شرقی‌سازی بازارهای مالی

نمای داخلی پاویون ایران در اکسپوی شانگهای

فرهاد گوران - مدیران شهر شانگهای در برگزاری اکسپوی ۲۰۱۰ به راهی رفته‌اند که طی سه دهه گذشته آن را اژدهاوار پیموده‌اند؛ به نمایش درآوردن قدرت فن‌آوری و فرهنگ تجارت. شالوده صنایع مدرن چین از قبیل خودرو‌سازی، زیرساخت‌های ارتباطی، تجهیزات تولید نیرو، پتروشیمی و... در این شهر ریخته شده، ضمن اینکه در کنار شن ژن و هنگ‌کنگ، یکی از مراکز اصلی بورس این کشور به شمار می‌آید؛ البته در بورس هنگ‌کنگ امکان جذب سرمایه خارجی وجود دارد حال آنکه در شانگهای چنین نیست. این نکته را هم ناگفته نگذارم که بازار بورس شانگهای با ارزش ۲/۲ تریلیون دلار ششمین بازار بزرگ بورس در جهان است که اگر به تاریخ تاسیس آن، یعنی سال ۱۹۹۰ نظر افکنیم جذب این میزان سرمایه طی بیست سال، خیره‌کننده است. دهه ۱۹۹۰ دوران اوج‌گیری اقتصاد شانگهای بوده؛ گذار از اقتصاد بسته به اقتصاد باز، فرصتی فراهم آورد تا حجم کلان سرمایه‌گذاری خارجی به سمت این شهر گسیل شود. بنا به آماری که در روزنامه «شین مین» دیدم تنها در نیمه اول دهه ۱۹۹۰ بیش از ۲۱ هزار پروژه صنعتی جذب این شهر شده که در این میان ۳۰۰ پروژه مربوط به شرکت‌های بزرگ بین‌المللی بوده است. شکل‌گیری موسسات مالی بین‌المللی نیز از دیگر مولفه‌هایی است که در شکوفایی اقتصاد شانگهای تاثیرگذار بوده است، در حال حاضر ۷۰۰ موسسه مالی در این شهر فعال هستند. از این رو اکسپوی ۲۰۱۰ را می‌توان سکوی پرش شانگهای به سمت آینده‌ای ارزیابی کرد که چینی‌ها از آن به عنوان «شرقی شدن مراکز بزرگ مالی» یاد می‌کنند. بر اساس برنامه‌ای که شورای دولتی چین در مارس سال ۲۰۰۹ تنظیم و اعلام کرده، شانگهای باید در سال ۲۰۲۰ به مهم‌ترین بازار بورس دنیا تبدیل شود. تحلیل‌گران «بلومبرگ» رشد اقتصادی شانگهای را با عبارت «خیره‌کننده» توصیف کرده‌اند. میزان تولید ناخالص داخلی این استان جنوبی چین در سال ۲۰۰۹ به‌رغم فراگیری بحران مالی جهانی با ۲/۸ درصد رشد در مقایسه با سال ۲۰۰۸ به ۳/۲۱۸ میلیارد دلار رسید که برای نخستین بار طی ۳۰ سال گذشته از هنگ‌کنگ پیشی گرفت. میزان GDP هنگ‌کنگ در سال گذشته ۷/۲۱۰ میلیارد دلار برآورد شده که ۷/۲ درصد رشد در مقایسه با سال ۲۰۰۸ نشان می‌دهد. با این حال درآمد سرانه هنگ‌کنگی‌ها هنوز تقریبا سه برابر اهالی شانگهای است؛ ۳۰ هزار و ۹۷۷ دلار در برابر ۱۰ هزار و ۷۱۳ دلار.