پتروشیمی برای صادرات

ریحانه مظاهری

بوی تند گاز و آمونیاک در هوا آنچنان شدید است که بعد از خارج شدن از منطقه ویژه پتروشیمی وقتی وارد شهر می‌شوی نیز هوا را همچون فضای داخل پروژه‌ها غبارآلود و پر از بوی گاز حس می‌کنی. این‌جا همان منطقه‌ای است که قرار است یکی از قطب های اصلی صادراتی کشور باشد و به جای صادرات نفت و گاز به صورت خام این مواد را به فرآورده‌های دیگر همچون آمونیاک، انواع اتیلن‌ها و سایر مواد پتروشیمی تبدیل شود تا کشور از خام‌فروشی و صادرات موادخام به سمت صادرات فرآورده‌های حاصل از نفت و گاز حرکت کند و البته نزدیک بودن مجتمع‌های پتروشیمی به بندر ماهشهر نیز از مزایای این منطقه برای افزایش میزان صادرات محسوب می‌شود.

هر چند مسوولان اجرای طرح‌ها طی اظهارات خود خروج نیروهای خارجی بر اثر تحریم را عاملی برای توقف اجرای پروژه‌ها عنوان نمی‌کنند؛ اما تاخیر زمانی در اجرای پروژه‌ها شاید مهم‌ترین تاثیر تحریم‌ها باشد همان‌طور که پروژه‌ای همچون پتروشیمی لاله که از سال ۸۱ آغاز شده بود پس از حدود ۶سال توانست به مرحله راه‌اندازی برسد.

علاوه بر این مشکلات و کمبودهای منابع مالی نیز سبب شد برخی از پروژه‌ها از جمله پتروشیمی مارون به اصطلاح کارکنان پتروشیمی به حالت Shut down درآید چرا که به گفته منابع آگاه حقوق کارکنان این مجتمع طی چند ماه اخیر پرداخت نشده است.

ایران صادرکننده اصلی آمونیاک

آغاز سفر با بازدید از پتروشیمی رازی همراه بود. علی‌اکبر احمدی دشتی، مدیرعامل این مجتمع از آغاز عملیات اجرایی این پروژه از سال ۸۲ گفت و از تولید آزمایشی این پروژه در بهمن سال گذشته خبر داد.

وی میزان سرمایه‌گذاری این طرح را ۲۲۰میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: طی ۳ تا ۴سال آینده از طریق تولید آمونیاک در پتروشیمی رازی به صادرکننده عمده آمونیاک تبدیل خواهیم شد. به گفته وی صدور سالانه ۸۰۰هزار تن آمونیاک و ایجاد ذخیره‌سازی ۹۰هزار تن از این محصول را از برنامه‌های آتی پتروشیمی رازی دانست.

دشتی مدت بازگشت سرمایه طرح را حداکثر ۲سال ذکر کرد و گفت: ارزش صادرات محصولات این مجتمع طی سال گذشته ۱۸۰میلیون دلار بوده که پیش‌بینی می‌شود امسال از مرز ۳۵۰میلیون دلار عبور کند.

مدیر عامل مجتمع پتروشیمی رازی در ادامه از احتمال ابطال مزایده واگذاری این مجتمع که یک شرکت ترکیه‌ای برنده شده بود، خبر داد و اعلام کرد: مهلت این شرکت برای پرداخت ۲۰‌درصد مبلغ مورد معامله فردا تمام می‌شود. وی اظهار داشت: مزایده واگذاری مجتمع پتروشیمی رازی با حضور چند شرکت برگزار شد که در نهایت یک شرکت از کشور ترکیه، با پیشنهاد ۶۳۵میلیارد تومان، برنده این مزایده شد. دشتی ادامه داد: طبق ضوابط مزایده، این شرکت ۶۰ روز کاری فرصت داشت تا ۲۰‌درصد مبلغ مورد معامله را پرداخت کرده و قرارداد را نهایی کند.

وی با بیان اینکه شرکت ترک تا پایان روز کاری شنبه (۲۴ فروردین ماه) فرصت دارد تا مبلغ ذکر شده را پرداخت کند، خاطرنشان کرد: در صورت عدم حضور شرکت ذکر شده، اصل مزایده تکرار خواهد شد.

اعلام آمادگی خارجی‌ها برای سرمایه‌گذاری در پتروشیمی لاله

پتروشیمی لاله از دیگر طر‌ح‌های مورد بازدید بود که این مجتمع مجری طرح پلی‌اتیلن سبک با ظرفیت ۳۰۰‌هزار تن در سال است.

این شرکت با همکاری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی فعالیت خود را آغاز کرده است. ‌۴۵‌درصد سهام این مجتمع مربوط به پتروشیمی مارون، ۳۰‌درصد به شرکت سابیک اروپا و ۲۵‌درصد نیز توسط بخش‌خصوصی داخلی است.

به گفته سعید پورقاسمی، مدیرعامل پتروشیمی لاله سرمایه‌گذاری این طرح ۱۹۰‌میلیون یورو و معادل ۳۵۰‌میلیارد ریال بوده و به دلیل بازار خوب محصولات این مجتمع سرمایه‌گذاران خارجی برای مشارکت در این مجتمع اعلام آمادگی کرد‌ه‌اند و برای اجرای فاز دوم این مجتمع نیز از سوی سرمایه‌گذاران پیشنهادهایی داشته‌ایم.

وی نیاز کل بازار به پلی‌اتیلن‌های تولیدی از این مجتمع را ۳۰‌تا ۴۰‌هزار تن عنوان کرد و افزود: مابقی تولیدات این مجتمع صادر می‌شود. به گفته وی تشویق بخش خصوصی از عمده فعالیت‌های پتروشیمی لاله است. پورقاسمی ادامه داد: اگر بخواهیم به گاز و نفت خام ارزش افزوده بدهیم باید آنها را به مواد پتروشیمی تبدیل کنیم.

۷۰درصد تولیدات برای صادرات

علی‌محمد بساق‌زاده، مدیرعامل پتروشیمی تندگویان نیز از تولید ۳۰۰‌هزار تن اسید ترفتالیک خالص و پلی‌اتیلن ترفتالات در این مجتمع طی سال ۸۶ خبر داد و گفت: علاوه بر تامین نیاز داخل، مازاد محصول به کشورهای اروپایی و چین صادر شده است.

وی ارزش صادرات این مجتمع را ۳۰۰‌میلیون دلار عنوان و تصریح کرد: مجتمع تندگویان ۳۰‌درصد نیاز داخل را تامین کرده و ۷۰‌درصد محصولات خود را صادر می‌کند.

بساق‌زاده کشورهای فرانسه، انگلیس، ایتالیا، لهستان، چین، یمن، هند و ترکیه را از جمله خریداران محصولات پتروشیمی تندگویان برشمرد و اظهار داشت: صادرات از طریق اسکله بندر امام خمینی یا قطار صورت می‌گیرد.

وی در پاسخ به سوال ما درخصوص حضور یا خروج شرکت‌‌های خارجی در اجرای طرح پتروشیمی تندگویان تصریح کرد: در فاز دوم اجرای طرح همکار ما یک شرکت ژاپنی است؛ اما در فاز اول شرکت ایتالیایی تا موقع نصب همکاری کرد، اما پس از آن به دنبال تحریم‌ها و تغییر مدیریت داخلی این شرکت همکاری خود را کند کرد و ما هم با توجه به تاخیرهای به‌وجود آمده از کارشناسان دیگری استفاده کردیم. یک شرکت سوئیسی نیز با ما همکاری داشت که همچنان همکاری خود را ادامه می‌دهد.

سخنان بساق‌زاده مبنی بر همکاری شرکت‌های خارجی با این مجتمع در حالی مطرح می‌شد که یکی از کارکنان این شرکت‌ از قطع همکاری شرکت‌های خارجی با آنها خبر داده بود.