دکتر پدرام سلطانی

در فصل انتخابات اتاق‌های بازرگانی، صنایع و معادن سراسر کشور به سر می‌بریم. شاید هیچ زمانی مناسب‌تر از این زمان برای بررسی ساختار، کارکرد و جایگاه اتاق‌های بازرگانی فعال و شاخص جهان و مقایسه آنها با وضعیت فعلی اتاق‌های بازرگانی ایران نباشد. به همین جهت از این پس تا زمان برگزاری انتخابات اتاق‌های بازرگانی تلاش خواهم نمود به این کار بپردازیم. اتاق بازرگانی و صنایع آلمان به عنوان کشوری که سومین اقتصاد بزرگ دنیا از نظر تولید ناخالص ملی و دومین از نظر حجم تجارت است یکی از فعال‌ترین و مهم‌ترین اتاق‌های بازرگانی اروپا و سراسر دنیا محسوب می‌شود. کشور آلمان دارای ۸۱ اتاق بازرگانی و صنایع در شهرها و ایالات مختلف خود است که این اتاق‌ها مجموعا بیش از ۶/۳‌میلیون عضو دارند (تعداد اتاق‌های بازرگانی در ایران ۳۰ اتاق و تعداد اعضای آنها مجموعا کمتر از ۴۰‌هزار عضو است.) در آلمان عضویت در اتاق بازرگانی و صنایع برای همه شرکت‌ها و فعالان اقتصادی به غیر از مشاغل آزاد، کارگاه‌های صنایع دستی و کشاورزان اجباری است و به همین جهت اتاق‌های بازرگانی از نظر حمایت از تمامی صنعت و تجارت کشور دارای جایگاه منحصر به فرد و قدرت چانه زنی بسیار هستند. اتاق‌های بازرگانی و صنایع در آلمان علاوه بر ایفای نقش اولیه و اساسی خود در ارائه مشاوره به دولت و نمایندگی بخش‌خصوصی کشور در همه سطوح و مراجع دولتی، کارکرد موثری در توسعه تجارت و صنایع دارند. اهم خدمات و کارکردهای این اتاق‌ها عبارتند از:

- ارائه مشاوره حرفه ای و تخصصی به اعضا در جهت کارآفرینی، اطلاعات تجاری و صنعتی و دیگر موارد موردنیاز

- ترویج نوآوری‌ها و مسائل روز صنعت و تجارت و ارتقای مداوم سطح و رقابت‌پذیری بنگاه‌های آلمانی

- ارائه آموزش‌های تخصصی، فنی و حرفه‌ای با استاندارد بالا و توانمندسازی فعالان اقتصادی. برای درک میزان فعالیت اتاق‌های آلمان در زمینه آموزش اشاره به این نکته کافی است که فقط در سال ۲۰۰۴ بیش از ‌۵۰۰هزار آزمون تخصصی و حرفه‌ای از اعضای اتاق‌ها در آلمان به عمل آورده شده است.

-‌ اجرای برنامه سازگاری صنایع با محیط‌زیست، ارائه مشاوره زیست‌محیطی به اعضا، تشکیل کارگروه و گروه تبادل اطلاعات زیست‌محیطی در اتاق‌ها

-‌ ترویج اصول و آداب رقابت سالم اقتصادی و نظارت تحلیل آن.

-‌ توانمندسازی بنگاه‌های اقتصادی جهت رقابت در عرصه بین‌الملل با ارائه اطلاعات به روز و تحلیل‌های کارشناسی

این موضوع هم گفتنی است که جهت توسعه همکاری‌های بنگاه‌های اقتصادی آلمان با جهان، بیش از ۱۲۰ اتاق مشترک بازرگانی و صنایع آلمان با دیگر کشورها در بیش از ۸۰ کشور تاسیس گردیده است (تعداد اتاق‌های مشترک ایران با سایر کشورها کمتر از ۲۰ اتاق است). نکته جالب توجه دیگر این است که در آلمان ثبت شرکت‌ها و موسسات تجاری نیز از طریق اتاق‌های بازرگانی انجام می‌شود. حق عضویت در اتاق‌های آلمان بسته به اندازه و حجم فعالیت اعضا متفاوت است و از حداقل ۳۵‌یورو (۴۲‌هزار تومان) تا ۳۰۰ یورو (۳۶۰‌هزار تومان) متفاوت است. در عین حال حق رای و بهره‌گیری از خدمات برای تمامی اعضا یکسان است. کلیه هزینه‌های اتاق‌ها در آلمان از ناحیه حق عضویت اعضا و دیگر عواید حاصله از محل ارائه خدمات تامین می‌گردد و اتاق‌ها هیچ‌گونه تامین مالی از ناحیه دولت ندارند و به همین جهت با دارا بودن استقلال کافی، دارای قدرت مذاکره بالا با دولت هستند. از نظر ساختار، اتاق بازرگانی و صنایع آلمان کنفدراسیونی است که اعضای آن همان ۸۱ اتاق بازرگانی و صنایع سراسر آلمان و ۱۲۰ اتاق بازرگانی مشترک آلمان با دیگر کشورها هستند. تمامی این اتاق‌های بازرگانی از نظر حقوقی دارای شخصیتی مستقل‌اند و به عنوان شعب اتاق بازرگانی و صنایع آلمان به حساب نمی‌آیند. در اتاق بازرگانی و صنایع آلمان بخش‌های تجارت، گردشگری، خدمات، حمل‌و‌نقل، فناوری اطلاعات و ارتباطات و صنعت به عنوان زیرشاخه‌های اتاق به وجود آمده و به فعالیت می‌پردازند.

ارکان اتاق بازرگانی و صنایع آلمان عبارتند از:

۱. مجمع عمومی نمایندگان: این مجمع که عالی‌ترین رکن اتاق است شامل یک نماینده از هر ۸۱ اتاق بازرگانی و صنایع شهرهای آلمان (عضو با حق رای) و یک نماینده از هر ۱۲۰ اتاق بازرگانی و صنایع مشترک آلمان با کشورهای دیگر (عضو مشورتی بدون حق رای) است. مجمع عمومی دارای ۱۵ کمیسیون تخصصی است که اعضای آنها از اعضای خود مجمع عمومی می‌باشند.

۲.‌ ‌هیات رییسه: ‌هیات رییسه متشکل از ۳۱-۲۷ نفر است که شامل رییس، نمایندگان اتاق‌های مرکزی ایالت‌ها، ۱۰ نماینده از سایر اتاق‌ها و ۴ تن دیگر با معرفی رییس اتاق است که به مدت ۲ سال توسط مجمع عمومی انتخاب می‌گردند.

۳.‌ ‌هیات‌مدیره: ‌هیات‌مدیره شامل رییس، ۴ نایب رییس و دبیرکل است که در واقع ‌هیات اجرایی اتاق بازرگانی و صنایع آلمان محسوب می‌شود.

۴.‌ دبیرکل: دبیرکل سرپرست کلیه کارکنان اتاق و مدیر اجرایی اتاق محسوب می گردد که با پیشنهاد رییس و تصویب مجمع عمومی انتخاب می‌شود.

۵.‌ رییس: رییس اتاق بازرگانی و صنایع آلمان مستقیما توسط مجمع عمومی و برای مدت ۴‌سال انتخاب می‌شود و انتخاب مجدد وی فقط برای یک دوره ۴ ساله دیگر مقدور است. از جمله شرایط جالب توجه رییس اتاق این است که سن وی در زمان انتخاب نباید بیش از ۶۵ سال باشد (در ایران هیچ محدودیتی از نظر دفعات انتخاب و سن برای انتخاب رییس اتاق وجود ندارد.)

همچنین اتاق بازرگانی و صنایع آلمان دارای دو بازرس مستقل است که توسط مجمع عمومی به صورت سالانه انتخاب شده و از جمله وظایف آنها رسیدگی به حساب‌های اتاق و ارائه گزارش آن به مجمع است (اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران فاقد بازرس است).

یکی دیگر از وظایف قابل اشاره مجمع عمومی اتاق بازرگانی و صنایع آلمان تنظیم برنامه‌های پنج‌ساله برای اتاق است که مبنای خط‌مشی و فعالیت این اتاق است (اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران حتی به برنامه‌ریزی یک‌ساله اقدام نمی‌کند.)

در پایان توجه خواننده محترم را به شعار اتاق بازرگانی و صنایع آلمان که حاکی از نگرش پویا و عضو‌گرایی این اتاق است جلب می‌نمایم.

«Wir machen uns stark für Ihren Erfolg» ما خود را برای موفقیت شما تقویت می‌کنیم.

منبع: سایت اتاق بازرگانی و صنایع آلمان www.ihk.de