سهم دولت در صدور خدمات بالا است

گروه بازرگانی- چندی پیش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در گزارشی تحت عنوان «مصوبات اهداف کمی بخش صادرات خدمات و پیش‌بینی صادرات خدمات فنی و مهندسی در طول برنامه چهارم توسعه» پیش‌بینی کرد که ارزش صادرات خدمات فنی و مهندسی در پایان چهارمین برنامه توسعه اقتصادی کشور (سال ۱۳۸۸) به ۳میلیارد‌دلار برسد. براساس این گزارش، انتظار می‌رود در سال جاری این میزان به رقم ۵/۱میلیارد دلار نزدیک شود.

«صادرات خدمات فنی و مهندسی» در حالی از نردبان تجاری ایران بالا می‌رود که می‌تواند با برنامه‌ریزی‌های کلان در کنار بازاریابی گسترده، خود را به رده‌های بالای صادرات غیرنفتی کشور نزدیک کند.

در این راستا سازمان توسعه تجارت ایران فردا «همایش تاثیر صادرات خدمات فنی و مهندسی در اقتصاد ملی» را برگزار می‌کند.

به گفته رییس سازمان توسعه تجارت در این همایش شرکت‌کنندگان دولتی و خصوصی راه‌های توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی و چالش‌های فراروی آن را بررسی می‌کنند.

مهدی غضنفری دیروز در نشست خبری مشترک با مسوولان انجمن خدمات فنی و مهندسی، با اشاره به اهمیت و جایگاه صدور خدمات در دنیا گفت: از کل ۱۲‌هزار‌میلیارد دلار صادرات جهانی کالا و خدمات ۱۰‌هزار‌میلیارد آن در حوزه کالا و دو‌هزار و ۴۰۰‌میلیارد دلار آن در حوزه خدمات فنی ـ مهندسی، توریست، پزشکی، آموزشی و غیره انجام می‌شود و در نهایت ۳۳۰‌میلیارد دلار آن در سال ۲۰۰۵ به صادرات خدمات فنی ـ مهندسی مربوط بود.

به گفته معاون وزیر بازرگانی سهم خدمات در صادرات کل دنیا ۲۵‌درصد است و سهم خدمات فنی ـ مهندسی حدود هشت‌درصد از کل صادرات خدمات را تشکیل می‌دهد که در حوزه‌های خدمات تجاری، ساختمانی، فنی ـ مهندسی، آموزشی، مالی، اجتماعی، حمل و نقل، ارتباطات، توزیع زیست محیطی، گردشگری، تفریحی، فرهنگی و ورزشی انجام می‌شود.

دکتر غضنفری با اشاره به سهم کشور‌های مختلف دنیا از صدور خدمات بیان کرد: آمریکا با ۳۴۹‌میلیارد دلار بیشترین سهم صدور خدمات در دنیا را به خود اختصاص داده و پس از آن کشور آلمان با ۱۴۴‌میلیارد دلار، انگلستان ۱۸۲‌میلیارد دلار، کانادا ۵۷‌میلیارد دلار، ژاپن ۱۰۵‌میلیارد دلار، فرانسه ۱۱۹‌میلیارد دلار، دانمارک ۳۹‌میلیارد دلار و سوئیس با ۴۱‌میلیارد دلار از عمده‌ترین صادرکنندگان خدمات در دنیا محسوب می‌شوند.

غضنفری سهم کشورمان در صدور خدمات در دنیا را ۳/۳‌میلیارد دلار در سال ۲۰۰۵ دانست و گفت: صدور خدمات فنی ـ مهندسی در مقایسه با سایر خدمات صادراتی از جایگاه مطلوبی برخوردار است که سهم ایران در این زمینه ۵۰‌درصد سهم کشور از خدمات است، به این معنا که از کل ۳/۳‌میلیارد دلار صادرات خدمات ۵/۱‌میلیارد دلار آن صدور خدمات فنی- مهندسی بوده است.

از نظر معاون وزیر بازرگانی مهم‌ترین چالشی که در زمینه صادرات خدمات باید به آن توجه شود، هماهنگ‌سازی دستگاه‌های مرتبط با صادرات خدمات فنی ـ مهندسی است.

غضنفری ادامه داد: سهم دولت در صدور خدمات بالاست البته به این معنا نیست که بخش خصوصی نقشی ندارد. این میزان سهم بیانگر این است که ۶۰‌درصد صدور خدمات از سوی بخش خصوصی و ۴۰‌درصد دیگر از سوی دولت است اما در موقعیت تصمیم‌گیری درباره صدور خدمات بازار فنی ـ مهندسی بخش‌های دولتی اثرگذاری بیشتری دارند.

رییس سازمان توسعه و تجارت همچنین بر لزوم هماهنگی و همکاری بیشتر وزارتخانه‌های امور خارجه، راه، صنایع، مسکن و شهر‌سازی، نیرو، امور اقتصادی و دارایی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و وزارت جهاد کشاورزی با وزارت بازرگانی به منظور سیاست‌گذاری و گزارشگری در خصوص صدور خدمات تاکید کرد و افزود: وزارت بازرگانی براساس آیین‌نامه تسهیل صدور خدمات فنی ـ مهندسی که در سال ۸۱ به تصویب رسیده، موظف به انجام اقداماتی چون گسترش نسبی خدمات بانکی بنگاه‌ها، نظام‌مند کردن سیستم اطلاع رسانی مناقصات و پروژه‌ها، تدوین مقررات برای حمایت از شرکت‌ها، حذف قوانین غیر‌ضروری و دست و پاگیر، ایجاد تعامل سازنده با سایر سازمان‌ها، سرعت عمل در بررسی درخواست متقاضیان در چارچوب مقررات موجود است.

معاون وزیر بازرگانی همچنین با اشاره به میزان حمایت‌های دولت از صادرکنندگان خدمات فنی-مهندسی عنوان کرد: در فاصله سال‌های ۸۱ تا ۸۳ در مجموع ۳/۲۲‌میلیارد ریال جایزه صادراتی به صادرکنندگان خدمات فنی ـ مهندسی پرداخت شده است.

وی همچنین درباره ترکیب پروژه‌های اجرا شده گفت: در ۱۲ سال گذشته ۳/۲‌میلیارد دلار از پروژه‌های خدمات فنی ـ مهندسی در حوزه عمرانی، راه و ساختمان، ۶/۱‌میلیارد دلار در حوزه تجهیزات و تاسیسات، ۸۱۳میلیون دلار انتقال نیرو، ۵۱۱میلیون دلار نفت ـ گاز و پتروشیمی، ۲۶۵میلیون دلار آبیاری و زهکشی و ۴۶میلیون دلار نیز به بخش IT اختصاص یافته است.

معاون وزیر بازرگانی درباره سهم صادرات خدمات فنی ـ مهندسی در کشور‌های مختلف گفت: ۳۲‌درصد صدور خدمات فنی ـ مهندسی ایران به آسیای میانه و قفقاز، ۲۳‌درصد به آفریقا، ۲۱‌درصد خاورمیانه، ۱۲‌درصد آمریکا، ۱۱‌درصد سایر مناطق آسیا و تنها یک‌درصد به اروپا انجام شده است.

مهندس محمدرضــا انصــاری، رییس هیات‌مدیره انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران، نیز در این نشست گفت: صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی، مکانیزم‌‏های برنده شدن در رقابت بین‌‏المللی را نمی‌‏دانند.

وی افزود: صادرات خدمات فنی و مهندسی در کشور باید معنادار شود. این درحالی است که صادرکنندگان ایرانی تنها ۱۲ سال است که در مسیر رقابت‌های جهانی قرار گرفته‌‏اند اما نیروهای تحصیلکرده ایران در این زمینه کم نبوده و استعدادهای سرشاری وجود دارد.

انصاری تصریح کرد: ساماندهی نیروهای تحصیلکرده در تعامل با تکنولوژی دنیا می‌‏تواند در توسعه سطح به‌کارگیری دانش روز دنیا در کشور موثر باشد. این درحالی است که می‌‏توان در سایه این روند به توسعه پایدار در کشور دست یافت.

انصاری گفت: حضور نیروهای تحصیلکرده در عرصه صادرات خدمات فنی و مهندسی می‌‏تواند بازوهای فنی کشور را تقویت کند. ضمن این که صادرات خدمات فنی و مهندسی یک تعامل متقابل است که به خاطر تقویت بنیه فنی تکنولوژی داخل کشور به لحاظ توسعه اقتصادی می‌‏تواند مثمرثمر باشد.

وی ادامه داد: تاثیر صدور خدمات فنی و مهندسی تنها در عرصه صادرات نیست، بلکه با توجه به تعامل ۵۰۰رشته از صنعت با این موضوع اهمیت مضاعف دارد. این درحالی است که مولفه صادرات خدمات فنی و مهندسی نشانگر میزان پیشرفت جامعه بوده که در این راستا نقش عمده دولت در حمایت‌‏های سیاسی و مالی و اعتباری را نباید نادیده گرفت. وی ۲مشکل اصلی صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی را ناآشنا بودن به قواعد بازی صادرات در این عرصه دانست و گفت: شرکت‌های ایرانی هنوز مکانیزم‌‏های برنده شدن در رقابت‌‏های بین‌‏المللی را نمی‌‏دانند.