صادرات 39 میلیون تن شیر
نفیسه آفرین‌زاد - براساس گزارش سازمان خواربار جهانی از آخرین وضعیت تولید، مصرف، تجارت و بهای شیر در دنیا، تولید شیر در آسیا، 5/3 درصد، در آمریکا حداقل 9/2 درصد و در آفریقا یک درصد افزایش داشته و این در حالی است که حجم تولید این محصول لبنی در اروپا و استرالیا و اقیانوسیه کاهش قابل توجهی داشته است.

به گزارش فائو (FAO)، تولید شیر در جهان تا پایان سال ۲۰۰۹ میلادی، با ۶/۱ درصد افزایش نسبت به سال پیش از آن، به ۶۹۹ میلیون تن رسید؛ اگرچه این رشد کمتر از رشد سالانه ۲ درصدی تولید شیر جهان در یک دهه گذشته بوده است.
در این بین، میزان تولید شیر در کشورهای توسعه‌یافته به‌عنوان اصلی‌ترین مراکز تولید شیر در جهان، افزایش نشان داده و به 337 میلیون تن بالغ شده که بر این اساس، سهم کشورهای توسعه یافته از تولید شیر جهان نسبت به متوسط سهم 40 درصدی این کشورها در یک دهه گذشته در تولید شیر، 8 درصد رشد کرده است.
بنابراین گزارش، چشم‌انداز تولید شیر در شش کشور صادرکننده مهم شیر در دنیا یعنی اروپا، آمریکا، نیوزیلند، اوکراین، آرژانتین و استرالیا بهبود یافته؛ چرا که حجم تولید شیر در این کشورها تا پایان سال ۲۰۰۹ به ۲۷۳ میلیون تن رسیده است.
به گزارش سازمان خواربار جهانی از وضعیت تولید شیر در جهان، حجم تولید این ماده لبنی در آسیا با 5/3 درصد افزایش، به 256 میلیون تن رسیده است. در این باره، تولید شیر در چین 6درصد، در هندوستان 8/2 درصد و در پاکستان 6 درصد افزایش نشان می‌دهد.
در آمریکا نیز، حجم تولید شیر در بخش عمده‌ای از نواحی افزایش نشان می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که میزان تولید این محصول لبنی در آمریکای جنوبی با ۴/۳ درصد افزایش به ۵۸ میلیون تن، در آرژانتین با ۹/۲ درصد افزایش به ۶/۱۰ میلیون تن (کاهش حجم تولید نسبت به پیش‌بینی‌ها به دلیل خشکسالی و تعیین مالیات‌های سنگین صادراتی)، در برزیل به‌عنوان دومین صادرکننده برتر شیر در آمریکا با ۵ درصد افزایش به ۵/۲۹ میلیون تن و در پاراگوئه با ۶ درصد افزایش به ۴۶۷ هزار تن رسیده است.
گفتنی است، حجم تولید شیر در کلمبیا به‌عنوان چهارمین تولیدکننده بزرگ شیر در آمریکا و در اروگوئه یک درصد افزایش نشان می‌دهد که این میزان افزایش در مکزیک به‌عنوان یکی از بزرگ‌‌ترین واردکنندگان پودرهای شیر نیز، 2 درصد بوده است.
در آفریقا نیز تولید شیر با یک درصد افزایش به ۳۶ میلیون تن بالغ شده است. اگرچه در جنوب این قاره به‌طور خاص حجم تولید شیر به دلایلی چون افزایش بهای یونجه و کاهش بهای شیر، ۵/۲ درصد کاهش نسبت به سهم ۴ درصدی این ناحیه نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد. در عین حال تولید و واردات شیر در الجزایر به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده محصولات شیر در آفریقا، ۲/۲ درصد و در مصر به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده شیر در این قاره، یک درصد افزایش نشان می‌دهد.
براساس این گزارش، به‌رغم پیش‌بینی‌های کارشناسان، حجم تولید شیر در ایالات متحده به 5/85 میلیون تن افزایش یافته است.
در اروپا نیز حجم تولید شیر کاهش یک میلیون تنی داشته و به ۹/۱۵۰ میلیون تن رسیده است؛ چرا که بهای شیر در این قاره به شدت کاهش داشته و از این رو برخی کشورهای این قاره به اختصاص یارانه‌های مختلف در این بخش روی آورده‌اند.
در کنفدراسیون روسیه نیز حجم تولید شیر در بخش‌هایی کاهش و در بخش‌هایی افزایش داشته است؛ به طوری که در اوکراین تولید شیر 6 درصد کاهش داشته، در حالی که در بلاروس 5 درصد افزایش نشان می‌دهد؛ در عین حال کارشناسان در مجموع یک درصد افزایش تولید شیر در این منطقه را ارزیابی کرده‌اند که بسیار کمتر از پیش‌بینی‌ها بوده است. در منطقه آسیا و اقیانوسیه نیز تولید شیر مجموعا 2/3 درصد کاهش داشته است؛ اگرچه در استرالیا و نیوزیلند به طور خاص شاهد افزایش 9/1 تا 6 درصدی تولید شیر (4/9 میلیون تن تولید در استرالیا و 2/16 میلیون تن تولید در نیوزیلند) بوده‌ایم.
سازمان خواربار جهانی همچنین به بررسی وضعیت تجارت شیر در سطح جهان نیز پرداخته است که بر این اساس، حجم صادرات شیر با ۳/۰ میلیون تن کاهش نسبت به سال ۲۰۰۸، تا پایان سال ۲۰۰۹ به ۴/۳۹ میلیون تن رسیده است.
گفتنی است، در ایالات متحده نیز کاهش 8/0 میلیون تنی یا 22 درصدی صادرات شیر گزارش شده است، اگرچه حجم صادرات این محصول در آفریقا 2/1 میلیون تن افزایش داشته و در آسیا نیز ثابت مانده است.
در بخش واردات لبنیات به طور کلی نیز، بحران اقتصادی جهان بسیار تاثیرگذار بوده و این بخش را به شدت کاهش داده است. به گونه‌ای که شاهد افزایش شدید بهای محصولات لبنی به ویژه پنیر و کاهش قدرت خرید مردم به‌رغم افزایش روزانه تقاضای لبنیات بوده‌ایم.
در این رابطه، در کنفدراسیون روسیه به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده محصولات لبنی نیز شاهد کاهش 6 درصدی واردات بوده‌ایم که این روند کاهشی در آسیا نیز مشاهده می‌شود.
در مورد حجم صادرات جهانی سایر محصولات لبنی از جمله کره نیز باید گفت که این میزان با ۴/۱ درصد کاهش به ۷۹۸ هزار تن تا پایان سال ۲۰۰۹ رسیده است.
این درحالی است که اگر به صورت ویژه، حجم صادرات این محصول در بخش‌های مختلف جهان را مورد بررسی قرار دهیم باید گفت که صادرات کره در اروپا در حدود 150 هزار تن ثابت مانده و در نیوزیلند به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کره به 338 هزار تن افزایش یافته است.
در مورد پودر خامه و سرشیر نیز شاهد کاهش ۲ درصدی صادرات در کل جهان بوده‌ایم که بر این اساس صادرات این محصولات به ۱۱۸۶ هزار تن رسیده است؛ به طور مشخص می‌توان گفت که صادرات این محصولات در ایالات متحده به ۳۵۰ هزار تن کاهش یافته و در اتحادیه اروپا روی ۱۸۰ هزار تن ثابت مانده است.
گفتنی است، مجموعا حجم تجارت پنیر در جهان نیز افزایش داشته و به 1766 هزار تن رسیده است. در مورد بهای محصولات لبنی در جهان نیز فائو گزارش داده است که مجموع قیمت لبنیات در جهان 58 درصد کاهش تا پایان سال 2009 نسبت به اوج خود در سال 2007 نشان می‌دهد.
در این بین قیمت هر تن کره ۱۹۰۰ دلار، هر تن پودر خامه و سرشیر ۲۰۰۰ دلار، هر تن پودر شیر ۲۲۰۰ دلار و هر تن پنیر ۲۵۷۵ دلار گزارش شده است.