امیر شاملویی: در روزهای اخیر، نگاه غلط دولتمردان و سیاستمداران به اقتصاد، دولت دیگری را در منطقه آمریکای لاتین به گرداب سیاسی کشاند. آخرین قربانی چپگرایان، دولت دیلما روسف بود که با رای پارلمان برزیل استیضاح شد و احتمالا قدرت را از دست خواهد داد. در این دومینوی سقوط، برزیل سومین کشوری است که پس از ونزوئلا و آرژانتین با بحران سیاسی روبه‌رو می‌شود. ماجرا از کاهش شدید قیمت نفت شروع شد، مساله‌ای که رکن اصلی اقتصاد ونزوئلا را هدف گرفت و به زودی تبدیل به بحران شد.

با شدت گرفتن بحران در ونزوئلا و عدم توانایی دولت برای حل مشکلات مردم، نارضایتی رو به فزونی گذاشت و در نهایت در انتخابات این کشور عیان شد. مجلس ونزوئلا در دست مخالفان دولت قرار گرفت و انتظار می‌رود آقای مادورو رئیس‌جمهوری این کشور نتواند مدت زیادی قدرت را در دست داشته باشد. نهادهای حاکمیتی در آرژانتین نیز از هجمه بلایای مربوط به اقتصاد در امان نماندند و ترکش‌های بی‌ثباتی‌های اقتصادی گریبان‌گیر آنان نیز شد. البته کاهش قیمت مواد خام نیز در میزان اثرگذاری این بحران بر کشورهای آمریکای لاتین موثر بوده است. هر چند که مشکلات پیش آمده را می‌توان به‌صورت ساختاری‌تری نیز بررسی کرد و به نقش نهادهای حاکمیتی و خط مشی‌های پوپولیستی حزب یا حاکمان در پدیدار شدن این وضعیت، ایراد جدی وارد کرد. پوپولیسم یا عوام‌گرایی روشی سیاسی است که نشان دهنده طرفداری از حقوق مردم در برابر گروه نخبگان یا جلب رضایت عمومی و پشتیبانی و حمایت مردم در حوزه‌های مختلف است که در ادبیات سیاسی بار معنایی منفی دارد.گرایش به پوپولیسم در آمریکای لاتین ریشه‌های قدیمی‌تری دارد، برای مثال از پرونیسم و چاویسم می‌توان به‌عنوان نمونه‌هایی از این دست اشاره کرد. خوآن‌پرون، رئیس‌جمهوری کشور آرژانتین در گذشته، یکی از افرادی بود که به اجرای سیاست‌های پوپولیستی در آرژانتین متهم است، مثال‌هایی که به بسیاری از دولتمردان آمریکای لاتین دیگر نیز نسبت داده می‌شود، از جمله: هوگو چاوز در ونزوئلا و جانشین وی نیکولاس مادورو و نیز لولا داسیلوا و دیلما روسف در برزیل.

اکنون به نظر می‌رسد آمریکای لاتین که در قرن بیستم و بیست و یکم جایگاه بسیاری از چپگرایان بود دچار نوعی گذار سیاسی و اقتصادی شده که دامنه آن کشورهای این منطقه را تحت‌الشعاع قرار داده است. در آرژانتین با پیروزی ماکری از حزب راست میانه راه برای انجام سیاست‌های بازار فراهم شد و کرچنریسم پس از ۱۲ سال به پایان رسید. در ونزوئلا نیز دولت این کشور که با تنگناهای شدید اقتصادی رو‌به‌رو است و انتخابات مجلس را به مخالفان واگذار کرده در آستانه سقوط قرار گرفته است. به نظر می‌رسد تراژدی سه‌گانه چپ‌ها در سومین پرده به کشور برزیل ختم شود. جایی که رهبران این کشور به فساد مالی متهم شده‌اند و به نظر می‌رسد دیلما روسف در آستانه تایید استیضاح از سوی سنای این کشور قرار داشته باشد. امری که حتی در صورت عدم تحقق نیز ضربه بزرگی به دولت وی وارد خواهد کرد. اگرچه مردم اکوادور در آمریکای جنوبی خسارات شدیدی از زمین لرزه در آمریکای جنوبی تجربه کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد زمین لرزه واقعی در همسایگی مرزهای آنها در حال وقوع بوده است. زمین لرزه‌ای سیاسی و اقتصادی که پس لرزه‌‌های آن ۳دولت چپگرا را در این منطقه ساقط کرده است. در ادامه نگاهی به وضعیت دولت‌های چپگرا در منطقه آمریکای لاتین و برخی سیاست‌های پوپولیستی آنان خواهیم انداخت.