همایش«صادرات، فرصت‌ها و چالش‌ها»برگزار شد
مناقشه بخش خصوصی و دولت بر سر نرخ ارز
روح ا... حاتمی - مردان بخش خصوصی کشور، دیروز در همایش بررسی صادرات؛چالش‌ها و فرصت‌ها، نقدونظر خود را با مدیران دولتی در میان گذاشتند. این همایش در سالن کنفرانس نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد؛ نمایشگاهی که در هفته‌های گذشته محل مناقشه بسیار بوده است و داستان آن را لابد شنیده‌اید. دکتر فرهاد فزونی، عضو هیات‌نمایندگان اتاق بازرگانی که مجری همایش بود، هنگامی که پشت تریبون رفت به کنایه چنین گفت: «به خانه آینده فعالان اقتصادی خوش آمدید» که این حرف خنده حضار را در پی داشت. دکتر فزونی در ادامه افزود: بحران مالی نه تنها اقتصاد داخلی بلکه صادرات را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است. صادرات جهانی طی سه ماه نخست سال جاری میلادی با بیش از ۳۸درصد کاهش روبه‌رو شده است و در این میان، کشورهایی که اساس اقتصادشان صادرات بود بیشترین زیان را دیدند. در ایران نیز با واردات ۳ برابری نسبت به صادرات مواجه شده‌ایم و کاهش ۵۰درصدی صدور نفت و فرآورده‌های آن در کنار کاهش درآمد دیگر کشورها صادرات ما را با مشکل اساسی مواجه کرده است.
به گفته فزونی، اصل ۴۴ قانون اساسی باید به درستی و به سرعت اجرا شده و اقتصاد مملکت به بخش خصوصی واگذار شود. آنچه خصوصی‌سازی نامیده‌ایم و نمونه‌اش واگذاری «مورد‌دار» همین محل [نمایشگاه]، است، درست نیست. با وجود اصل ۴۴، سیاست‌های ابلاغی رهبری، قانون مجلس و تصویب آن توسط شورای نگهبان و همچنین مصوبات مجمع تشخیص مصلحت دیگر بهانه‌ای برای دولت نمی ماند و تا وقتی ۸۰درصد در دست دولت است خصوصی‌سازی واقع نخواهد شد.
در ادامه، دبیر این همایش محمدمهدی‌راسخ به ایراد سخنرانی پرداخت. وی ضمن اشاره به این نکته که بر اساس سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ ایران باید به جایگاه نخست اقتصادی، علمی و فناوری در منطقه برسد، گفت: باید برنامه پنجم به گونه‌ای تدوین شود که این اهداف در کشور تحقق یابد.
دبیرکل اتاق بازرگانی و صنایع‌ومعادن تهران افزود: اگر چه در برنامه چهارم بر رشد اقتصادی پیوسته و باثبات متناسب با اهداف چشم‌انداز تاکید شده، اما تعامل بیشتر با جهان، توسعه پایدار اقتصادی، رقابت‌پذیری و توسعه صادرات از نکات مهمی است که در این برنامه کامل‌تر از برنامه‌های قبلی تدوین شده بود. به اعتقاد راسخ از دیگر نکات مهم این برنامه تاکید زیاد بر هدفمند‌سازی‌جوایز صادراتی، افزایش تسهیلات صندوق ضمانت صادرات، معافیت برای صادرکنندگان و هماهنگی با سیاست‌های مالی و تجاری است، اما با نگاهی دیگر، ارتقای کارآیی بنگاه‌ها و بهره‌وری بهتر از منابع مالی و انسانی در برنامه چهارم و اصل ۴۴ آمده است.
راسخ در ادامه به یادآوری این امر که اکنون از یک سو در شرایط ویژه بحران قتصادی و مالی جهانی هستیم و از دیگر سو در آستانه تدوین برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، قرار داریم، ادامه داد: این دو امر مهم و حضور فعالان اقتصادی کشور در تدوین برنامه، اتاق تهران را بر آن داشت تا با همکاری دیگر نهادها مسایل و مشکلات صادرات را به بحث بگذارد.
یحیی آل‌اسحق، رییس اتاق بازرگانی و صنایع تهران سخنران بعدی همایش بود که متن اظهارات او را در ستون سمت راست همین صفحه می‌خوانید.
پس از پایان سخنرانی آل‌اسحاق، مجری همایش گفت: اکنون نوبت به دکتر غضنفری رسیده است.
به سودآوری اندک‌اندک بیندیشید
رییس سازمان توسعه تجارت که چندی پیش گفته بود «بحران مالی جهانی تاثیری بر اقتصاد ما ندارد و ما به اهداف برنامه چهارم توسعه رسیده و حتی از آن جلوتریم.» پشت تریبون رفت. او ضمن اینکه از تشکیل کمیته کاهش قیمت تمام‌شده صادرات خبر داد به صادرکنندگان و تاجران کشور توصیه کرد که به سودآوری آنی نیندیشند که عاقبت آن، بازارسوزی است.
وی همچنین از دنبال کردن پروژه‌ای در سازمان متبوع خود خبر داد که بر اساس آن، ترتیب شرکای اصلی تجاری کشور با کمک گرفتن از قابلیت‌‌هایی که در مناطق آزاد کشور وجود دارد به هم خواهد خورد.
رییس سازمان توسعه تجارت از افزایش قیمت تمام شده، تورم داخلی، تثبیت نرخ ارز، مشکلات تولید و کاهش شدید منابع مالی شرکت‌های تولیدی به عنوان مهم‌ترین عوامل موثر بر صادرات غیرنفتی یاد کرده و از صادرکنندگان خواست تا قیمت تمام شده خود را کاهش دهند.
او در عین حال تاکید کرد که منظور من از مدیریت صادرات یعنی کاهش قیمت تمام شده.
نسخه‌پیچی نکنیم
غضنفری ضمن اشاره به درخواست فعالان بخش خصوصی افزود: صادرات غیرنفتی ما به دلیل وقوع بحران با کاهش مواجه شده است و در صورت عدم‌ثبات نرخ ارز صادرکننده راضی خواهد بود، اما واردکنندگان کالا و مواد اولیه دادشان بالا خواهد رفت. پس بهتر است که تسهیلاتی به صادرکنندگان اعطا شود.
وی در پایان اظهارات خود با اشاره به اهداف همایش گفت: بیانیه‌ای که در پایان این همایش قرار است خوانده شود، در واقع نسخه پیچی برای دولت است. این مدل ذهنی غلط است که همه مشکلات را بر عهده تصمیمات دولت بیندازیم. اگر قرار است نقش نهایی سه پانل این همایش پیچیدن نسخه‌هایی برای دولت باشد و وظایف دولت را به یادش بیاورد، من می‌گویم این کار خوبی است؛ اما در نهایت کارکرد عینی نخواهد داشت.
یکسان‌سازی نرخ ارز و رانت‌زدایی
پس از سخنرانی این چند تن، بخش بعدی همایش با عنوان پانل صادرات و سیاست‌های ارزی با حضور فعالان بخش خصوصی، رییس سازمان توسعه تجارت و گودرزی به عنوان نماینده بانک مرکزی برگزار شد. در ابتدای این پانل سیدکمال سیدعلی، رییس صندوق ضمانت صادرات ایران گفت: نگاه بانک مرکزی همیشه این بوده و هست که یکسان‌سازی نرخ ارز را نباید از دست دهیم. به گفته وی یکسان‌سازی نرخ ارز از سال ۸۱ تاکنون موهبتی است که موجب از بین رفتن رانت‌های گوناگون شده، بنابراین نباید آن را از دست داد.
مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران معتقد است: تعیین نرخ ارز بر مبنای صادرات و واردات رفتاری عجولانه است و باید برای آن تمام شرایط را در نظر گرفت.
سیدعلی با قاطعیت گفت، برای تعیین نرخ ارز نمی‌توان در تمام زمان‌ها، نسخه‌ای واحد پیچید.
وی با اشاره به اینکه بانک مرکزی نرخ ارز را با توجه به عوامل مختلفی تعیین و مدیریت می‌کند، افزود: تورم، نوسانات جهانی نرخ ارز، بهره‌وری و ذخایر ارزی کشور از گذشته در تعیین نرخ ارز موثر بوده‌اند. بنا به نظر سیدعلی اگر نرخ ارز کاهش یابد، ذخایر ارزی نیز به هدر می‌روند.
وی ادامه داد: میانگین نرخ تورم در کشورهای خارجی سه درصد است، اما میانگین نرخ تورم داخلی در سال‌های گذشته ۱۶درصد بوده و بر این مبنا نرخ ارز باید با توجه به تفاوت تورم خارجی و واقعی در داخل تعیین شود.
عسگراولادی و حکایت دیوار پولادین
اسد‌ا... عسگراولادی، رییس کنفدراسیون صادرات ایران که این روزها سخنان تندوتیز او و نگرانی اش از به گرداب افتادن کشتی صادرات، همه جا شنیده می‌شود، با اشاره به سخنان رییس سازمان توسعه تجارت، گفت: در واقع آقای غضنفری با سخنان خود به ما اعلان کرد که آنچه درصدد گرفتنش هستیم دیواری پولادین جلوی آن قرار گرفته است.
وی افزود: غضنفری از ما می‌خواهد که قیمت‌ها را پایین بیاوریم. اما چگونه؟! صادرات همچون خیمه‌ای است که ۴ ستون دارد و هر چهار خیمه لازم است. اولین ستون تهیه کالا، دومین آن بسته‌بندی و انتقال به بازارهای مصرف، سومی قیمت آن و آخرین ستون هم چگونگی تبدیل ارز حاصل به ریال برای جواب دهی به تعهدات صادرکننده است.
عسگراولادی با بیان این جملات که در ۱۰سال گذشته ۱۶درصد تورم داشته‌ایم و
۲۰ الی ۳۰درصد به طور متوسط به قیمت کالاهای صادراتی افزوده شده، افزود: از وقتی ارز تثبیت شده، طی ۱۰ سال تنها ۱۰درصد افزایش بهای ارز را داشته‌ایم؛ اما ۲۰ الی ۳۰درصد افزایش قیمت داشته‌ایم و نمی‌توانیم این را به خریدار خارجی که ۳درصد تورم دارد، بگوییم.
عضو هیات‌رییسه اتاق تهران خطاب به غضنفری ادامه داد: قیمت‌ها در حال افزایش است و شما [دولت] از صادرکننده کاهش قیمت را می‌خواهید. اینها [صادرکنندگان] از شما نسخه می‌خواهند.
حرف شما درست است که قیمت را پایین بیاورید. ولی چگونه این گپ (شکاف) را بعدا پر کنیم؟
آمار شما را قبول ندارم
این فعال اقتصادی که نبض صادرات خشکبار ایران در دستان او می‌زند رو به غضنفری ادامه داد: گفتید سه درصد جایزه می‌دهید بعد یک درصد دادید. ما از شما یارانه نمی‌خواهیم نرخ ارز را افزایش دهید. ۲سال است که مطالبه جایزه‌ام را از شما نکرده‌ام. من به عنوان یک صادرکننده کوچک می‌گویم به این مدیران ارج بگذارید. اگر هم نسخه‌ای برای این مسائل دارید بدهید. جناب غضنفری! اکثر کالاهای صادراتی به دست رقبا افتاد.ما اکنون داریم با منفعت‌های قبلی خود جبران می‌کنیم. من آمارهای شما را قبول ندارم... شما پتروشیمی را در آنها منظور می‌کنید. اگر این را برداریم می‌بینید که وضع به چه صورت است.
عسگراولادی در ادامه با ذکر این نکته که ما از ۳درصد صادرات غیرنفتی اول انقلاب به ۳۰درصد رسیدیم... اما اکنون سهم آن ۲۵ درصد است. چرا؟ باید شرایط جهانی را درک کرد. ما یارانه نمی‌خواهیم. فقط بگویید که چگونه تورم خود را به دنیا تحمیل کنیم ؟ چگونه قیمت صادراتمان را با ۳درصد تورم اروپایی‌ها تنظیم کنیم؟ من سه بار صادرکننده نمونه بوده‌ام؛ اما حالا دیگر رمقی برایم باقی نمانده است. نرخ حمل‌ونقل، خرید، بسته‌بندی و ... بالا می‌رود، اما نرخ ارز ثابت می‌ماند. این باعث رکود می‌شود و چالش غم‌انگیزی است.
رییس کنفدراسیون صادرات این پرسش را طرح کرد که چگونه باید نرخ ارز صادرات را از نرخ ارز واردات جدا کنیم و افزود: باید اسباب‌بازی و مواد آرایشی را عطف به صادرات کنیم. آیا می‌توان قیمت گاز و برق، کارگر، حمل‌ونقل و ... را پایین آورد تا ما هم قیمت تمام شده خود را کاهش دهیم؟
در ادامه این همایش دو پانل دیگر با عنوان «صادرات و سیاست‌های بانکی» و «صادرات فضای کسب‌وکار» برگزار شد.
ارسال نظر