پروژه نان صنعتی شکست می‌خورد

ریحانه مظاهری- پیش زمینه‌های تغییر در وضعیت تولید نان کشور و تبدیل نان‌های سنتی به نان صنعتی از سال ۸۵ آغاز شد و با حمایت‌های دولت و وزارت بازرگانی به طور قانونی این تغییرات در سال ۸۶ پیگیری شد به طوری که اکنون با گذشت هفت ماه از سال ۸۶ مجوز تاسیس ۱۴۶۲ واحد نان صنعتی به وزارت بازرگانی ارسال شده و به گفته وزیر بازرگانی گشایش حداقل یک واحد صنعتی تا پایان امسال قطعی خواهد بود و برنامه‌ریزی این وزارتخانه براساس افزایش تعداد کارخانه‌های تولید شده در این بخش است. آزادسای نرخ آرد، واگذاری تولید نان به بخش‌خصوصی و کمرنگ شدن حضور دولت در بخش تامین گندم و آرد و نیز افزایش کیفیت تولید نان در کشور از جمله دلایلی است که وزارت بازرگانی در حمایت از این فعالیت خود ابراز می‌کند.

اما تولیدکنندگان نان صنعتی و سنتی با دلایلی موجه‌تر از دولت ابراز می‌دارند که به این روند تولید نان صنعتی در کشور با شکست مواجه خواهد شد.

به اعتقاد تولیدکنندگان نان آزادسازی قیمت آرد باعث افزایش قیمت نان خواهد شد و این امر به تنهایی عاملی برای شکست این پروژه خواهد بود. در حالی که میرکاظمی در خصوص احتمال افزایش قیمت نان اظهار می‌دارد که تاکنون درباره قیمت نان بحث نکرده‌ایم اما محاسبه قیمت تمام شده نشان می‌دهد که نرخ دستمزد در نان صنعتی بسیار پایین‌تر از نان سنتی است.

اما تولیدکنندگان از دیدگاه متفاوتی این قضیه را بررسی می‌کنند. به طوری که محمدجواد کرمی، رییس اتحادیه صنف نانوایان نظر خود را اینگونه بیان می‌کند که تا زمانی که نان گرم و ارزان وجود دارد کسی نان بسته‌بندی شده، سرد و گران را نمی‌خرد.

وی ضمن اعلام این مطلب که پروژه تولید نان صنعتی با روند کنونی قطعا با شکست مواجه خواهد شد، می‌گوید؛ دولت بدون آموزش و فرهنگ‌سازی برای تولید و استفاده از نان صنعتی تصمیم به ایجاد کارخانه در این بخش کرده است.

در حالی که در کشورهای دیگر ابتدا آموزش و فرهنگ‌سازی را همراه با تقویت واحدهای کوچک تولید نان آغاز می‌کنند و تعداد واحدهای بزرگ تولید نان در کشورهای دیگر بسیار کم است اما در ایران ابتدا تصمیم به احداث کارخانه تولید نان صنعتی گرفته‌اند در کشور آلمان ۱۴۰هزار واحد کوچک تولید نان صنعتی وجود دارد و تعداد واحدهای بزرگ صنعتی در این بخش حدود ۴۰ واحد صنعتی است.

به گفته کرمی در ایران بهتر است ابتدا واحدهای کوچک را تقویت کرد و وام‌های کلانی که دولت برای پیشرفت تولید نان صنعتی در نظر گرفته است را به واحدهای کوچک بدهد.

وی معتقد است: در ایران متاسفانه دولت تصمیم‌های خود را بدون توجه به نظر اصناف تصویب می‌کند و نظر این بخش همواره در آخر قرار دارد.

وی وجود تعزیرات حکومتی در بخش آرد و نان را مهم‌ترین مشکل صنف نانوایان دانست و افزود: از سال گذشته با دستور وزیر بازرگانی انتخاب کارخانه آرد برای خرید به خود تولیدکنندگان نان واگذار شد اما همچنان شاهد هستیم که مسوولان می‌گویند از چه کارخانه یا تولیدکننده‌ای آرد را خریداری کنیم.

وی با تاکید دوباره بر اجرایی نشدن طرح تولید نان صنعتی در کشور اظهار داشت: به اعتقاد من گروهی به دنبال دستیابی به وام‌های گران‌قیمت در این بخش بودند که با اجرای این پروژه از این وام‌ها در بخش‌های دیگر استفاده و سرمایه‌گذاری خواهند کرد.

کرمی ادامه داد: مطمئن هستم که در مراحل اجرای این طرح بحث تولید نان صنعتی فراموش شده و سرمایه کلانی که به این بخش اختصاص یافته در جاهای دیگر هزینه خواهد شد زیرا تا زمانی که این بخش را به خود اصناف واگذار نکنند اجرای آن امکان‌پذیر نخواهد بود. کرمی می‌گوید: متاسفانه همه چیز حتی نان را نیز سیاسی کرده‌اند و تنها می‌توان گفت که تغییر قیمت آرد از کیلویی ۴۵تومان به ۳۰۰تومان سبب افزایش قیمت نان خواهد شد و جامعه قدرت تحمل این افزایش قیمت را نخواهد داشت.

دولت به فکر سودآوری است

اکبر شریفی، قائم‌مقام سابق معاون بازرگانی در تعزیرات حکومتی ویژه آرد و نان نیز ضمن اعلام خبر توقف فروش گندم و آرد به صنوف و صنایع غیرنان گفت: با توجه به توقف فروش گندم و آرد به اصناف غیرنان در حال حاضر گندمی برای خرید در مزارع وجود ندارد و صنوف صنایع غیرنان برای تامین نیاز خود مجبور به مراجعه به کارخانه یا شرکت بازرگانی دولتی هستند که گندم و آرد را به نرخ مصوب خریداری کند.

وی با اشاره به تفاوت قیمت گندم در بازار جهانی افزود: قیمت گندم در بازار جهانی دو برابر شده اما در داخل نیز نمی‌توانیم با قیمت جهانی گندم و آرد را عرضه کنیم زیرا شوک به داخل وارد می‌شود و در اینجا وظیفه دولت است که با تزریق گندم و آرد مورد نیاز به بازار این بخش را تحت کنترل درآورد زیرا افزایش قیمت مواد اولیه افزایش قیمت محصولات را نیز دربر خواهد داشت.

وی وظیفه شرکت بازرگانی دولتی را تنظیم بازار دانست و افزود: این بخش در حال‌حاضر به فکر سودآوری است زیرا صادرات را با قیمت مصوب ۲۴۱تومان انجام داده‌اند اما برای بخش‌خصوصی داخلی فروش گندم و آرد را متوقف کرده‌اند که افزایش قیمت دهند.

شریفی ادامه داد: ما به موازات بازار جهانی کار نمی‌کنیم بنابراین نه می‌توانیم گندم را به قیمت جهانی از کشاورز بخریم و نه می‌توانیم در بازار بفروشیم زیرا کاهش یا افزایش قیمت در بازار جهانی و تسری آن به بخش داخل قابل قبول نیست.

وی درخصوص قیمت نان صنعتی با آرد غیریارانه‌ای گفت: اگر یارانه آرد را برداریم قیمت نان بسیار افزایش خواهد یافت زیرا الان با آرد کیلویی ۷۵ ریال که با یارانه به نانوا داده می‌شود قیمت تمام شده هر کیلو نان ۱۵۰تومان است در حالی‌که با آرد ۳۰۰تومانی قیمت نان با افزایش بیشتری همراه خواهد بود که توسط همه اقشار قابل تحمل نیست.

و این در حالی است که تولید نان صنعتی در خارج شهرها هزینه حمل و بسته‌بندی را نیز همراه دارد و هزینه‌ای بیشتر از دستمزد در نان سنتی را دربر خواهد گرفت.

وی اظهار داشت: نان صنعتی توان رقابت با نان سنتی را نخواهد داشت هر چند محاسنی دارد که قابل توجه خواهد بود اما فقط قشر کمی می‌توانند آن را بپذیرند ولی ما باید همه اقشار را در نظر بگیریم.