هما کبیری- بهبود رشد اقتصادی ایران در گرو بهبود وضعیت تجارت خارجی است، اما بار دیگر آمارها از کاهش میزان صادرات و واردات ایران در پایان سومین فصل سال خبر می‌دهند. براساس گزارش گمرک جمهوری اسلامی ایران، در پایان آذر ماه، تجارت جهانی ایران از رقم ۶۲ میلیارد و ۵۰۷ میلیون دلار گذشت، اما ارزش صادرات و واردات به ترتیب ۵۲/۸ و ۳۴/۱۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته است. به این ترتیب در پایان آذر ماه ارزش واردات ۲۲ میلیون و ۴۰۹هزار تنی ایران به ۳۳ میلیارد و ۲۶۶ میلیون دلار رسیده که نسبت به واردات ۹ماهه سال گذشته، ۲۶/۲۵درصد از لحاظ وزنی و ۳۴/۱۷ درصد از لحاظ ارزشی کاهش داشته است. همچنین میزان صادرات بدون احتساب نفت، گاز و تجارت چمدانی ۶۵میلیون و ۹۹۹هزار تنی ایران به ۲۹میلیارد و ۲۴۱میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، هر چند که ۰۸/۱۱ درصد از لحاظ وزنی افزایش یافته، اما ۵۲/۸درصد در بخش ارزش با کاهش همراه بوده است. به این ترتیب بار دیگر واردات با اختلاف ۴میلیارد و ۲۵ میلیون دلار، گوی سبقت را از صادرات ربود.

آخرین وضعیت صادرات

بر اساس گزارش ۹ماهه گمرک، اقلام عمده صادرات در این مدت، سنگ‌آهن هماتیت دانه‌بندی به ارزش ۱۰۳۳میلیون دلار و سهم ارزشی ۵۲/۴درصد، متانول به ارزش ۸۷۷میلیون دلار و سهم ارزشی ۸۳/۳درصد، اوره به ارزش ۸۶۶میلیون دلار و سهم ارزشی ۷۹/۳ درصد بوده است. همچنین در این مدت، سهم محصولات پتروشیمی در صادرات، ۲۹/۱۷ درصد از نظر وزنی و ۷۶/۲۷ درصد از نظر ارزشی بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۸۸/۳ درصد از نظر وزنی و ۳۰/۲ درصد از نظر ارزشی کاهش داشته است. میعانات گازی نیز در کل صادرات سهم ۹/۱۰ درصدی از نظر وزنی و سهم ارزشی ۷۶/۲۱ درصد داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته هم از لحاظ وزنی و هم از لحاظ ارزشی با کاهش همراه بوده است.

عمده صادرات ایران در ۹ ماهه ابتدایی سال جاری به کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، هند و افغانستان بوده و این کشورها به ترتیب سهم ارزشی ۷۵/۲۲ درصدی، ۲۷/۱۹ درصدی، ۷۲/۱۱درصدی، ۵۳/۸ درصدی و ۱/۸ درصدی را در دریافت محصولات ایران داشته‌اند. بر اساس این گزارش، متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی ۳۸۹ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، با کاهش ۲۸/۱۸ درصدی در ارزش دلاری همراه بوده است.

آخرین وضعیت واردات

هر چند که واردات در ۹ماهه ابتدایی سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته هم از لحاظ وزنی و هم از لحاظ ارزشی با کاهش همراه بوده، اما عمده‌ترین واردات ایران از کالاهای سرمایه‌ای و ماشین‌آلات به سمت کالاهای اساسی تغییر کرده است. بر این اساس، اقلام عمده وارداتی تا پایان آذرماه ۹۲، شامل برنج به ارزش ۱۷۶۴ میلیون دلار و سهم ارزشی ۳/۵ درصد، کنجاله به ارزش ۱۲۶۱ میلیون دلار و سهم ارزشی ۷۹/۳ درصد، ذرت به ارزش ۹۱۵ میلیون دلار و سهم ارزشی ۷۵/۲ درصد، گندم به ارزش ۸۶۹ میلیون دلار و سهم ارزشی ۶۱/۲ درصد، وسایل نقلیه با موتور پیستونی درون‌سوز به حجم سیلندر ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سانتی‌متر مکعب به ارزش ۷۹۴ میلیون دلار و سهم ارزشی ۳۹/۲ درصد بوده است. همچنین در آذرماه سال جاری بالغ بر ۱/۶۳هزار تن دارو به ارزش ۱۵۴میلیون دلار از گمرکات کشور ترخیص شده که این ارقام در مقایسه با آبان‌ماه، رشد ۷۸/۵درصدی در وزن و ۶۵/۲۹درصدی در ارزش دلاری را نشان می‌دهد. میزان واردات این کالا در آبان‌ماه امسال حدود ۱/۵۴هزار تن و به ارزش ۱۱۹ میلیون دلار بوده است.

عمده واردات ایران از کشورهای امارات متحده عربی، چین، هند، جمهوری کره و ترکیه انجام شده و سهم این کشورها در واردات کالا به ایران از نظر ارزشی به ترتیب ۹۱/۲۰ درصد، ۵۵/۱۹درصد، ۸۸/۸درصد، ۲۰/۸ درصد و ۷۱/۷ درصد بوده است.

همچنین متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی ۱۴۸۵ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایش ۶۶/۱۰ درصدی در ارزش دلاری داشته است. به این ترتیب قیمت هر تن کالای وارداتی ۳/۸ برابر قیمت هر تن کالای صادراتی است.

تجارت خارجی ایران در تقویم میلادی

تراز تجاری خارجی ایران بدون احتساب صادرات نفت خام و میعانات گازی، در یازده ماه سال ۲۰۱۳ میلادی، کسری ۱۳۱۸۹ میلیون دلاری را تجربه کرده که این رقم در مدت مشابه سال گذشته، مبلغ ۲۱۵۶۳ میلیون دلار بوده است. ارزش واردات در این مدت، ۴۶/۵۹ درصد از ارزش کل مبادلات خارجی کشور را تشکیل داده که این نسبت در مدت مشابه سال گذشته، ۸/۶۲ درصد بوده است. بر این اساس، صادرات در یازده ماه سال ۲۰۱۳ به ارزش ۲۸میلیارد و ۲۴۲ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته میلادی کاهش ۸۴/۹درصدی را تجربه کرده است. همچنین رقم واردات در این مدت به ۴۱میلیارد و ۴۳۱ میلیون دلار رسیده که ۶۶/۲۱درصد از نظر ارزشی کاهش داشته است.

از میان ۱۷۳ کشور طرف معامله ایران، در این مدت، تراز تجاری ایران با ۸۸ کشور مثبت و با ۸۵ کشور دیگر منفی بوده است.

چین با سهم وزنی ۵۵/۴۱ درصد و سهم ارزشی ۹۵/۲۱ درصد، عراق با سهم وزنی ۷۴/۲۱ درصد و سهم ارزشی ۶۷/۱۹ درصد، امارات متحده عربی با سهم وزنی ۱۲/۷ درصد و سهم ارزشی ۳۱/۱۱ درصد به ترتیب اصلی‌ترین کشورهای مقصد صادرات ایران در سال ۲۰۱۳میلادی بوده‌اند.

همچنین قیمت هر تن کالای صادراتی در ۱۱ماه سال ۲۰۱۳ معادل ۴۰۱ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۷۲/۱۸ درصد کاهش داشته است.

امارات متحده عربی با سهم وزنی ۲۲/۱۶ درصد و سهم ارزشی ۲۰/۴۹ درصد، چین با سهم وزنی ۲۳/۱۲ درصد و سهم ارزشی ۵۱/۱۸ درصد، جمهوری کره با سهم وزنی ۵۷/۵ درصد و سهم ارزشی ۶۵/۸ درصد به ترتیب اصلی‌ترین کشورهای مبدا واردات ایران بوده‌اند.

همچنین قیمت هر تن کالای وارداتی در ۱۱ماه سال ۲۰۱۳ میلادی، معادل ۱۴۶۰ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۵۷/۶ درصد افزایش داشته است.

گوی سبقت همچنان در دست واردات