منطقه آزاد چین و «آسه‌آن» کلید خورد

گروه بازرگانی- منطقه تجارت آزاد جدیدی که رقیب اتحادیه اروپا و منطقه تجارت آزاد در شمال آمریکا خواهد بود همزمان با آغاز نخستین روز از سال ۲۰۱۰ در شرق آسیا کلید خورد. این منطقه را چین و شش کشور موسس مجمع کشورهای جنوب شرق آسیا (آ سه آن)؛ یعنی اندونزی، مالزی، سنگاپور، تایلند، فیلیپین و برونئی راه‌اندازی می‌کنند. به گزارش بی‌بی‌سی هدف از افتتاح این منطقه سرعت بخشیدن به تجارت‌های منطقه‌ای و کاهش وابستگی آسیا به اقتصادهای پیشرفته است که به خاطر رکود اقتصادی جهان ضعیف شده‌اند.

بر اساس توافق‌نامه این منطقه تجاری، موانع بر سر راه سرمایه‌گذاری و مبادلات گمرکی در مورد واردات نود درصد کالاها برداشته می‌شود. این منطقه آزاد نزدیک به یک میلیارد و نهصد میلیون نفر را زیر پوشش خود قرار می‌دهد که از این نظر بزرگ‌ترین منطقه آزاد در سراسر جهان است. این منطقه همچنین برخی از مهم‌ترین اقتصادهای متکی بر صادرات در جهان را در بر می‌گیرد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، گفت‌و‌گوهای چین و «آ.سه.آن» برای امضای قرارداد تجارت آزاد بین دو طرف از یک دهه پیش آغاز و طرفین در سال ۲۰۰۲ میلادی موفق شدند با امضای توافقنامه مشترک زمینه ایجاد منطقه تجارت آزاد را فراهم سازند.

در ادامه این گفت‌و‌گوها، وزرای اقتصاد و دارایی کشورهای عضو آ.سه.آن و چین در ماه اوت گذشته و در هشتمین نشست مشترک خود در تایلند توافقنامه نهایی تجارت آزاد بین دو طرف را امضا کردند که بر اساس آن در چین و اتحادیه آ.سه.آن سرمایه‌گذاری متقابل و تبادل نیروی کار ماهر صورت می‌گیرد و همکاری‌های فرامنطقه‌ای را با پیروی از الگوی تجارت آزاد دنبال خواهند کرد.

بر اساس این گزارش، این موافقتنامه سبب کاهش وابستگی اقتصاد منطقه جنوب شرق آسیا به بازارهای غربی و افزایش تعامل با کشورهای آسیایی خواهد شد. بر اساس قرارداد تجارت آزاد بین چین و آ.سه.آن، دو طرف یک صندوق همکاری سرمایه‌گذاری با اعتباری بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار نیز ایجاد خواهند کرد. بر اساس این قرارداد، همچنین چهار کشور دیگر عضو آ.سه.آن شامل ویتنام، لائوس، کامبوج و میانمار نیز از سال ۲۰۱۵ به این پیمان خواهند پیوست.

اندرو واکر، تحلیلگر امور اقتصادی بی‌بی‌سی، در این باره می‌گوید: حذف عوارض گمرکی کالاهای وارداتی هزینه تجارت را کاهش می‌دهد و احتمالا منجر به تجارت میان مرزی کشورهایی می‌شود که در این منطقه قرار دارند. .تولیدکنندگان چینی و صادرکنندگان مواد خام در جنوب شرق آسیا از افتتاح این منطقه سود خواهند برد. این کشورها همچنین احتمالا به مواد ارزان‌تر ساخت چین دسترسی پیدا خواهند کرد، اما همه صنایع آمادگی رقابت با چین را ندارند و شماری نیز بیکار خواهند شد.

روزنامه دیلی تلگراف نیز این موافقتنامه را نشانه‌ای از ترقی آسیا، رشد اقتصادی و اتحاد سیاسی این قاره قلمداد کرده است. به گزارش این روزنامه چین امیدوار است که منطقه مذکور به سرعت رقیبی برای منطقه اقتصادی اروپا و منطقه آزاد تجاری آمریکای شمالی شود و بازارهای فروش جدیدی را برای کالاهای تولیدی این کشور فراهم آورد.

تانگ مین، اقتصاددان در بنیاد پِژوهشی توسعه چین در این باره به دیلی تلگراف گفت: از زمان وقوع بحران مالی، تقاضا برای کالا از سوی اروپا و ایالات‌متحده کاهش یافته است. اگر این منطقه به نحوی توسعه یابد که ژاپن، کره جنوبی یا حتی استرالیا را هم در بر بگیرد، می‌تواند در حد و اندازه‌های بازار آمریکای شمالی ظاهر شود.

تنگ ثنگ دار، مدیر اجرایی فدراسیون کسب و کار سنگاپور نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری فرانسه گفت: این بزرگ‌ترین فرصت کسب‌وکار جدید برای بنا نهادن روابط شبکه‌ای در سطح منطقه به منظور تبادل کالاها و خدمات خواهد بود. چین و دول آ سه آن، کشورهای صادرات‌محورند و بازارهای هدف اصلی ما آمریکا و اتحادیه اروپا هستند، اما با راه‌اندازی این منطقه آزاد این توان بالقوه هست که ما موقعیت را بهبود بخشیده یا تنظیم بکنیم. هر دو طرف تولیدات زیادی دارند که می‌توانند از طریق این منطقه نیازهای همه را تامین بکنند.

منتقدان این طرح می‌گویند، منطقه تجارت آزاد جدید در آسیا تلاش برای رسیدن به توافق‌های تجاری را تضعیف می‌کند و کشورهای فقیر متضرر خواهند شد. ایجاد منطقه‌ای جدید برای تجارت آزاد در فیلیپین و اندونزی با مخالفت مواجه شده است. در این کشورها برخی از صنایع مانند منسوجات، تولید کفش و آهن از ورود کالاهای مشابه ارزان قیمت از چین بیم دارند. گروه‌های صنعتی در اندونزی، بزرگ‌ترین اقتصاد جنوب شرق آسیا و نیز فیلیپینی‌ها، دولت‌های خود را تحت فشار قرار داده‌اند تا تعرفه‌های موثر را برای بخش‌های آسیب‌پذیر صنعتی تا سال ۲۰۱۲ منظور کنند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه از جاکارتا، یک نماینده مجلس اندونزی به این خبرگزاری گفته است که بخش‌های صنعتی این کشور هنوز آمادگی رقابت با واردات فرآورده‌های چینی را ندارند. آریلانگا‌هارتارتو افزود: اگر دولت هم‌اینک توافقات منطقه آزاد را اجرایی کند، صنایعی مثل نساجی، پتروشیمی، کفش، الکترونیک، آهن، غذا و آشامیدنی به طور حتم خواهند مرد!

وی برای مثال به قیمت یک کیسه شکر اندونزی (۷۰/۱ دلار) اشاره می‌کند که قابل رقابت با شکر چینی که نصف این قیمت را دارد، نخواهد بود.

رییس اتحادیه تولیدکنندگان مبلمان اندونزی نیز به این خبرگزاری گفت: ما آماده رقابت با مبلمان چینی در زمان حاضر نخواهیم بود و بسیاری از افراد که در این صنعت مشغول به کارند، بیکار خواهند شد.

هر چند که حجم تجارت چین با کشورهای آسیای جنوب شرقی کمتر از غرب است، اما به سرعت در حال رشد است. مبادلات چین با این کشورها بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ از ۶/۵۹ میلیارد به ۵/۱۹۲ میلیارد دلار رسید. حجم تجارت چین با آ سه آن ۳/۱۳ درصد از کل حجم تجارت جهانی را تشکیل می‌دهد.

چین به تازگی با پشت‌سر گذاشتن ایالات متحده به سومین شریک تجاری آ.سه.آن تبدیل شده و پیش بینی می‌شود با اجرایی شدن قرارداد تجارت آزاد از ابتدای ژانویه سال ۲۰۱۰، به زودی ژاپن و اتحادیه اروپا را نیز پشت سرگذاشته و به اولین شریک تجاری این اتحادیه تبدیل شود.

با احداث منطقه آزاد تجاری چین و آ.سه.آن، ارزش اقتصاد کشورهای منطقه جنوب شرق آسیا به بیش از ۳ تریلیون دلار خواهد رسید و این بلوک اقتصادی به سومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل خواهد شد.