باید خود را با مفهوم رقابت منصفانه آشنا کنیم

پگاه آفرین زاد- امروزه اخلاق کسب و کار به یکی از مزیت‌های استراتژیک بنگاه‌ها و شرط توفیق در عرصه کسب و کار جهانی تبدیل شده است. دیروز نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی تهران خبرنگاران رسانه‌ها را دعوت کرد تا در یک نشست مطبوعاتی از برگزاری «همایش بین‌المللی اخلاق کسب و کار در عرصه جهانی شدن» خبر دهد.این همایش که قرار است در روزهای ۲۹ و ۳۰بهمن‌ماه در سالن همایش‌های بین‌‌المللی وزارت امور خارجه برگزار شود و به موضوعاتی نظیر اخلاق کسب و کار در بنگاه‌های اقتصادی، مشتری‌مداری، مهارت‌های کاربردی تشخیص و حل مسائل اخلاقی در کسب و کار، موانع رشد اخلاقی بنگاه‌های اقتصادی ایرانی، نقش حاکمیت در اخلاق کسب و کار، وظایف اخلاقی بنگاه‌ها در عصر جهانی شدن و همچنین پیش‌بینی‌پذیری و انسجام رفتاری بنگاه‌ها و نهادهای اقتصادی می‌پردازد.

به اعتقاد نهاوندیان، گفت‌ و شنود در مورد «اخلاق کسب و کار در عصر جهانی شدن» می‌تواند فرصتی برای تاکید بر مسوولیت‌های اخلاقی دولت، قانون‌گذاران و فعالان اقتصادی در ارتباط با یکدیگر و نقد ابعاد گوناگون این مسوولیت‌پذیری در جامعه و فرهنگ ایرانی باشد.

نهاوندیان در این نشست افزود: یکی از لازمه‌های قطعی حرکت به سمت اقتصاد رقابتی، تاکید بر فرهنگ رقابتی و فرهنگ اخلاقی در عملکرد بنگاه‌ها و نیز در ارتباط بین بنگاه‌ها و ذی‌نفعان آنها است.وی اصل ۴۴ قانون اساسی را با توجه به اینکه «انتقال بزرگی» است، مدنظر قرار داد و تصریح کرد: در این میان بخش‌خصوصی باید عهده‌دار بخش عظیمی از اقتصاد کشور شود که داشتن اخلاق حرفه‌ای و رسیدن به رشد و تکامل در این زمینه ضروری است و تا زمان اجرایی شدن کامل اصل ۴۴ ما خود را باید با مفاهیم رقابت منصفانه آشناتر کنیم.

وی با توجه به این که رشد اقتصادی با رشد اخلاقی پیش می‌رود، خاطرنشان کرد: نیاز رشد پایدار، تاکید بر مسوولیت‌های اخلاقی بنگاه‌ها نسبت به جامعه و درون بنگاه‌ها است. البته اخلاق باید در زمینه رفتاری تعریف شود و گسترش پیدا کند. ما مبانی ارزشی عمیق و غنی در جامعه داریم و تا این سرمایه‌های ارزشی اخلاقی تبدیل به کدهای رفتاری شود کار بسیار مهمی پیش رو داریم. نهاوندیان، «حرکت به سمت استانداردهای اخلاقی در بنگا‌ه‌های اقتصادی را هدف اصلی همایش مذکور دانست و اعلام کرد: توجه به مسوولیت‌های اخلاقی به عنوان رمز مشترک فعالیت انسانی لازمه غیرقابل انکاری برای موفقیت در اقتصاد جهانی است.

وی با اشاره به بحث اخلاق کسب و کار در دیگر کشورها و ایجاد موج وسیعی در دنیا در مورد اخلاق بازرگانی، ادامه داد: ایجاد این موج جدید منجر به وضع قانونی در همین زمینه در آمریکا و سایر کشورها شده است.

به گفته نهاوندیان یکی از آثار ناگوار اقتصاد متمرکزی که داشته‌ایم این بوده که در فضای رفتار اقتصادی ضدارزش‌هایی مثل دروغ، رشوه، توجه نکردن به خدمات پس از فروش و مشتری و نیز عدم توجه به وفای به عهد در مناسبات اقتصادی کشورمان وجود دارد که به همین دلیل در بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی کارنامه درخشانی نداریم.

وی دلیل اصلی ایجاد چنین فضایی را ترجمه نشدن مبانی ارزشی و اخلاقی به فرمول‌های عملیاتی در رفتار اقتصادی دانست. رییس اتاق تهران با اشاره به اخلاق کسب و کار و اهمیت آن در عصر جهانی شدن، اذعان داشت: با گسترش ارتباطات جهانی تاکید بر بنگاه‌های چندملیتی با مشترکات انسانی مورد استفاده قرار گرفته است. وی معتقد است بنگاه‌های چندملیتی به دلیل تعداد زیاد سهامدار، کارمند و مشتری که دارند لازم است تامسوولیت‌های اخلاقی را نسبت به هر یک از این حیطه‌ها تعریف کنند که البته در این مورد لزوم تعریف استانداردهای اخلاقی مورد توجه قرار می‌‌گیرد. وی همچنین در ادامه به بیان اخلاق کسب و کار در لایه‌های فرهنگی پرداخت و تصریح کرد: فرهنگ باید به رفتارهای اخلاقی توجه کند البته معتقدم که برخی اخلاق اجتماعی باید به شکل قانون وضع شود و از بنگاه‌ها نیز خواسته شود تا منشور اخلاقی برای فعالیت اقتصادی خود داشته باشند.

نهاوندیان به لزوم گسترش فرهنگ رقابت با اخلاق رقابت تاکید کرد و گفت: بر مبنای این فرهنگ شما نمی‌توانید رقیب خود را به هر وسیله‌ای حذف کنید بلکه باید با رقیب خود رقابت کنید.

بر همین اساس نیز باید در بازار رقابت، قانونی وضع شود و نمی‌شود دیگر با رقبا تبانی کرد. بنابراین برای این که به اقتصاد رقابتی واقعی دست یابیم ناگزیریم اخلاق فرهنگی رقابتی را توسعه دهیم. وی در بخش دیگری از سخنانش با توجه به این که حکومت‌ها نیز در زمینه مسوولیت اخلاقی بنگاه‌ها وظیفه مهم و نقش عمده‌ای را ایفا می‌کنند، عنوان کرد بخشی از این وظایف در حوزه تصویب قوانین و بخش دیگر نیز درباره رابطه دولت و شهروندان تعریف می‌شود.

رییس اتاق بازرگانی تهران همچنین درباره فضای به وجود آمده در مورد ششمین دوره انتخابات اتاق‌های بازرگانی و ارتباط آن با مفهوم اخلاق کسب و کار اظهار کرد: قطعا در راستای انتقال بسیار اساسی از اقتصاد دولت سالار به اقتصاد خصوصی یا مردم‌سالار به نهاد سازی نیاز داریم.

نهاوندیان با تاکید بر نقش اتاق‌های بازرگانی در راستای ایفای وظایفی که بر دوش آنها است، افزود: باید تلاش کنیم مشارکت در بخش خصوصی و اتاق‌های بازرگانی به طور جدی عملی شود و البته امیدواریم در مورد انتخابات اتاق هم این موضوع مدنظر قرار گیرد تا در یک فضای سالم و با نشاط و مبتنی بر قانون مداری، دوره آینده فعالیت اتاق بازرگانی شروع شود.

وی با توجه به این که تفاوت در سلیقه‌ها و تشخیص مصادیق در کارهای اجتماعی بروز می‌کند، خاطر نشان کرد: این تفاوت در سلیقه باید از طریق گفت‌وگو حل شود. البته در مورد انتخابات اتاق‌های بازرگانی نیز تصمیمات لازم در مورد همه نامزدهای انتخاباتی اتخاذ می‌شود چرا که بررسی مجدد براساس آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها صورت می‌گیرد که رفع نگرانی نیز می‌شود.