اختیارات کامل به مناطق آزاد داده می‌شود

شبنم آذر

فاز اول بزرگراه خلیج‌فارس در جزیره قشم و طرح پایلوت ساماندهی روابط اقتصادی تجاری فرهنگی ایران در حوزه خلیج‌فارس، صبح دیروز با حضور وزیر بازرگانی، دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد، استاندار هرمزگان، رییس سازمان منطقه آزاد قشم و مسوولان محلی منطقه در جزیره قشم افتتاح شد. عکس: احمد بازماندگان

در ابتدای مراسم افتتاح فاز اول بزرگراه و خلیج‌فارس در قشم حسین علی درختی، معاون عمرانی سازمان منطقه آزاد قشم گفت: این محور به طور ۶/۱۳کیلومتر ارتباط دو شهر مهم جزیره یعنی شهرهای قشم و درگهان و همچنین ارتباط تاسیسات واقع در شمال و جنوب بزرگراه را به شهرهای یاد شده برقرار خواهد کرد.

درختی افزود: ارتباط شهر قشم به فرودگاه بندر کاوه، بندر لافت و سرزمین اصلی از این محور انجام خواهد شد.

وی در ادامه با ابراز امیدواری از اینکه فاز سوم این پروژه تا سال آینده به پایان برسد، از افزایش بودجه جزیره قشم ابراز خرسندی کرد و گفت: در سال‌جاری ۴۰میلیارد ریال علاوه بر ۷۳میلیارد ریالی که برای فاز نخست بزرگراه اختصاص یافته بود، تامین اعتبار شد. درختی با بیان اینکه پس از انجام فاز نخست پروژه حدود ۳۰کیلومتر دیگر از بزرگراه نیز به اجرا در می‌آید گفت: در صورت تصویب شورای اقتصاد ورودی انتهایی اتوبان نیز احداث شده به بلوار خلیج‌فارس متصل می‌شود. مهدی ایران نژاد، فرماندار قشم نیز در این مراسم گفت: پیش از این بودجه جزیره قشم ۶میلیارد تومان بود که این بودجه در سال‌جاری به ۵۰میلیارد تومان افزایش یافته است. وی این افزایش بودجه را زمینه‌ساز انقلابی اقتصادی در قشم ارزیابی کرد و در ادامه خبر از افزایش بودجه عمرانی قشم در سال آینده تا سقف ۷۵میلیارد تومان داد.

ایران‌نژاد گفت: پرداخت تسهیلات ۱۸میلیارد تومانی به جوانان و صنعتگران قشم نیز از دیگر اعتبارات تخصیص یافته به این منطقه محروم است. در پایان مراسم نیز استاندار هرمزگان از پرداخت اعتباری ۶میلیارد تومانی به جزیره قشم با هدف توسعه زیرساخت منطقه خبر داد.

با تدوین قوانین جدید قانون‌زدایی کنیم

افتتاح طرح پایلوت ساماندهی روابط ایران و کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز پس از بازدید از مرکز پایلوت این طرح توسط وزیر بازرگانی و هیا‌ت‌همراه انجام شد. در نسشتی که در حاشیه این مراسم برگزار شد، محمد اصغری، رییس سازمان منطقه آزاد قشم گفت: طی چندماه گذشته که از شروع فعالیت اجرای این طرح می‌گذرد اقدامات خوبی انجام شده که از جمله آن تشکیل کمیته‌های هشت‌گانه و تشکیل جلسات به منظور بررسی وضعیت قوانین موضوعی ما و فراهم کردن بستر لازم برای سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد به ویژه منطقه آزاد قشم است.

امیدواریم با نگاهی به مناطق آزاد از سوی دولت به ویژه به بحث سرمایه‌گذاری‌های خارجی پیگیری لازم شرایط اجرای اصل ۴۴ فراهم شود. اصغری گفت: نگاه اولی که برای اجرای این طرح موثر است قانون‌زدایی و تدوین مقررات جدید برای ایجاد شرایط جهت انجام ماموریت‌هاست. این نگاه در هیات دولت ایجاد شده ولی بدنه اجرایی که شامل ۱۴سازمان و وزارت‌خانه می‌شوند که درگیر این طرح هستند همچنان نگاه سنتی به قوانین دارند که به این صورت طرح ناموفق خواهد بود. وی تاکید کرد: الزامی است که روسای کمیته‌های ۸گانه اجرایی طرح که همگی از معاونین وزارتخانه‌های ذی‌ربط هستند به این نکته مهم توجه داشته باشند. چراکه اجرای مصوبات نیاز به جسارت قانون‌زدایی و تدوین قوانین جدید دارد.

وی درباره اجرای مصوبات طرح گفت: مبنای کار را بر این گذاشتیم که مصوبات کمیته قشم که پایلوت طرح است اجرا شود. ولی سازمان‌های اجرایی درگیر، ملزم به پشتیبانی از مصوبات طرح و اجرای آن هستند. وی با اشاره به الزامات طرح برای جزیره قشم گفت: اگر این الزامات دیده شده و عملی نشود این طرح موفقیت‌آمیز نخواهد بود وی خاطرنشان کرد: با نگرش به موضوع ماده ۲۷ که بحث یکپارچگی جزیره به عنوان منطقه آزاد است. اتصال سرزمین ما به منطقه، تحت استان هرمزگان است و این آرزوی دیرینه مردم است. ما به این نتیجه رسیدیم که اگر به این استان متصل شویم نقش محور اقتصادی را ایفا خواهیم کرد. ما مدت‌ها است طرح این اتصال را پیش‌بینی کردیم که در حال بررسی در شورای اقتصاد است. وی در پایان حمایت مستیم دولت را از این اتصال خواستار شد و گفت: راه ریلی در صورت اجرایی شدن می‌تواند تحول عظیمی را ایجاد کند. دولت‌های مختلف قول اجرایی کردن این خواسته اجتماعی را دادند ولی در عمل انجام نشده است.

وی افزود: دولت باید حمایت‌هایی را برای اجرای طرح پایلوت پیش‌بینی کند چرا که با اندک اعتباراتی که در اختیار سازمان است نمی‌توانیم این طرح را پوشش دهیم.

اصغری با بیان اینکه تامین اعتبارات منطقه برای اجرای این طرح پایلوت ضروری است از تامین نشدن اعتبار دو طرح بزرگ منطقه انتقاد کرد و گفت: طرح توسعه فرودگاه و آب و فاضلاب به علت عدم تامین اعتبار ۱۵درصدی آن معلق مانده است.

وی با بیان اینکه یارانه آب نیز با وجود گذشت هشت ماه از سال هنوز تامین اعتبار نشده گفت: قشم با داشتن جمعیت ۱۰۵هزار نفر به شدت با مشکل تامین اعتبار دو نیم میلیارد تومانی مواجه است.

منطقه آزاد به کل جزیره شمول یابد

مشاور وزیر بازرگانی در مناطق آزاد نیز در ادامه این نشست فعالیت کمیته‌‌های طرح ساماندهی را تشریح کرد.حسین سلطانی‌نیا اتصال قشم به سرزمین اصلی، توسعه فرودگاه، مدیریت یکپارچه جزیره را از جمله ملزومات اولیه اجرای طرح دانست.

وی در زمینه تفویض اختیار همه دستگاه‌های اجرایی و مدیریت پایلوت گفت: پیگیری این مهم منجر به موفقیت ۵۰درصدی در این زمینه شد ولی بسیاری از دستگاه‌ها هنوز آمادگی تفویض مدیریت ندارند.

سلطانی‌نیا با بیان اینکه طی ۴ماه گذشته ۱۰۷ جنبه اصلی و فرعی در ارتباط با کمیته‌های طرح تشکیل شده گفت: از این میان ۵۱ پروژه عملیاتی در قشم تعریف شده است.

وی همچنین خبر از مکانیزه شدن مرکز پایلوت طرح و انجام تمام امور بازرگانی این مرکز از جمله صدور کارت بازرگانی و ثبت شرکت‌ها تا پایان سال را اعلام کرد. این مقام مسوول پروژه‌های مهم کمیته امور زیربنایی انرژی را احداث پل خلیج‌فارس و تبدیل منطقه به قطب انرژی و نفت دانست و گفت: برای اجرای این دو منظور برنامه‌ای ۱۰ساله پیش‌بینی شده است. وی درخواست کرد مشمول یافتن منطقه آزاد به کل جزیره قشم به عنوان پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های بازرگانی و استانداری هرمزگان به صورت طرح دوفوریتی به دولت ارائه شود. وی همچنین خبر از جذب گروهی از سرمایه‌گذار خارجی در منطقه داد. این مقام مسوول در ادامه گفت: به زودی شهرک بین‌المللی طلا و جواهر با سرمایه‌گذاری صندوق توسعه صادرات طلا و جواهر در قشم تاسیس می‌شود. سلطانی‌نیا در زمینه افتتاح شعب بانک‌های سرزمین اصلی در قشم گفت: در نشست اخیر با رییس کل بانک مرکزی قرار بر این شد که تمام بانک‌ها تا پایان سال فعالیت خود را در مناطق آزاد تسری دهند. وی همچنین خواهان افزایش نقش و پولی و بانکی بانک مرکزی در مناطق آزاد شد. سلطانی‌نیا از عملیاتی شدن یک خط کشتیرانی والفجر از خط کشتیرانی تعریف شده در آب‌های قشم خبر داد و گفت: خطوط دیگر تعریف شده تا پایان امسال فعال می‌شوند. این مقام مسوول همچنین از تامین اولین موسسه مالی اعتباری بین‌المللی دو ایران تا پایان سال خبر داد و گفت: یک بانک با ۲۵۰میلیون دلار سرمایه در قشم افتتاح می‌شود. وی تصریح کرد: علاوه‌بر این فیوچر بانک نیز تا پایان امسال شعبه‌ای در قشم افتتاح خواهد کرد. سلطانی‌نیا در پایان خبر ایجاد انستیتو توسعه تجارت در قشم را اعلام کرد.

در ادامه این نشست قربانی قائم‌مقام وزیر علوم بر توسعه دانشگاه‌ها در مناطق آزاد تاکید کرد.

یک قرن باید منتظر اجرا پروژه‌ها باشیم

معاون عمرانی سازمان منطقه آزاد قشم نیز بر لزوم اجرای زیرساخت‌ها تاکید کرد. وی اعتبار موردنیاز منطقه را ۴هزار میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: با بودجه ۴۰میلیارد تومانی که دولت به این منطقه تزریق می‌کند، باید ۱۰۰سال منتظر بمانیم تا برنامه‌های توسعه‌ای پیش برود بنابراین عملا اکتفا به بودجه دولت نمی‌تواند اثرگذار باشد و باید از بخش‌خصوصی دعوت کرد.

اما بخش‌خصوصی نیز تا زمانی که به سرزمین اصلی متصل نشویم و امکان ورود راه‌آهن به سطح جزیی محقق نباشد در قشم سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. بنابراین همه راه‌ها به احداث پل خلیج فارس ختم می‌شود. شکوری، دبیر کمیته امور بانکی نیز خواهان رفع مشکلات برخی موانع بیمه‌ای از مناطق آزاد شد. وی همچنین بر ارائه خدمات مدرن بانکی و اجرای آیین‌نامه پولی و بانکی در مناطق آزاد از سوی بانک مرکزی تاکید کرد.

ایرانی‌تباران تبدیل به عرب‌های اماراتی شده‌اند

مجتهدی، رییس کمیته بازرگانی نیز با بیان اینکه قشم ۳برابر بحرین مساحت دارد ولی در خلیج فارس غریب و بی‌کس افتاده نسبت به رکود ۱۵ساله این منطقه ابراز تاسف کرد و گفت: ۵کشور شمالی ایران در آرزوی اتصال به آب‌های خلیج فارس هستند ولی ما این امکان را برای خود، فراهم نمی‌کنیم.

مجتهدی افزود: ایرانی‌تباران دل‌سوخته که تبدیل به عرب‌های اماراتی شده‌اند و آنها در انتظار روی گشوده دولت ایران هستند تا بتوانند سرمایه‌های خود را در ایران به بهره‌وری برسانند.

امیدواریم شاهد حضور رییس‌جمهور باشیم

در ادامه این نشست غضنفری رییس سازمان توسعه تجارت بر انعطاف‌پذیری در مدیریت مناطق آزاد تاکید کرد و گفت: هیچ اشکالی ندارد که بخشی از مدیریت‌ها را به کشورهای سرمایه‌گذار بسپاریم در حالی که معترف هستیم دیگران بهتر از ما عمل کرده‌اند.

وی افزایش فشار قدرت‌های خارجی را برای کند کردن تجارت ایران عامل مهم توجه دولت بر مناطق آزاد دانست و گفت: پس از حضور وزیر بازرگانی امیدواریم شاهد حضور رییس‌جمهور در مناطق آزاد باشیم. سپس صلاحی رییس سازمان مناطق آزاد کشور گفت: متاسفانه جزیره‌ای که در بهترین نقطه خلیج فارس واقع شده به منطقه بیابانی رها شده است و ما معتقدیم که راه توسعه مناطق آزاد با توسعه علم و دانش باز می‌شود. وی از سرمایه‌گذاران دانشگاه‌ها در تمام حوزه‌ها دعوت کرد تا دانشگاه‌های غیرانتفاعی در مناطق آزاد تاسیس‌کنند و گفت: توافق نامه‌ای با وزارت علوم امضا کردیم که براساس آن مراکز رشد مناطق آزاد به دانشگاه تبدیل شوند.

به سمت واگذاری‌های منطقی حرکت کنیم

در پایان همین نشست نیز وزیر بازرگانی به ایراد سخنانی پرداخت و گفت: کشور ما شرایط مختلفی را پشت سرگذاشت و هزینه‌های بسیاری را برای به دست آوردن ارزش‌ها پرداخت کرده که تحریم‌ها نیز از جمله این مشکلات است.

وی اجرای طرح ساماندهی روابط ایران و کشورهای حوزه خلیج‌فارس را پاسخی به پرسش چگونگی فعال کردن پتانسیل‌های تجاری واقعی دانست و گفت: در حال حاضر ایران دارای تبادل ۱۲۰میلیارد دلاری تجاری با جهان است و فضای مناسبی برای برداشتن گام‌های بزرگ وجود دارد.

وی رشد ۴۷درصدی صادرات کشور را بی‌سابقه خواند و اجرای این طرح را منجر به افزایش ترانزیت، رشد صادرات و صادرات مجدد در کشور دانست. وی با انتقاد از اینکه فضاهای رقابتی که می‌توانست در مناطق آزاد شکل بگیرد، شکل نگرفته و شرایط جذب سرمایه‌گذاری فراهم نشده است، گفت: درست نبود که مناطق آزاد به محلی برای قرارداد تبدیل شوند.

وی در پایان با تاکید بر اینکه باید به سمت واگذاری‌های منطقی و سرمایه‌گذاری‌های اصولی حرکت کنیم، گفت: طبق برنامه چهارم باید اختیارات کامل مناطق آزاد به مدیران آن تفویض شود.