آفت‌زدگی جوایز و مشوق‌های صادراتی
شبنم آذر- تهیه گزارشی از جوایز صادراتی ما را به سمت سوژهای جدید سوق داد. سوژهای که انگیزش آن را چند تن از مدیران واحدهای نمونه صادرکننده ایجاد کردند، آنان با ارائه اطلاعاتی درباره تخلفات موجود درعرصه صادرات، به مواردی اشاره کردند که تاکنون نگاه جدی به عنوان یک پدیده غیرقانونی به آن نشده است. هر چند که این افراد تاکید داشتند نامی از آنها برده نشود که در واقع نام بردن از آنها کمکی به خواننده این گزارش نخواهد کرد اما مهم این است که ما را در جریان تخلفات برخی صادرکنندگان برای دریافت به ناحق جوایز صادراتی قرار دادند، صادرکنندگانی که برای کسب جوایز صادراتی اقدام به جعل در اظهارنامه‌های صادراتی گمرکی می‌کنند.
این جعل انواعی دارد که از جمله آن «بیش اظهاری» است و این دقیقا رفتاری به عین «کم‌‌‌‌اظهاری» در عرصه واردات است. بیش‌اظهاری گاه تا جایی پیش می‌رود که ارزش جایزه صادراتی دریافت شده توسط صادرکننده خاطی به مراتب بیشتر از ارزش کالای صادرشده است. نوع دیگر این تخلف صدور کالا از طریق قانونی و ورود مجدد آن از طریق غیرقانونی به داخل کشور است.
برای کسب اطلاعات دقیق در این زمینه تلاش بسیاری کردیم. تماس مکرر طی یک هفته با مسوولان مربوطه منجر به گفت‌وگوهایی نشد که بتواند ستون فقرات گزارشی جانانه باشد.
محمود دودانگه و اکبر هریسچیان در این باره اظهار بی‌اطلاعی کردند و گفتند که هرگز با چنین موردی برخورد نکرده‌اند.
گفت‌وگو با عباسعلی قصاعی، عضو دیگرکمیسیون صادرات و واردات در اتاق بازرگانی تهران نیز ناکام‌تر از گفت‌وگوهای نخست بود چرا که او طی دوبار تماس تلفنی بی‌آنکه حاضر به شنیدن پرسش شود اظهار کرد که در جلسه اتاق حضور دارد و خواست که دیگر تماسی با او حاصل نشود مگر با هماهنگی قبلی.
تنها رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی بود که اطلاعات خود را در اختیار ما گذاشت. او در این باره می‌گوید: در بازارچه‌های مرزی یک سری تخلفات صورت گرفته است که این تخلفات بیشتر بر کالاهایی تمرکز دارد که جوایز بالایی به آنها اختصاص پیدا می‌کند.
عضو کمیسیون صادرات و واردات اتاق بازرگانی تهران می‌افزاید: به عنوان مثال عده‌ای محموله‌های صنایع دستی را از طریق گمرک به عراق صادر می‌کردند و پس از طی مراحل کاملا قانونی، این محموله را از طریق عاملان خود در آن سوی مرز، به شکل غیرقانونی به کشور باز می‌گردانند و به این ترتیب این کالاها مکررا وارد چرخه صادرات می‌شود. به این ترتیب صادرکننده با داشتن آمار بالای صادرات از جوایز صادراتی برخوردار می‌شود.
دکتر حسینی در ادامه می‌گوید: این تخلف در‌حال‌حاضر درباره طلا وجود دارد، برخی صادرکنندگان با روش مذکور طلا را وارد چرخه صادرات می‌کنند.
این عضو کمیسیون صادرات و واردات اتاق بازرگانی تهران معتقد است که چنین اقداماتی در بعضی گمرکات کشور شدنی است و دلیل آن ناکافی بودن واحدهای گمرکی نسبت به مرزهای وسیع زمینی و آبی است.
وی درباره اظهارنامه‌های جعلی نیز می‌گوید: پیش از این اظهارنامه‌های صوری توسط برخی صادرکنندگان جعل می‌شد که این موضوع در حال پیگیری و کنترل است.
وی از اینکه با بروز یا گمان هر نوع تخلفی دولت طی یک پروسه کار را بر همه سخت می‌کند، ابراز تاسف کرد و گفت: چنین مواردی معدود است و راه‌حل صحیح این است که صادرکنندگان مورد اعتماد شناسایی شوند و کار صادرات برای این افراد تسهیل شود و صادرکنندگانی نیز که تازه وارد عرصه می‌شوند تحت کنترل و نظارت دقیق‌تری قرار گیرند.
حسینی تاکید کرد: این به معنای سخت‌گیری به صادرکنندگان تازه‌وارد نیست و بی‌شک اجرای سیاست‌های تشویقی می‌تواند از هرگونه تخلفی پیشگیری کند.
تکذیب معاون وزیر
در کار تهیه این گزارش بودیم که خبری از سوی معاون وزیر بازرگانی منتشر شد. بابک افقهی با انتقاد از برخی مطالب مطرح شده در خصوص سوء‌استفاده از جوایز صادراتی گفته است که با بهره‌برداری از سیستم مکانیزه جوایز صادراتی و به کارگیری نرم‌افزارهای خاصی که امکان دریافت سریع جوایز را فراهم می‌کنند وجود هرگونه تخلف منتفی می‌شود.
وی همچنین اعلام کرده است که دولت اقداماتی برای کنترل دقیق، حسابرسی و ممیزی مجوز پرونده‌های جوایز صادراتی و بررسی اعتبار مدارک افرادی که جوایز آنها پرداخت شده است، انجام داده است.
این اظهارنظر در حالی است که قریب به دو ماه پیش ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز خبر دستگیری شبکه جاعلان حرفه‌ای اسناد تجاری را اعلام کرده بود.
جاعلانی که ۱۰میلیون دلار اسناد تجاری، میلیون‌ها دلار اظهارنامه صادراتی جعلی، پروانه‌های خام گمرکی و انواع اسناد دیگر را جعل کرده‌اند. البته بنا به گزارش ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، آمارهای قاچاق کشور هرگز واقعی نیست چرا که به تبع تنها آن دسته آمارهایی در دست است که با آنها برخورد قانونی شده است و باقی آنچه که در بین مرزها، جاری است در دست نیست.
بی‌شک با وجود این تخلفات آمار اخیر مبنی بر رشد ۱۳۲درصدی صادرات غیرنفتی در کشور آماری است که در آن تخلفاتی که ناشی از ریسک بسیار کم قاچاق و تخطی در صادرات است، لحاظ نشده است.
وجود چنین تخلفاتی تکذیب معاون وزیر را نیز زیرسوال خواهد برد و نشان‌دهنده آفت‌زدگی در سیستم تشویقی صادرات است.
ارسال نظر