محسن احتشام*

همه خوب می‌دانیم که موفقیت‌های وزارت بازرگانی و زیرمجموعه‌های آن مرهون مدیریت علمی است که توسط وزیر بازرگانی و معاونان ایشان در راس این وزارتخانه با تفکر مدیریت استراتژیکی و باور فرهنگ سازمانی که امروز بسیاری از سازمان‌ها و وزارتخانه‌های ما تشنه‌ آنند، به اجرا درآمده است که نتیجه آن منجر به تعامل و تناسب ۴ عامل مهم اثرگذار سازمانی در بدنه این وزارتخانه شده است. ۱ - تدوین استراتژی‌ توسعه صادرات غیرنفتی و برنامه‌ریزی استراتژیک مدیریت بازار و بازاریابی در سطح بازارهای داخلی و بازارهای بین‌المللی و تدوین برنامه استراتژیک توسعه صادرات استان‌ها و ایجاد رابطه‌ای نزدیک و پسندیده با اصناف و بازرگانان جهت افزایش هر چه بیشتر انگیزه مشارکت و ایجاد هم‌افزایی مثبت بین فعالان اقتصادی.

۲ - به‌کارگیری منابع انسانی متخصص، متعهد و کارآمد در بخش‌های مختلف وزارتخانه و سازمان بازرگانی استان‌ها مرتبط با بازار داخلی و توسعه صادرات غیرنفتی. به جرات می‌توان اذعان نمود سازمان توسعه تجارت ایران از بدو تاسیس، مدیریتی به کارآمدی دکتر غضنفری به خود ندیده است، هرچند نمی‌توان زحمات مدیران گذشته را نادیده گرفت، اما این مهم نتیجه نهادینه نمودن سبک مدیریت عملیات است که خاصه کشورهای در حال توسعه است. عملکرد معاونان بازرگانی داخلی وزارت بازرگانی هم نشان می‌دهد تسلط خوبی بر ایفای نقش خود داشته‌اند.

۳ - در طرح‌ریزی ساختارهای وزارت بازرگانی متناسب با استراتژی‌های تبیین شده، تحولات ارزشمندی در ساختار آن به وجود آمده است. واگذاری اختیارات و فراهم نمودن زمینه واگذاری اختیارات بیشتر به اتاق‌های بازرگانی؛ یعنی مشارکت بخش خصوصی، کار بسیار مهمی صورت پذیرفته است که در فضای جدید کسب و کار و دست برداشتن دولت از تصدی‌گری و واگذاری امور به خود مردم بسیار اهمیت دارد. این نمونه خوبی از کوچک‌ شدن ساختار وزارت بازرگانی است.

۴ - استفاده از تکنولوژی و فن‌آوری روز در تجارت داخلی و تجارت جهانی چه در ابعاد سخت‌افزاری و چه نرم‌افزاری و چه مغز‌افزاری به خوبی مشهود است. فراهم نمودن زیرساخت‌های تجارت الکترونیک، توزیع، مقررات‌زدایی و ایران کد، نمونه خوبی از این مهم است.

مدیران موثر، رهبران موثری هستند که با اعمال مدیریت اصولی و کارآمد خود می‌توانند نقش بسزایی در جامعه از طریق مشارکت در فرآیند توسعه اقتصادی و ارائه خدمات مطلوب ایفا نمایند، لذا شایسته نیست که دامنه و حیطه مدیریت را با مفاهیم گذشته معنا کرد. یک مدیر خوب در جامعه امروز می‌بایست مجهز به کلیه الگوها و مدل‌ها و ساختارهای جدید مدیریتی باشد تا با اتخاذ تدابیر استراتژیکی و اندیشه‌های بدیع بتواند اهداف کلان تعیین شده را محقق سازد. آن چیزی که در وزارت بازرگانی اتفاق افتاده است نتیجه همین روند است. بخش خصوصی با حضور گسترده خود در جلسه گفت و شنود و دیدگاه‌های وزیر جدید در اتاق ایران بر این انتخاب اصلح صحه گذاشت.

ای کاش وزارتخانه‌های دیگر نیز چنین سبک‌های مدیریتی و فرهنگ سازمانی را الگو و نهادینه کنند که امروز از الزامات توسعه اقتصادی است.

*رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن خراسان جنوبی