دیدگاه‌های وزیر بازرگانی درباره اکسپو ۲۰۱۰
ما متفاوت ظاهر شدیم
خبرنگار اعزامی‌دنیای اقتصاد به شانگهای- وزیر بازرگانی در نشستی که با حضور مدیرعامل شرکت سهامی‌نمایشگاه‌های بین‌المللی و خبرنگاران ایرانی در شانگهای برگزار شد، درباره چند و چون طراحی و ساخت غرفه ایران در اکسپو ۲۰۱۰ سخن گفت و آن را در تمایز با دیگر غرفه‌های موجود ارزیابی کرد. مهدی غضنفری پس از بازدید از غرفه‌های چند کشور از جمله لبنان، عربستان و کره جنوبی، در این نشست دیدگاه تحلیلی خود را به تفصیل مطرح کرد. چکیده سخنان وزیر این بود:
«دو یا چند دیدگاه در ارائه غرفه‌های نمایشگاهی در اکسپو ۲۰۱۰ وجود داشته است. دیدگاه غالب استفاده از ابزارهای چند رسانه‌ای (مولتی مدیا) است که کشورهای برخوردار از این فناوری، آن را به کار گرفته‌اند. در مقابل کشورهایی هستند که فناوری مولتی مدیا را در اختیار ندارند، اما آن را خریداری کرده و در غرفه‌های خود به نمایش گذاشته اند که چندان تناسبی با ساختار تولیدی فرهنگی‌شان ندارد. از دیدگاه دیگر، اما کشورهایی هم دیده می‌شوند که خواسته‌اند وارد فضای مجازی نشوند و نمادهای ملی و سنتی خود را عینا به فضای پاویون (غرفه) منتقل کنند که ایران از جمله این کشورها است. مقوله دیگر اینکه در بسیاری غرفه‌ها بازدیدکننده، گذرنده منفعلی است که فقط تماشا می‌کند و ورود و خروج او از غرفه به صورت سرراست و براساس یک زمان‌بندی مشخص صورت می‌گیرد؛ یعنی امکان مشارکت در فضای موجود را ندارد، اما در برخی غرفه‌ها بازدیدکننده نقش فعالی دارد، می‌بیند، با نمادها و نشانه‌ها درگیری حسی پیدا می‌کند و کنش تعاملی میان او و عوامل نمایش به وجود می‌آید. مثالی می‌زنم؛ بیننده در غرفه عربستان صرفا یک بازدیدکننده است و تعاملی با اشیا و حتی آن پرده بزرگ نمایش ندارد با اینکه ساختار چند رسانه‌ای دارد، اما در غرفه کره جنوبی اتفاق دیگری افتاده و ابزارهای چندرسانه‌ای بر اساس ارتباط و تعامل بیننده شکل گرفته است؛ یعنی بیننده به بخشی از نمایش تبدیل می‌شود. به طور کلی عناصر شکل‌دهنده غرفه‌ها یا مجازی هستند یا حقیقی ، در فضای غرفه‌ها هم بازدیدکننده یا منفعل است یا فعال؛ در غرفه ایران این رویکرد مدنظر بوده که نمادها حقیقی باشند نه مجازی، دوم اینکه نقشی فعال برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است، بازدیدکننده روبه‌روی دار قالی که در داخل غرفه برپا شده، می‌ایستد و گرهی به فرش در حال بافت می‌زند که گره همدلی است؛ بنابراین او هیچ گاه فراموش نمی‌کند که در خلق آن نقش داشته است. نمایش دستاوردهای علمی و فنی، ابزارهای موسیقی سنتی، حوض آبی و تصاویر فضاهای معماری سنتی کشورمان نیز در همین زمینه قابل تاویل است. ضمن اینکه بازدیدکنندگان این امکان را هم دارند که بیایند و در کنار تصاویری از بناهای معماری تاریخی و مذهبی کشور که بر دیوارها نشان داده، عکس یادگاری بگیرند. این اتفاق در بعضی از غرفه‌ها نمی‌تواند بیفتد. از این رو برخی معتقدند که پاویون ایران دارای روح، آرامش و احساس معنوی است. فراموش نکنیم که ما باید در این اکسپو نوعی تمایز و تفاوت را در قیاس با دیگر غرفه‌ها ایجاد می‌کردیم؛ چرا که همواره تمایز برنده است. اگر ما به سمت ابزارهای صرفا چندرسانه‌ای می‌رفتیم این تمایز به وجود نمی‌آمد. پیام ما با توجه به شعار محوری اکسپو ۲۰۱۰ این است که هر شهروندی باید بخشی از شهر بهتر باشد و با آن تعامل برقرار کند. ما در این غرفه شاهد جلوه‌ای از تاریخ و فرهنگ و سنت کشور - در حد قطره‌ای از یک اقیانوس- هستیم که همین باعث می‌شود بازدیدکننده با احساس خوشی از آن بیرون رود. من نمی‌خواهم بگویم غرفه ایران بهتر از دیگر غرفه‌ها است، نه، قضاوت نمی‌کنم؛ اما ما متفاوت ظاهر شدیم و همین تفاوت ارزشمند است.»
یکی از انتقادهایی که در این نشست مطرح شد، این بود که چرا میان ایده، پیام و ساخت غرفه تناسب معمارانه وجود ندارد، وزیر بازرگانی در پاسخ گفت: طراحان این غرفه باید به این پرسش پاسخ بدهند، ما ۵ میلیارد تومان به ساخت این غرفه اختصاص دادیم و گفتیم با همین رقم آن را به اتمام برسانید، در حالی که کشوری مانند امارات پنجاه میلیون دلار هزینه کرده و حاصل آن نیز چندان توجه برانگیز نیست. اکبرپور، مدیر عامل شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی در واکنش به این سوال که در واقع سوال جمعی از معماران و مهندسان سرشناس ایرانی نیز هست، گفت: ما مسابقه‌ای برگزار کردیم و از میان نزدیک به ۲۰ طرح، طرح مهندس جهان آرا انتخاب شد که مورد تایید مهندس چمران نیز قرار گرفت.
در این نشست مهدی غضنفری همچنین از تشکیل کمیته‌های هفت‌گانه خبر داد که قرار است به صورت هفتگی برنامه‌های مرتبط با فرصت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری، شهرسازی، معماری و مهندسی، علوم و فن‌آوری ، اطلاع رسانی و رسانه ، و گردشگری را در محل غرفه ایران برگزار کنند.
به گفته وزیر بازرگانی، باید تصویر واقعی ایران در منظر نگاه بازدیدکنندگان قرار گیرد و آن تصویر جعلی که ساخته و پرداخته رسانه‌های خارجی است، شکسته شود. وی سفر غیررسمی رییس جمهور به چین، حضور وی در مراسم روز ملی ایران و نیز دیدار از اکسپو ۲۰۱۰ را واجد اهمیت دانست که حضور ایران در اکسپوهای آینده را برجسته خواهد کرد. در طبقه دوم غرفه ایران که به اتاق ایران و چین واگذار شده از فرش و صنایع دستی تا بستنی و شله زرد فروخته می‌شود، با این حال وزیر بازرگانی می‌گوید: ما دخالتی در کار آنها نداریم و مختارند هر چه می‌خواهند بفروشند.
هر بستنی ایرانی؛ ۳۰ یوآن
«وزارت بهداشت چین چند بار نماینده خود را فرستاده و از ما خواسته که فرمول تولید بستنی خودمان را برای آنها توضیح دهیم؛ اما هر بار از زیر این بار شانه خالی کرده‌ایم.»
مسوول غرفه فروش بستنی و شله زرد ایرانی در اکسپو ۲۰۱۰ این چنین از عزم چینی‌ها برای «کپی‌برداری» از بستنی ایرانی سخن می‌گوید.
در این غرفه هر ظرف بستنی - به وزن ۲۵۰ گرم - با قیمت ۳۰ یوآن فروخته می‌شود که معادل ۴۵۰۰ تومان است؛ در حالی که چینی‌ها مشابه «وطنی» بستنی ایرانی را با ۵ یوآن هم نمی‌خرند! ضمنا هر ظرف شله زرد ایرانی هم با چند برابر قیمت داخلی آن به فروش می‌رود و مشتریان پرو پا قرصی هم دارد، به‌طوری که صف می‌بندند، هم می‌خورند هم با خود می‌برند.
روزنامه‌ای که دست به دست می‌شود
روزنامه اختصاصی اکسپو ۲۰۱۰ که به زبان انگلیسی منتشر می‌شود، به دلیل کیفیت نسبتا خوب مطالب، گزارش‌ها و عکس‌هایش پرخواننده‌ترین روزنامه حال حاضر در شانگهای است،. خبرنگار این روزنامه دیروز در گزارشی غرفه عربستان را «دیدنی؛ اما بی‌فایده» ارزیابی کرد و نوشت: برای آنکه ۱۵ دقیقه فیلم مستند را بر بزرگ‌ترین پرده نمایش دنیا ببینید، دست‌کم باید ۸ ساعت در صف انتظار بمانید که سرآخر هم به این نتیجه می‌رسید که وقت خود را تلف کرده‌اید.
دیروز در صفحات میانی این روزنامه، عکسی از نوازندگان خراسانی در مراسم روز ملی ایران چاپ شد با این زیرنویس: نمایش خیره‌کننده موسیقی سنتی یک کشور.
تب جام جهانی در اکسپو ۲۰۱۰
گفته می‌شود که اکسپو ۲۰۱۰ سه برابر بیشتر از بازی‌های المپیک درآمد نصیب کشور چین می‌کند که عمدتا درآمد توریستی است، با این حال در روز پنج شنبه گذشته تب جام جهانی فوتبال به شانگهای هم رسید و دیروز غرفه آفریقای جنوبی رکورد غرفه‌های دیگر را از نظر تعداد بازدیدکنندگان شکست؛ ۴۵ هزار بازدیدکننده در یک روز. در این غرفه بازدیدکنندگان امکان تماشای جام جهانی فوتبال را به صورت زنده دارند، البته اگر بتوانند جایی برای خود دست و پا کنند.
ارسال نظر