گروه بازرگانی- به دنبال اعتراض برخی فعالان بازار نسبت به انباشت کالاهای اساسی در گمرک‌ها به دلیل مشکلات ارزی، مسوولان دولتی از راه‌اندازی گمرک ویژه کالاهای اساسی خبر داده و اعلام می‌کنند: «مشکلات ارزی کالاهای وارداتی ارتباطی به گمرک ندارد.» بر اساس اعلام مسوولان گمرک، این سازمان برای ترخیص کالاهای اساسی، فاسد شدنی و دارو، گمرک‌های اختصاصی ایجاد کرده است. این تصمیم در حالی از سوی متولیان واردات کالا اعلام شده است که در چند روز گذشته بارها فعالان تهیه و توزیع اقلام مصرفی نسبت به مشکلات ترخیص این کالاها از گمرک اعتراض کرده بودند. بر اساس گزارش‌ها، بیش از ۱۰۰ هزار تن روغن خام و ۲۰ هزار تن کره حیوانی در گمرک‌های کشور باقی مانده و تاکنون ترخیص نشده‌اند. در این مورد رشید عزیزپور، رییس گروه صنایع غذایی سامانه هم‌اندیشی تشکل‌های غیردولتی با اشاره به دپوی ده‌ها هزار تن روغن ‌خام و کره حیوانی در گمرک‌های کشور، گفته است: این محموله‌های وارداتی به دلیل تخصیص نیافتن ارز از سوی بانک مرکزی با مشکل عدم‌ ترخیص مواجه شده‌اند که این موضوع در نهایت منجر به نایاب شدن کره در بازار شده است. اما با این وجود مسوولان گمرک انباشت کالاهای اساسی در مبادی ورود را شایعه می‌دانند و در عین حال نیز از مشکلات ارزی در این زمینه اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند.بحث بر سر ترخیص کالاهای اساسی پس از آن مجادله برانگیز شده است که از ابتدای سال مسوولان بانک مرکزی در تلاش برای حذف ارز مرجع از چرخه مبادله‌های تجاری بوده‌اند و حتی از حذف ارز مرجع برخی از کالاها همچون کره خبر دادند. با این وجود روز گذشته رییس کل گمرک با تاکید بر اینکه مشکلات ارزی کالاهای وارداتی ارتباطی به گمرک ندارد، گفت: به همه گمرک‌ها بخشنامه کرده‌ایم تا کالاهای اساسی به هیچ‌وجه در گمرک توقف نداشته باشد و به سرعت ترخیص شود. عباس معمارنژاد در مورد دپوی کالاهای اساسی در گمرک‌ها به «فارس»، گفت: اگر کالایی همه مراحل فنی را گذرانده باشد و مشکلی به لحاظ ثبت سفارش، بهداشت و قرنطینه و ارز نداشته باشد، نگهداری آن در گمرک معنایی ندارد. به گفته وی، به تمام گمرک‌های ایران بخشنامه شده است که در مورد ترخیص کالاهای اساسی سرعت داشته باشند و حتی در خصوص کالاهایی نظیر گندم و جو حمل یکسره صورت می‌گیرد؛ یعنی بلافاصله از کشتی وارد تریلی‌های حمل بار می‌شوند. رییس کل گمرک با این توضیح تاکید کرد: اگر کالایی در گمرک مانده باشد، حتما مشکل ارزی و مشکل قرنطینه دارد، اما مشکلات ارزی کالاهای وارداتی ربطی به گمرک ندارد. وی همچنین در مورد مشکل ترخیص کالا در مناطق آزاد تجاری نیز گفت: بعضی از مرزهای جنوبی کشور مانند بندر شهید رجایی، بندر امام خمینی و بندر بوشهر، منطقه ویژه اقتصادی محسوب می‌شوند و خارج از تعهدات گمرک است. معمارنژاد تاکید کرد: به هیچ وجه هیچ کالای اساسی را به دلیل مشکلات گمرکی نگه نمی‌داریم و ممکن است مشکلات بانکی یا سایر موازین بهداشتی داشته باشند. مشکل استاندارد کالاها! در این زمینه محمدرضا نادری، معاون امور گمرکی گمرک ایران نیز از راه‌‌اندازی گمرک‌های ویژه کالاهای اساسی خبر داد و گفت: این امر سبب می‌شود تا این کالاها سریع‌تر ترخیص و به بازار وارد شوند. وی با بیان اینکه بیشتر کالاها به دلیل عدم دریافت مجوز از وزارت بهداشت، سازمان استاندارد و برخی دستگاه‌های مرتبط امکان ترخیص از گمرک را ندارند و در این میان گمرک نقشی ندارد، افزود: گمرک در ترخیص کالاها مشکلی ایجاد نمی‌کند و گاهی دریافت مجوز از برخی از سازمان‌ها و نهادها برای واردات سبب تاخیر در ترخیص کالا می‌شود. نادری نیز با تایید گفته‌های رییس گمرک تصریح کرد: ۹۱ درصد کالاهای وارداتی از مناطق ویژه اقتصادی وارد می‌شود که این مناطق خارج از قلمرو گمرکی است. معاون امور گمرکی گمرک جمهوری اسلامی ادامه داد: تا زمانی که کالایی به گمرک اظهار نشود، گمرک نمی‌تواند اقدامی را در خصوص ترخیص آن انجام دهد. نادری درباره انتظار ۵ ماهه ۱۸هزار تن کره برای ترخیص از گمرک نیز، گفت: از آنجا که کره کالایی فاسد شدنی است، باید از گمرک‌های اختصاصی ترخیص شود. به گفته وی، ترخیص کره به دلیل وجود مشکلات خارج از گمرک، انجام نمی‌شود و این مساله ارتباطی با گمرک ندارد. تداوم تخصیص ارز به کالاهای اساسی در حالی مسوولان گمرک ایران دشواری در روند ترخیص کالا را مربوط به مشکلات ارزی می‌دانند که وزیر اقتصاد و دارایی بر ادامه اختصاص ارز مرجع به کالاهای اساسی تاکید می کند. سیدشمس‌الدین حسینی روز گذشته به پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، گفت: بر اساس اعلام بانک مرکزی از آغاز سال جاری تا ۱۶ اردیبهشت ماه مبلغ یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار ارز برای کالاهای اساسی از طریق مرکز مبادلات ارزی تخصیص یافته است و بانک مرکزی همچنین اعلام کرده، هیچ مشکلی به منظور تخصیص ارز برای کالاهای اساسی وجود ندارد. بر اساس تاکید وزیر امور اقتصادی و دارایی نحوه تخصیص ارز مرجع به کالاهای اساسی هیچ تغییری نکرده و پرداخت آن به کالاهای اساسی همچنان ادامه دارد. ناهماهنگی در تامین ارز با این حال برخی دست اندرکاران نیز ناهماهنگی مسوولان کشور در مورد تامین ارز کالاهای اساسی را مشکل اصلی در روند ترخیص کالاها می‌دانند. در این مورد محمدحسین برخوردار، رییس مجمع عالی واردات با تاکید بر لزوم هماهنگی بین بانک مرکزی و وزارت صنعت، گفت: کالای اساسی نباید یک هفته بیشتر در گمرک بماند. برخوردار در مورد دپوی کالاهای اساسی در گمرک به «فارس»، گفت: به نظر می‌رسد دپوی این کالاها به دلیل مشکلات تخصیص ارز باشد. به اعتقاد وی، بانک مرکزی و وزارت صنعت باید هماهنگی لازم را داشته باشند تا کالاهای اساسی که وارد گمرک می‌شوند مشکلی به لحاظ ترخیص نداشته باشند و ارز مورد نیاز آنها و ثبت سفارش، انجام شده باشد. رییس مجمع واردات گفت: بنادر جنوبی کشور به دلیل گرمای هوا، مکان مناسبی برای دپوی کالاهای اساسی نیستند و هر چند که کانتینرها یخچال دار است، اما دپوی بیش از حد کالای اساسی باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود. وی افزود: به نظر می‌رسد بانک مرکزی در تامین ارز مرجع برای کالاهای اساسی مشکل داشته باشد و نقل و انتقال پول، همچنین تبدیل سایر ارزها به دلار، مشکلاتی داشته باشد که مربوط به تحریم‌ها است.