صادرات آرد به جای گندم
گروه بازرگانی - معاون وزیر بازرگانی با بیان اینکه امسال موجودی گندم کشور در 30 سال گذشته، «استثنایی و فوق‌العاده» است، از صادرات نیم میلیون تن گندم در ماه‌های گذشته خبر داد و گفت: با این حال علاقه‌مند به صادرات گندم نیستم.

علیخانی در گفت وگو با «مهر» تصریح کرد: امسال موجودی گندم کشور به ۱۲ میلیون تن می‌رسد، در صورتی که مصرف در طول سال، ۱۰ میلیون تن برآورد می‌شود، ضمن اینکه این موجودی در حال افزایش است و احتمالا ۵/۱ میلیون تن دیگر تا پایان فصل برداشت خریداری خواهد شد.معاون وزیر بازرگانی افزود: هم‌اکنون شرایط به گونه‌ای است که می‌توان مازاد بر مصرف گندم را صادر کرد؛ چراکه با توجه به اینکه ذخیره‌سازی گندم در حجم موجود، کار را سخت و هزینه‌های کشور را افزایش می‌دهد، نگهداری آن توجیه اقتصادی ندارد. به همین دلیل وزارت بازرگانی از دولت مصوبه‌ای را اخذ کرد تا مازاد نیاز گندم را تا سقف دو میلیون تن صادر کند.
واکنش بازار جهانی به سخنان پوتین
علیخانی در پاسخ به این سوال که آیا تا پایان سال، صادرات تا سقف دو میلیون تن محقق می‌شود، گفت: این موضوع بستگی به شرایط پایان فصل خرید گندم، تحقق برآوردها و نیز وضعیت بازارهای جهانی دارد. به هرحال بازار جهانی در هفته‌های اخیر به دلیل خشکسالی اخیر روسیه و سیل هند و پاکستان از خود واکنش نشان داده است؛ ضمن اینکه پوتین به عنوان نخست وزیر روسیه با توجه به آتش‌سوزی و خشکسالی اعلام کرد که جلوی صادرات گندم کشور خود را می‌گیرد و همین امر، فضای بازارهای جهانی را ملتهب ساخت.
وی ادامه داد: قیمت جهانی گندم ظرف ده روز گذشته افزایش یافت؛ ولی بعد از آن، پوتین صحبت‌های خود را اصلاح کرد؛ بنابراین قیمت‌ها روند کاهشی به خود گرفت.
علیخانی در پاسخ به این سوال که آیا افزایش قیمت جهانی گندم فرصتی برای ایران نیست که مازاد گندم خود را صادر کند، گفت: شخصا علاقه‌مند به صادرات گندم نیستم. گندم نماد خودکفایی کشور است و حتی رویترز در حدود یک ماه قبل بعد از صادرات ۳۰۰ هزار تنی گندم از سوی ایران، خبری را اعلام کرد که کشورهای خاورمیانه می‌توانند به جای خرید از دوردست، گندم خود را از خلیج فارس خریداری کنند؛ بنابراین در این شرایط تحریم، اعتراف رویترز به اینکه ایران صادرات گندم دارد، برگ برنده‌ای در دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ایران به شمار می‌رود.
وی اظهار داشت: اما دلیل اینکه من خیلی موافق نیستم که گندم صادر شود، این است که ما نباید گندم را صادر کنیم، بلکه باید به سمت صادرات فرآورده‌های آن حرکت شود. امروز توان و پتانسیل خوبی برای این کار وجود دارد. کارخانجات آرد 18 میلیون تن ظرفیت دارند؛ در حالی که 5/8 میلیون تن آرد در کشور مصرف می‌شود؛ بنابراین باید از این شرایط استفاده و اشتغالزایی کرد؛ ضمن اینکه از صادرات آن، ارزش افزوده برای کشور به ارمغان آورد.
به گفته وی، امروز کارخانجات آرد با ۴۵ تا ۵۰ درصد ظرفیت خود کار می‌کنند. در این راستا بخش خصوصی باید وارد شود؛ چراکه دولت کارخانه آرد در اختیار ندارد.
فروش آرد به خبازی‌ها به قیمت جهانی
علیخانی با تاکید بر اینکه امروز قیمت آرد در بازارهای جهانی ارزان‌تر از قیمت فعلی عرضه آرد آزاد در کشور است، گفت: شرایط برای کارخانجات آرد امروز رقابتی است و گندم به قیمت جهانی که پایین‌تر از قیمت داخلی است، به آنها فروخته می‌شود. این در حالی است که قیمت خرید گندم از کشاورزان ۳۳۰ تا ۳۵۰ تومان است، در حالی که گندم صادراتی ایران به قیمت ۱۶۸ تا ۲۰۰ دلار در بورس عرضه می‌شود.
وی اظهار داشت: هم‌اکنون می‌توان به صادرات نان هم فکر کرد. ما به دنبال این هستیم که نان صنعتی تولیدی کشور را با لحاظ کردن شرایط بسته‌بندی، ماشین‌آلات، کیفیت، ماندگاری، تاریخ تولید و مصرف رونق بخشیم. همان‌طور که نان سنتی نیز امروز صادر می‌شود؛ بنابراین می‌توان به کشورهای همسایه نان صادر کرد.
این سخنان در شرایطی مطرح می‌شود که به گفته وزیر بازرگانی با هدفمند‌سازی یارانه هر قرص نان با قیمت ۲۵۰ تومان به دست مردم خواهد رسید.
واردات 500 هزار تنی گندم
معاون وزیر بازرگانی با تاکید بر اینکه دولت حتی یک کیلوگرم گندم در سال ۸۹ وارد نکرده است، گفت: آمار گمرک نشانگر واردات ۵۰۰ هزار تنی گندم است، اما این واردات از سوی دولت صورت نگرفته و بخش خصوصی این کار را انجام داده است.
وی افزود: شرکت بازرگانی دولتی ایران و وزارت بازرگانی، مسوول تامین آرد خبازی‌های کشور هستند؛ بنابراین گندم و آرد برای صنف و صنعت باید از طریق واردات تامین شود؛ چراکه آرد دولتی، تنها کفاف خبازی را می‌دهد ولی بخش خصوصی براساس تعرفه‌هایی که وجود دارد، گندم وارد کرده است.
علیخانی گفت: واردات گندم از سوی بخش خصوصی، البته هزینه‌هایی هم برای دولت داشت؛ چراکه شرکت بازرگانی دولتی ایران حفاظت و حراست از تولید داخلی گندم را به عهده دارد؛ بنابراین دستگاه‌های ناظر گذاشت و پایش کرد تا به درستی بداند که کشتی‌های حامل گندم وارداتی در کدام بنادر شمالی کشور وارد شده‌اند، چه کسی واردات را صورت داده است و این گندم به کجا می‌رود، به دلیل اینکه با گندم داخلی ما اختلاط نشود.
گندم آفت زده نمی‌خریم
وی با اشاره به سن زدگی گندم در برخی مناطق کشور گفت: بنابراین وزارت بازرگانی نمی‌توانست این گندم را از کشاورزان خریداری کند؛ چراکه به دلیل آفت ممکن بود در آرد و نان مردم اشکال به وجود آید.
معاون وزیر بازرگانی گفت: ممکن است برخی الان به وزارت بازرگانی فشار بیاورند که گندم آفت زده را از کشاورزان بخرد، اما باید به این نکته هم توجه داشته باشند که این گندم برای آرد خبازی مناسب نیست؛ بنابراین کشاورز باید بداند که وزارت بازرگانی گندم تولیدی وی را برای آرد خبازی و نه مصارف دیگر می‌خرد؛ بنابراین اگر دوستان من در مراکز خرید از خود حساسیت نسبت به آفات نشان می‌دهند، بجا است.
وی اظهار داشت: در عین حال تا دو در صد سن زدگی را قبول کرده‌ایم؛ اما بیش از آن به آرد و نان کشور آسیب می‌زند. از سوی دیگر، به غیر ‌از سن زدگی، موضوع بادزدگی نیز مطرح شد. یعنی به محض اینکه گندم در یک وضعیت خوبی قرار گرفت، هوای گرم باعث چروکیده شدن آن شد و گندم را از شرایط مطلوب خارج کرد.
علیخانی با تاکید بر اینکه وزارت بازرگانی در خرید گندم‌های آفت زده اختیاری ندارد، گفت: خریدها براساس جداول مصوب هیات دولت و نیز قیمت‌های مصوب دولت انجام می‌شود؛ بنابراین اگر گندم از کیفیت برخوردار نباشد، طبق جداول نمی‌تواند خرید شود؛ چراکه خرید قانونی نیست. البته ما به دنبال آزار و اذیت کشاورز نیستیم.
وی قیمت خرید گندم را در سال گذشته ۳۰۵ تومان عنوان کرد و گفت: این رقم امسال به ۳۳۰ تومان و برای گندم دروم تا ۳۵۰ تومان افزایش یافته است؛ اما استانداردهای خاص خود را هم دارد و وزارت بازرگانی در چارچوب قانون عمل می‌کند.
معاون وزیر بازرگانی در تشریح آخرین وضعیت خرید گندم از کشاورزان نیز گفت: خرید گندم هم‌اکنون به مرز 10 میلیون تن نزدیک می‌شود که از این رقم بیش از 9 میلیون تن از سوی دولت و مابقی از سوی بخش خصوصی که برای اولین بار به فرآیند خرید وارد شده، صورت گرفته است.
کارگروه تصمیم می‌گیرد
از سوی دیگر قائم‌مقام وزیر بازرگانی با ارائه توضیحاتی در مورد چگونگی هدفمند شدن یارانه‌ها در بخش نان تصریح کرد که ابتدا پرداخت‌ها انجام می‌شود و سپس هدفمند کردن یارانه‌ها در بخش نان اجرایی می‌شود.
مسعود موحدی در گفت‌وگو با «ایسنا» درباره تک نرخی شدن قیمت نان خاطرنشان کرد: هنوز تصمیم در این مورد قطعی نیست، اما به هر حال این موضوع دو بخش دارد؛ یک بخش مربوط به تولید و بخش دیگر مربوط به مصرف است، یعنی گندم را ممکن است با قیمت جهانی یا گران‌تر برای حمایت از تولید بخریم.
به گفته وی بخش تولید کماکان برقرار خواهد بود و در بخش مربوط به مصرف هم اول پرداخت صورت می‌گیرد و بعد از آن هر مقداری که قرار باشد برداشته شود، اول شارژ می شود و بعد برداشته می‌شود.
موحدی درباره نحوه حذف یارانه نان تاکید کرد که تصمیم قطعی را کارگروه هدفمند کردن یارانه‌ها می‌گیرد.
وی همچنین در مورد برآورد افزایش قیمت در بخش نان یارانه‌ای نیز تصریح کرد:‌ اینها برآورد شده است. برآوردها این است که قیمت‌ها کمتر از قیمت نان آزاد در وضعیت فعلی خواهد بود.

دود جنگل‌های روسیه در بازار جهانی گندم

آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌های روسیه که گفته می‌شود بیش از ۱۵ میلیارد دلار خسارت به اقتصاد این کشور وارد کرده بازار جهانی غلات به ویژه گندم را نیز به هم ریخته است. به گونه‌ای که در ماه جولای قیمت گندم در بورس شیکاگو با ۴۲ درصد افزایش، به بالاترین رقم در ۵۰ سال اخیر رسید. تصمیم روسیه به توقف صادرات گندم در سال‌جاری نیز مزید بر علت شد تا قیمت‌های این کالای استراتژیک در بازارهای جهانی سیر صعودی یابد، اما پس از مدتی روسیه موضوع کاهش صادرات و نه توقف آن را مطرح کرد. سازمان خوار بار جهانی از کاهش صادرات گندم روسیه ابراز نگرانی کرده و هشدار داده است که احتمالا قیمت‌ها در ماه‌های منتهی به آخر سال‌جاری میلادی افزایش خواهد یافت. افزایش قیمت گندم به نوبه خود باعث گرانی نان در آمریکا و اروپا خواهد شد؛ اما بار اصلی این گرانی را مردم خاورمیانه، آفریقا و بخش‌هایی از آسیا به دوش خواهند کشید.روسیه در سال ۲۰۰۹، ۴/۲۱ میلیون تن گندم صادر کرده بود، اما مقامات این کشور گفته‌اند که امسال تولید این کشور با ۲۰ میلیون تن کاهش به حدود ۴۳ میلیون تن می‌رسد. فائو نیز پیش‌بینی کرده است که امسال تولید گندم در جهان به زیر ۷۸۰ میلیون تن کاهش یابد.اوایل ماه آگوست جاری قیمت خرید آتی هر بوشل گندم به ۴۱/۸ دلار افزایش یافت که بالاترین قیمت طی دو سال اخیر بود.