احتمال انحلال برخی ‌سازمان‌های‌ تابعه در وزارتخانه جدید

گروه بازرگانی- رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت بازرگانی با بیان اینکه در موضوع ادغام وزارتخانه‌های بازرگانی و صنایع، حاکمیت یکی بر دیگری مطرح نیست، به تشریح جزئیات جدیدی از ۷۰۰ صفحه مطالعات پشتیبان ادغام پرداخت. مهدی فتح‌اله در گفت و گو با «مهر» گفت: موضوع ادغام دو مجموعه و سازمان بزرگ، از ابعاد مختلفی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد؛ به این معنا که پرداختن به ابعاد مختلفی همچون مباحث حقوقی و قانونی مرتبط با ساختار سازمانی، تشکیلات نیروی انسانی، شرح وظایف دو دستگاهی که در همدیگر ادغام می‌شوند، مباحث مرتبط با ماموریت‌ها و اهداف و وظایفی که باید هر دستگاه عهده‌دار شوند، سرلوحه اقدامات موسسات و سازمان‌های مختلف حین ادغام محسوب می‌شود.

فتح‌اله عنوان کرد: در پروسه ادغام، نمی‌خواهیم حاکمیت یکی را بر دیگری تبیین کنیم، این در شرایطی است که برخی این ایراد را وارد می‌کنند و معتقدند که بحث ادغام صنایع در بازرگانی؛ یعنی اینکه بازرگانی را بر صنایع حاکم می‌کنیم؛ در حالی که این طور نیست؛ بلکه نکته‌ای که مدنظر است و وزیر سابق صنایع و وزیر بازرگانی که درگیر این ادغام است، به آن توجه دارد این است که اگر بخواهیم به اهداف مدنظر برسیم و ادغام اثربخشی را شکل دهیم، تنها راهکار این است که این ادغام فرآیندی باشد و این دو وزارتخانه در هم حل شوند.

رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی خاطرنشان کرد: مشکل اینجا بود که دو حلقه تولید و تجارت، یکدیگر را پشتیبانی نمی‌کردند؛ بنابراین با ادغام انتظار این است که فرآیند تامین، تولید، توزیع و صادرات از ابتدا تا انتهایی که یک محصول تولید و به دست مصرف‌کننده و مشتری نهایی می‌رسد، در یک پروسه پشت سر هم قرار گیرند و زنجیره‌ای تشکیل دهند که تمامی حلقه‌های آن، از استحکام کافی برخوردار باشند.فتح‌اله ادامه داد: رویکرد این ادغام مبتنی بر هم‌افزایی است؛ به این معنا که کاستی‌های خود را در حوزه بازرگانی با تولید تطبیق دهیم و تولید نیز، ضعف‌های خود را در مقوله فروش و توزیع، با بازرگانی تکمیل کند. بر همین اساس، اطمینان می‌دهیم که در این فرآیند و پروسه ادغام، تمام ملاحظات در نظر گرفته شده است.فتح‌اله در پاسخ به سوال مهر مبنی بر اینکه چه سازمان‌ها و دستگاه‌هایی از زیرمجموعه‌ وزارتخانه‌های صنایع و بازرگانی در هم ادغام می‌شوند، گفت: در اصول طراحی سازمانی، وقتی قرار است دو مجموعه ادغام و طراحی جدیدی را تجربه کنند، دو نگاه مدنظر قرار می‌گیرد، به این معنا که یک نگاه به مباحث بالادستی و اسنادی نظیر سند چشم‌انداز و برنامه‌های توسعه‌ای معطوف می‌شود و نگاه دیگر به سازمان‌ها و زیرمجموعه‌های هر دو دستگاه بر می‌گردد.وی افزود: طبیعی است در این مقطع که این دو وزارتخانه به عنوان دو نهاد مستقل مشغول به کار هستند، برخی نگاه‌های حاکم در طول زمان، به دلیل مسائل پیرامونی و تغییرات در تولید، تجارت و تکنولوژی دستخوش تغییر شده است، در اینجا اتفاقی که رخ می‌دهد این است که برخی از فرآیندها و فعالیت‌های سازمان، به فرآیندهای زائد تبدیل می‌شوند و در ساختار جدید، دلیل و مبنای محکمی برای حفظ آنها وجود ندارد.رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی ادامه داد: در این میان، برخی از فرآیندها نیز باید حفظ شوند و هسته و بدنه اصلی هر کسب‌و‌کاری را می‌سازند، البته برخی فرآیندها نیز پشتیبانی‌کننده هستند. بر این اساس، ۴ دسته فرآیند زائد، واجب، پشتیبانی‌کننده و کنترلی و برنامه‌ریزی، در دو وزارتخانه شناسایی شده که برخی از آنها تقویت و برخی دیگر حذف خواهند شد.

وی اظهار داشت: هر عقل سالمی تشخیص می‌دهد که برخی از فرآیندهایی که در پروسه ادغام دیگر نیازی به آنها وجود ندارد، باید از وزارتخانه جدید دور شوند، یعنی جایگاه این سازمان‌ها در فرآیند جدید نیست و باید یا به تشکیلات دیگری منتقل شوند یا دیگر ماموریتی نداشته باشند. این دسته از فرآیندها احصا و شناخته شده‌اند؛ اما یک دسته از فرآیندهای اصلی باقی می‌مانند؛ به این معنا که هم وزارت صنایع و هم وزارت بازرگانی، فرآیندهای کلیدی و هسته مرکزی خود را حفظ می‌کنند.

فتح‌اله ادامه داد: یکسری فرآیندها پشتیبانی‌کننده هستند و در هر سازمانی وجود دارند و نمونه آن نیز، امور اداری و پرسنلی است که در دو دستگاه، ۸۰ درصد شبیه به هم کار می‌کنند، بنابراین در پروسه ادغام، فرآیندهای پشتیبانی‌کننده در هم حل شده و فرآیندهای مازاد واگذار می‌شوند.

وی در پاسخ به برخی دلنگرانی‌های مطرح شده در رابطه با معدن در پروسه ادغام نیز گفت: تجربیات غالب در دنیا این است که معدن خود یک صنعت است. آنچه که در صنعت مهم تلقی می‌شود آن است که از فضای خام فروشی و خاک فروشی، به سمت تولید با ارزش‌افزوده حرکت شود. وی معتقد است که در بدنه وزارتخانه جدید، گرایش بیشتری به معدن وجود دارد و اگر بتوان این فرآوری را در معدن حفظ و تقویت کرد، هم بخش معدن اهمیت بیشتری می‌یابد و هم برای اقتصاد، تولید و تجارت ارزش بیشتری فراهم شده است؛ چراکه مواد معدنی به شدت گرانبها هستند و اگر بخواهیم در پروسه فرآوری آنها وارد شویم، کار بسیار وجود دارد.فتح‌اله گفت: در فضای وزارتخانه جدید، تولید را در کنار تجارت برای معدن پیشنهاد کرده‌ایم که با هم ترکیب شده و به سمتی حرکت کنند که محصولات فرآوری شده معدنی، در بازارهای جهانی عرضه شود.