارسال می‌کنند که یارانه‌ها را چند برابر خواهند کرد.