بی‌ثباتی در انتظار اقتصاد جهان

بلومبرگ

جورج سوروس میلیاردر آمریکایی و رئیس بنیاد جامعه باز می‌گوید: نمی‌توان پیش‌بینی کرد که ترامپ چگونه اقدامات خود را جامه‌عمل می‌پوشاند و همین امر موجب خواهد شد تا بازار‌های جهانی تضعیف شوند. سوروس با بیان این مطلب، می‌افزاید: تسهیل قوانین تجاری و کاهش مالیات دو انگیزه اصلی هواداران وی برای انتخاب او بود اما اکنون و با توجه به درگیری‌های او با کنگره آمریکا، بی‌ثباتی در صحنه اقتصادی دوباره سر بر خواهد آورد که همین امر منجر به اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی خواهد شد. او در ادامه تاکید کرد: بی‌ثباتی، دشمن سرمایه‌گذاری بلندمدت است و من اعتقاد دارم که وضعیت بازار در دوران ترامپ خیلی مطلوب نخواهد بود. سوروس رئیس بنیاد جامعه باز و مولف چندین کتاب درباره مسائل مالی و کتاب تراژدی اتحادیه اروپا است. وی در پی پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا در اواخر آبان ماه با سایر لیبرال‌های ثروتمند آمریکا که ده‌ها میلیون دلار برای پیروزی هیلاری کلینتون در انتخابات آمریکا هزینه کردند، در جلسه سه روزه‌ای در واشنگتن راه‌های مقابله با ترامپ را بررسی کرد. سوروس که در سال‌های اخیر تا حدی از کمک‌های مالی مرتبط با مبارزات انتخاباتی فاصله گرفته بود، در سال ۲۰۱۶ حدود ۲۵ میلیون دلار به کلینتون و سایر نامزدهای دموکرات کمک کرد.

زیان بزرگ اعضای قرارداد TPP

ابتدای هفته گذشته رئیس‌جمهوری آمریکا دونالد ترامپ به‌طور رسمی از خروج این کشور از قرارداد تجارت آزاد ترانس‌پاسیفیک(TPP) خبر داد. اما سایر کشورهای حاضر در این قرارداد همچون استرالیا و ژاپن به دنبال تداوم اجرای آن در غیاب آمریکا هستند. در پی اعلام این خبر نخست‌وزیر استرالیا ضمن تماس با سران برخی کشورهای عضو قرارداد تجارت آزاد تلاش کرد تا تداوم اجرای این قرارداد را در دستور کار کشورها قرار دهد. مقامات استرالیایی می‌گویند خروج آمریکا از این قرارداد شکست بزرگی برای آنها محسوب می‌شود اما باید اجرای آن بدون حضور آمریکا نیز ادامه یابد. ملکوم تورنبل نخست‌وزیر استرالیا در این رابطه با نخست‌وزیر ژاپن صحبت کرده است. شینزوآبه نخست‌وزیر ژاپن نیز در سخنان خود بر لزوم تداوم حضور آمریکا در قرارداد ترانس پاسیفیک تاکید کرده و بیان داشته که حضور آمریکا در این قرارداد بسیار حیاتی است. نخست‌وزیر استرالیا همچنین مذاکراتی با مقامات نیوزیلند و سنگاپور در این‌باره انجام داده است. تورنبل در سخنان خود اشاره می‌کند: بدون شک خروج آمریکا از قرارداد ترانس‌پاسیفیک، شکستی بزرگ برای این قرارداد است اما ما همچنان به ایجاد اشتغال برای شهروندان استرالیایی متعهد بوده و بر لزوم تداوم اجرای قرارداد تجارت آزاد (شراکت ترانس‌پاسیفیک) متعهد هستیم. دونالد ترامپ که هفته گذشته خروج آمریکا از این قرارداد را به‌طور رسمی کلید زد، پیشتر اعلام کرده بود ادامه حضور آمریکا در این قراردادها رشد اشتغال در این کشور را تهدید می‌کند. این در حالی است که کشورهای آسیایی عضو این پیمان از جمله ژاپن در حال تلاش برای متقاعد کردن آمریکا، برای ادامه حضور در این پیمان هستند.

این قرارداد در ابتدا با هدف محدود کردن توسعه نفوذ اقتصادی و نظامی چین در جهان و منطقه شکل گرفت. بنا به گفته جیانت منون، کارشناس ارشد اقتصادی بانک توسعه آسیایی: بدون حضور عامل بزرگ بازار آمریکا، اجرای این توافق بسیار سخت خواهد بود. منون با اشاره به تلاش‌های استرالیا برای تداوم اجرای این قرارداد، گفت: بسیار شرم‌آور است کشوری که خود پیشتاز شکل‌گیری و اجرای این توافق بود باعث فروریختن آن شود. از سوی دیگر ژاپن و آمریکا ۷۵درصد از کل تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو قرارداد تجارت آزاد شراکت ترانس‌پاسیفیک را در اختیار دارند. کوئیچی هاگیودا یکی از وزرای ارشد ژاپن معتقد است تداوم اجرای توافق تجارت آزاد ترانس‌پاسیفیک در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، چراکه به نظر می‌رسد ژاپن پس از خروج آمریکا، به اجرای آن ادامه نخواهد داد. هفته گذشته نیز گزارشاتی منتشر شد که نشان می‌داد چین برای جایگزینی به‌عنوان جانشین آمریکا در این قرارداد، اعلام آمادگی کرده است، در عین حال برخی از اعضای حاضر در این قرارداد نیز به دنبال جایگزین کردن چین پس از خروج آمریکا هستند، چراکه با توجه به بزرگ بودن اقتصاد چین، این مساله می‌تواند بخشی از آسیب وارده ناشی از خروج آمریکا از این قرارداد را جبران کند.

تهدیدی که جدی نیست

دو تولیدکننده بزرگ عضو اوپک، وعده دونالد ترامپ مبنی بر پایان دادن به وابستگی آمریکا به نفت اوپک را چندان جدی نگرفته و اعلام کرده‌اند، بزرگترین اقتصاد جهان همچنان به واردات نفت از خارج نیاز دارد. خالد الفالح، وزیر انرژی و صنعت عربستان گفته، آمریکا درهم تنیدگی کاملی با بازار جهانی انرژی دارد. نلسون مارتینز وزیر نفت ونزوئلا هم با کم‌اهمیت جلوه دادن وعده ترامپ برای کاهش واردات نفت گفته، انتظار دارد صادرات نفت کشورش به آمریکا همچنان ثابت باقی بماند. الفالح در نشست کشورهای تولیدکننده نفت در وین بیان کرد: مواضعی که آمریکا و عربستان در بازار جهانی انرژی اتخاذ می‌کنند برای ثبات اقتصاد جهانی بسیار مهم است. وی افزود عربستان به دنبال همکاری با دولت دونالد ترامپ است. ترامپ پس از مراسم تحلیف خود در روزجمعه گفته بود که همچنان به دستیابی به استقلال انرژی آمریکا از اوپک و دیگر کشورهایی که دشمن منافع آمریکا هستند، متعهد است و این کار را با استخراج از ذخایر عظیم دست نخورده انرژی آمریکا انجام خواهد داد. آمریکا در سال گذشته میلادی روزانه حدود ۳ میلیون بشکه نفت از کشورهای عضو اوپک خریداری کرد که سهم عربستان و ونزوئلا حدود ۸۱/ ۱ میلیون بشکه بود. این اولین‌باری نیست که یکی از روسای‌جمهور آمریکا وعده پایان دادن به وابستگی کشورش به نفت اوپک را مطرح می‌کند. از دوران ریاست جمهوری ریچارد نیکسون به این طرف تمام روسای‌جمهور آمریکا وعده داده‌اند که وابستگی کشورشان به واردات نفت را کاهش خواهند داد. جورج دبلیو بوش هم در سال ۲۰۰۶ گفته بود که کشورش معتاد نفت است و وعده داده بود که واردات نفت از خاورمیانه را کاهش دهد. این در حالی بود که میزان واردات نفت آمریکا از اوپک در دوران ریاست‌جمهوری بوش ۱۰ درصد افزایش یافت.