شرایط احترام به رای در انتخابات اتاق

محمدرضا طلایی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران دوره‌هایی در تاریخ ایران دیده می‌شود که بالاترین مقام اجرایی علاوه بر انتصاب ریاست قشون و ارتش، اقدام به انتخاب ملک‌التجار نیز می‌کرد. ملک‌التجار انتصابی توسط مقام ارشد البته در میان همکاران خود در بازار واجد صلاحیت بود و فردی محترم و دارای نفوذ شناخته می‌شد. اما به هر حال توسط بالاترین مقام سیاسی منصوب می‌شد و در مراحل حساس تصمیم‌گیری باید جانب احتیاط را می‌گرفت تا انتخاب‌کننده خود را ناراحت نکند. با مرور زمان و سپری شدن شرایط تاریخی، بازرگانان، صنعتگران، معدنکاران و به تازگی باغداران و کشاورزان حق رای پیدا کرده‌اند. حق رای و انتخاب اعضای هیات نمایندگان اتاق‌ها و از طریق این هیات نمایندگان انتخاب رئیس اتاق‌های بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی از پیش‌شرط‌های تحقق دموکراسی بوده و هست که اکنون لباس عمل پوشیده است. هر بازرگان، صنعتگر و معدنکار و فعال کشاورزی که دارای کارت عضویت در اتاق‌ها است بدون توجه به موقعیت تاریخی، سیاسی، قومی و خویشاوندی و سطح ثروت و درآمد دارای حق رای برابر با دیگران است. این حق رای اما در فلسفه سیاسی دارای مفهوم گسترده، چند لایه و پرمعنایی است و اساس رفتارهای دموکراتیک به حساب می‌آید. در شرایطی انتخابات اتاق‌های ایران در اسفندماه برگزار می‌شود که گفت‌وگو و تبیین اهمیت و احترام به رأی باید در کانون توجه قرار گیرد. این احترام به رای موقعیتی دوگانه دارد. از یک طرف واجد شرایط رای باید نسبت به این حق احترام بگذارد و از طرف دیگر افرادی که واجدین حق رای دادن را به هر شکل متقاعد کرده‌اند که این حق خود را برای دوره‌ای قانونی به آنها تفویض کند. احترام به رای از طرف دارنده و واجد شرایط رای دادن در انتخابات اتاق نشانه‌هایی دارد که مهم‌ترین آن با حضور در پای صندوق‌های آرا در ۱۸ اسفند ظهور و بروز می‌یابد. وقتی صاحب کارت عضویت به این نتیجه می‌رسد که در روز رای‌گیری پای صندوق‌ها بیاید معنایش این است که از حق آزادی انتخاب خود استفاده کرده و به جای امتناع از رای دادن به پای صندوق آمده است. معنای این اقدام واجد صلاحیت و حق رای دادن این است که او با درک دقیق از اثرگذاری این کار خود دست به انتخاب زده و به این ترتیب به رای خود احترام گذاشته است. رای دادن به افراد یا گروه‌های خاص و شناخته‌شده در انتخابات از سوی رای‌دهنده معنایش این است که او به احترام رای خود، پرس‌وجو کرده است که کدام فرد و گروه توانایی محقق کردن خواسته‌های او را دارد. در صورتی که فردی به هر دلیل و بدون مطالعه و از روی احساس و هیجان و تنها به دلیل رفع تکلیف ذهنی پای صندوق‌های رای بیاید و انتخاب آگاهانه نکند، به رای خود احترام نگذاشته است. البته تجربه نشان می‌دهد در میان فعالان صنعت و معدن، بازرگانی و کشاورزی سایر گروه‌های اجتماعی کمتر اقدام به رای دادن با تحریک هیجانات می‌کنند و به رای خود احترام می‌گذارند. اما از طرف دیگر احترام به رای در میان کاندیداها نیز شرط ضروری و اساسی است. ده‌ها نفر از کسانی که به دلایل گوناگون تشخیص داده‌اند می‌توانند وظایف هیات نمایندگی در اتاق‌های سراسر کشور را به خوبی و در نهایت کارآمدی انجام دهند، باید به آرای واجدین شرایط رای دادن احترام بگذارند. نشانه احترام به آرای بازرگانان، صنعتگران و معدنکاران در مرحله پیش از ورود به انتخابات این است که افراد با درک کامل از توانایی‌های خود، وظایف اتاق و میزان وقت، انرژی و امکانات مادی و فکری که دارند در جریان مبارزات انتخاباتی باقی بمانند. در صورتی که فردی بدون توجه به این مسائل و صرفا برای حضور در هیات نمایندگی و استفاده از امکانات احتمالی آن اقدام به ثبت نام کند، بدون تردید فردی است که به آرای همکاران خود احترام نگذاشته است. احترام به رای در انتخابات اتاق گامی برای دموکراتیک‌تر کردن رفتار و اندیشه‌های فعالان اقتصادی است که باید برداشته شود.