چشم‌انداز اتاق مطلوب

مهندس ابراهیم جمیلی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران و رئیس خانه اقتصاد ایران زمزمه‌ها در رابطه با اتاق بازرگانی و ترسیم چشم اندازی روشن، این روزها بیش از گذشته در بین کارشناسان، همچنین رسانه‌های مختلف کشور مطرح می‌شود. زمان زیادی به انتخابات اتاق بازرگانی نمانده و بسیاری از فعالان این عرصه با شعارهای انتخاباتی که هر کدام می‌تواند رهاوردهای مثبتی را به همراه داشته باشد، وارد صحنه عمل می‌شوند. اما سال‌ها از تشکیل اتاق بازرگانی می‌گذرد و بسیاری از سخنان و وعده‌های نمایندگان در حالت بالقوه مانده است. حال بحث بر سر این است که اتاق بازرگانی مطلوب چه اتاقی می‌تواند باشد. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در حال حاضر، بزرگ‌ترین جایگاه حامی فعالان اقتصادی کشور است، از زمان ایجاد تاکنون این نهاد توانسته تا حد زیادی در چارچوب مفهوم اصیل و ابتدایی خود به فعالیتش ادامه دهد. از سوی دیگر با تغییر و تحول‌های پیاپی سیاست‌های اقتصادی در کشور، همواره یک اصل درخصوص آن وجود داشته و آن ایجاد مکانی برای فعالیت فعالان اقتصادی از حرف و رشته‌های مختلف با توان و تخصص‌های مختلف بوده که همواره اتاق بازرگانی را به عنوان فرصتی برای حضور رسمی و مطمئن برای کسب‌وکار کشور تبدیل کرده است.

در حال حاضر و پس از پشت سرگذاشتن دوره‌های مختلف، اتاق به موقعیت خطیری رسیده و وظیفه ما این است که در شرایط فعلی با تدوین برنامه‌های استراتژیک اقتصادی و تجاری راه را برای بهینه و سودمندتر کردن فعالیت‌های تجاری و بازرگانی در کشور هموار سازیم. پارامترها و فاکتورهای زیادی برای بهبود عملکرد فضای تجاری ایران، همچنین بزرگ‌ترین نهاد خصوصی کشور یعنی اتاق بازرگانی ایران وجود دارد. در تمام دنیا اتاق‌های بازرگانی به عنوان قلب تپنده اقتصاد آن کشور در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر میزان صادرات و واردات، همچنین گسترده‌تر کردن سهم کشور در تجارت جهانی داشته باشد. از جمله فعالیت‌های مثبت و ایده‌آل اتاق می‌توان به بسترسازی برای تجارت چندجانبه با دیگر کشور ها، ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری بیشتر، همچنین حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف به‌خصوص بخش‌های تماما خصوصی اشاره کرد. از دید من، اتاق بازرگانی می‌تواند تا حد زیادی به فضای کسب‌وکار رونق بخشد. به نظر می‌رسد تداوم این امر می‌تواند در بلندمدت فضای تجاری کشور، همچنین رتبه اقتصادی ایران را در جهان تا حد قابل توجهی تغییر دهد و رونق از دست رفته بازارهای بین‌المللی ما را بازگرداند. اما در شرایط فعلی یکی از ماموریت‌های مهم اتاق بازرگانی ایران می‌تواند در رابطه با ارائه خدمات برای دارندگان کارت بازرگانی باشد و اعضای اتاق باید به راحتی از خدمات اتاق استفاده کنند. در واقع خدمات اتاق باید برای اعضا قابل لمس باشد و اعضا تنها برای گرفتن گواهی مبدا و تمدید کارت بازرگانی به اتاق مراجعه نکنند. ارتقای بخش خصوصی در تحقق توسعه اقتصادی می‌تواند منافع ملی کشور را تا حد زیادی تحت پوشش خود قرار دهد. اتاق بازرگانی پویا باید در توانمندسازی در شبکه‌های ۹ گانه تولیدی، عمده‌فروشی، بازرگانی داخلی مالی، حمل‌ونقل، خدمات، صنایع انرژی و منابع طبیعی، ساخت‌وساز، تجارت بین‌الملل و اطلاع‌رسانی نقش داشته باشد، چرا که هرکدام به نوبه خود دروازه‌ای است که می‌تواند گره‌گشای رکودی باشد که در سال‌های اخیر کشور را فرا گرفته است. در همین رابطه اتاق بازرگانی می‌تواند با ایجاد تعامل هرچه بیشتر بین جامعه تجاری و جامعه تولیدی فضایی را ایجاد کند تا بتوان بر پایه تحقیقات علمی و استانداردهای بین‌المللی علم اقتصاد شرایط را برای گسترش رونق و بازدهی فراوان آماده کند.

اتاق بازرگانی همچنین باید بتواند در ایجاد خدمات به بازرگانان و تجار سراسر کشور که سال‌ها است عملا نتوانسته‌اند بهره‌وری و سود چندانی از این اتاق داشته باشند را در قالب رویکردی نوین و خدماتی ارائه دهد. کمک به حل اختلافات تجاری از طریق ایجاد موسسات حل اختلاف، مشاوره در زمینه مسائل تجاری (صادرات، واردات و توافقات تجاری...) همچنین ایجاد ارتباط بین شرکت‌های ملی و سایر شرکت‌ها در سراسر دنیا از مواردی است که می‌تواند اتاق بازرگانی مطلوبی را در آینده و برای تمامی جامعه اقتصادی کشور ایجاد کند.

اگرچه شاید به موارد فوق توجه کمتری شده است اما در واقع باید اذعان کرد که با توجه به شرایط کنونی اتاق چه از نظر مالی، اجتماعی، قانونی و بین‌المللی موقع آن رسیده که از مرحله توصیف و تعریف عبور کرده و وارد فاز جدیدی از فعالیت جدی عملی برای ساختن اتاق چابک شویم. البته در انتها فصل‌الخطاب تمام موارد در برگزیدن هیات نمایندگان لایق و اجرایی توانا است که علاوه بر دارا بودن فاکتور خوشنامی که در اجماع سلایق متنوع اتاق بسیار اساسی و تعیین‌کننده است، تجربه قدرت پیشبرد امور را دارا باشد و همچنین تیم اجرایی باید بتواند اتاق را در دستیابی به اهداف و آرمان هایش به شکل متعادل و استاندارد همراهی کند. البته ناگفته نماند که در قدم اول گزینش هیات نمایندگان با مشخصات فوق‌الذکر، در گرو انتخابات ۱۸ اسفند سال جاری است که باید دارندگان کارت بازرگانی با حضور گسترده و فعال در این انتخابات اتاق چالاک را ایجاد کنند.