قله را فتح می‌کنیم اگر ...
انسان معاصر در عصر انقلاب فراگیر ارتباطات و تراکم بی‌دلیل اطلاعات به سر می‌رد و دنیایش مصداق کامل دهکده جهانی «مارشال مک لوهان» است در وضعیت کنونی بهترین راه موفقیت و پیشرفت علوم و فنون هر جامعه، دست‌یابی به اطلاعات است و عدم دسترسی به آن سرآغاز و سرچشمه شروع ناکامی‌ها و عقب‌ماندگی‌ها و حرکت‌های ارتجاعی و ویرانگر است.
تقی بهرامی نوشهر *
انسان معاصر در عصر انقلاب فراگیر ارتباطات و تراکم بی‌دلیل اطلاعات به سر می‌رد و دنیایش مصداق کامل دهکده جهانی «مارشال مک لوهان» است در وضعیت کنونی بهترین راه موفقیت و پیشرفت علوم و فنون هر جامعه، دست‌یابی به اطلاعات است و عدم دسترسی به آن سرآغاز و سرچشمه شروع ناکامی‌ها و عقب‌ماندگی‌ها و حرکت‌های ارتجاعی و ویرانگر است. فقر ادبیات علوم ارتباطی و ضعف مبانی نظری و کمبود کتاب‌های کاربردی و سیستم‌های کارشناسی شده و سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط و از همه مهم‌تر عدم معرفت به ضرورت پرداختن به این اصل بزرگترین مانع پیشرفت جامعه و دلیل روشن عقب‌ماندگی اقتصادی و صنعتی آن است.
اگر ساختمان فنی و مکانیکی یک خودرو را تصور کنیم که هر یک از اجزا و قطعات آن در کمال دقت به کار خود در عالی‌ترین نحو ممکن مشغولند ولی سیستمی برای ارتباط آنها با یکدیگر وجود نداشته باشد به یقین حتی تصور حرکت ولو یک قدم برای آن سیستم غیرممکن و محال خواهد بود ولی اگر می‌توان به وسیله یک خودرو آن همه سختی سفر را بر خود هموار کرد و با آن راحتی وصف‌ناپذیر از گردنه‌ها و کوره راه‌ها به سرعت گذشت نتیجه کارکرد صحیح طراحی سیستم، کارکرد اجزا و قطعات و ارتباط صحیح و بی‌نقص آنها با یکدیگر است. تا باعث چرخش چرخ‌های خودرو شوند که هدف نهایی تمام قطعات است.
جامعه ما نیز برای دست‌یابی به هدف برنامه پنج ساله چهارم و پنجم و ششم و نهایتا چشم‌انداز بیست ساله‌ای که مقصود کلی دستگاه‌های کشور و اجزا تشکیل‌دهنده آن و در نهایت کل جامعه است، نیازمند ایجاد سیستم جامعی است که قائم به ذات خود باشد تا بتواند مراقب کارکرد صحیح اجزا با رعایت اصل و ضرورت ارتباط صحیحی آنها با یکدیگر باشد.
عمده‌ترین دلیل عقب‌ماندگی اقتصادی و صنعتی کشور ما (به رغم بهره‌مندی از این همه سرمایه‌های خدادادی اعم از منابع طبیعی انسانی، نفت و جنگل و دریا و معادن بی‌شمار) نبود همین سیستم جامع و اطلاعات الکترونیکی است. کم‌توجهی به فرآیندهای محصولات فکری و پژوهشی که بن مایه اصلی استحکام زیرساختارها است از ویژگی‌های مدیریت سنتی و دلیل روشن عدم بهره‌مندی از مدیریت سیستماتیک است. تراکم جمعیتی معاصر و نرخ رو به رشد تصاعدی جمعیت در چند سال گذشته و نبود تفکر اداره و رتق و فتق امور به صورت مدرن همه و همه نیاز بیش از پیش ما را به طراحی و تدوین و اجرا یک سیستم کلی و جامع نشان می‌دهد. چرا که روشن است مدیریت و نظارت سنتی هرگز جامعیت و اشراف ارتباطات مکمل سیستمی را ندارد.
کشور ما جهت ساماندهی اقتصادی و صنعتی و... ناگزیر از تعریف سیستم‌هایی است که به صورت غیرمستقیم و به صورت کلان و سیستماتیک ما را به نتیجه‌های مطلوب برساند. مدیریت سنتی که عمدتا با برانگیختن احساسات عمومی و اخلاقیات توام است دائما در معرض لغزش‌های تهاجم فرهنگی است و درصد خطای آن در نتیجه، غیر قابل پیش‌بینی است، بر خلاف تشکیلات سیستماتیک که هر حرکت منوط به صحت حرکت قبل و زمینه‌ساز مثبت حرکت بعد است و اعتماد و تظاهر و ریا و رابطه در آنجایی ندارد. باید اصل و ضرورت تحقیقات در کشور ما نهادینه شود به طوری که برای اجرای پروژه‌هایی که مملو از نکات ریز و درشت مبهم و تاریک است باید در صدی از سرمایه‌گذاری را به آن اختصاص داد تا علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار و سازنده برای قشر متفکر و نوابع، از هدر رفتن مخارج بسیار سنگینی که به خاطر نبود آگاهی‌ها و اشتباهات مکرر و دوباره کارهای‌ها صرف می‌شود، جلوگیری کنیم. تا جامعه ما به اندیشه و تحقیق و تفکر و اطلاعات بها ندهد، هرگز به کارآمدی نایل نخواهد شد چرا که در جهان معاصر رقابت در کسب اطلاعات بر سر ثانیه‌ها است.
مهندسی دوباره و تشکیل اتاق‌های فکر باید به سرعت در کشور ما عملیاتی شود اتاق‌های فکر خرد و کلان از آغاز دبستان تا دانشگاه از ادارات کوچک تا وزارتخانه‌ها و بالاخره در هر جایی که حرکتی انجام می‌شود باید ایجاد شود و اقشار جامعه در هر رشته و هر زمینه‌ای باید این امر را جدی بگیرند.
اگر دفاتر تحقیقات در کشور ما بسیار ضعیف است دلیل این ضعف فقر علمی و عملی ما نیست بلکه عدم پشتیبانی‌های مادی و معنوی و نبود چنین پروژه‌ها در دستور کار مسوولان است. ما هنوز نیاموخته‌ایم که آموزه‌های آکادمیک فقط مشق شب و تکلیف و تمرین موفقیت در آزمون‌های چهار گزینه‌ای که منتج به اخذ کاغذ پاره‌ای تحت عنوان مدرک فارغ‌التحصیلی می‌شود، نیست. ارتباط دانشگاه و صنعت که مکمل همدیگرند بسیار ضعیف و حتی می‌توان گفت در حد هیچ است.
کارکرد و تقابل علوم نظری و عملی در کشور ما بر خلاف کشورها و جوامع مترقی بسیار ناچیز است و هیچ ارگان و موسسه‌ای برای پاسخگویی به حاصل زحمات محققان و نوابغ ما به صورت جدی و کارآمد وجود ندارد. بی اطلاعی و عدم آشنایی (در شناخت تخصصی اقلام) تجار و بازرگانان ما دلایل مکمل تعطیلی پروژه‌های سفارش دهنده قطعات را رقم می‌زنند و می‌توان گفت یکی از بزرگترین موانع تهیه اقلام مورد نیاز تحقیقات صنعتی در کشور است. متاسفانه هیچ عاملی برای ارتباط و اطلاع‌رسانی آن در جامعه وجود ندارد به طوری که نیاز داشتن یک بانک نرم‌افزاری در مورد توانمندی‌های شرکت‌های داخلی (که مخاطبان مشترک متخصص و دانش پژوه و بازرگانان و تجار داشته باشد) رویای دست نایافتنی شده و چه بسا خودمان تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر و مقرون به صرفه‌تری داشته باشیم ولی چون اطلاعات کافی از امکانات فنی و مهندسی داخلی در اختیار همگان نیست تا بتوان در تهیه قطعه و یا پروژه از آن استفاده کرد قطعات و خدمات مهندسی مورد نیاز کشور را به ناچار از جاهای دیگر تهیه و تامین می‌کنیم و این مبین عدم اطلاع‌رسانی و تبلیغ درست داخلی است که همه از فقر علوم ارتباطی سرچشمه می‌گیرد برای رسیدن به مقصد ابتدا باید جاده‌ای راحت و باز و امن داشت، بدون تهیه اسباب و وسایل، رسیدن به هدف جز شعاری بیش نخواهد بود. در ادامه تشکیل بانک‌های نرم‌افزاری اطلاعات و قرار دادن آن در دسترس کلیه آحاد جامعه، تقویت و تشکیل دفاتر تحقیقاتی و پژوهشی با تخصیص اعتبارات ویژه و بودجه‌بندی آن، پشتیبانی جدی از امنیت مخترعان و کاشفان و متفکران و نویسندگان و پدیدآورندگان کتاب و در نهایت تغییر بنیادین نظام آموزشی کشور ضرورت‌هایی است که اسباب صعود ما را به قله رفیع سعادت و پیشرفت که قرن‌ها است مستحق و مستعد فتح آن هستیم فراهم می‌کند.
*عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران و ایران
ارسال نظر