گزارش سفر به پایانه مرزی با شماق
جاده‌ای پرخطر که از تجارت دور است
گزارش سفر به مرز باشماق به همراه رییس اتاق بازرگانی ایران و هیات همراه از جاده‌ای شروع می‌شود که سنندج را به مریوان متصل می‌کند.
شبنم آذر
گزارش سفر به مرز باشماق به همراه رییس اتاق بازرگانی ایران و هیات همراه از جاده‌ای شروع می‌شود که سنندج را به مریوان متصل می‌کند. جاده‌ای مارپیچ و ۱۴۵کیلومتری که به گفته اهالی منطقه ۷۰۰بار دور خودش می‌پیچد تا سرانجام به مریوان منتهی شود؛ اگر مسافران را به سلامت به مقصد برساند ۴ساعت زمان می‌برد و اگر نه به آمار بالای تصادفات این جاده که صعب‌العبورترین و خط‌آفرین‌ترین جاده کشور شناخته شده، افزوده می‌شود.
تنها طبیعت بکر منطقه با جنگل‌های بلوط میان تپه‌های بسیط در هر پیچ است که ذهن را از ناهمواری و سرگیجه پیچ‌در‌پیچ جاده منحرف می‌کند.
در طول راه نیز روستاهای بسیار محروم با مردمانی ناچار به قناعت به چشم می‌خورند، توقف در روستایی که مردمانش با جان و دل از یکی از نسخ ۱۴۰۰ساله قرآن کریم نگهداری کرده‌اند و امروز از نداشتن حتی آب آشامیدنی گله‌مند هستند، چاشنی تلخ ورود به شهر مریوان است. وارد محوطه مرز باشماق می‌شویم. مسافران که همگی از اعضای عالی‌رتبه بخش خصوصی کشور هستند حیرت‌زده می‌شوند، ردیف کامیون‌های فرسوده با بارهای میوه که زنبورها و دیگر حشرات روی بارهای آنها را پوشانده، منظره ناخوشایندی است که به عینه دلیل افت کیفیت و تلف شدن محصول صادراتی را نشان می‌دهد.
سپس با محوطه‌ای حاکی روبه‌رو می‌شویم که در بخش‌هایی از آن انگار به تازگی آسفالت ریخته‌اند که شاید این آسفالت تازه، پیش چشم مهمانان عالی‌رتبه از محرومیت منظره بکاهد.
چند کانکس، یک رستوران، تعدادی حجره محقر، ساختمان کوچک و فرسوده گمرک و تعداد بی‌شماری سگ ولگرد همه آن چیزهایی است که مرز باشماق را معرفی می‌کند.
مرز باشماق ادامه محرومیت آن جاده صعب‌العبور و آن روستاهای فرسوده بود که با خط جغرافیایی به پایان خود رسیده بود.
این مرز تا اقتصادی نشود امنیتی باقی می‌ماند
در طول راه محمد عیقرلو عضو هیات‌رییسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق درباره ترانزیت و تردد وسایل نقلیه از این مسیر به مرز با شماق اطلاعاتی را در اختیار می‌گذارد. وی می‌گوید: این جاده پرخطرترین و صعب‌العبورترین جاده کشور است که هنوز ترانزیت از این مسیر امکان‌پذیر نیست.
وی می‌افزاید: در شرایطی که زمینه برای به دست گرفتن بازار عراق مساعد است، هنوز درگیر مسئله تردد وسایل نقلیه و ردیف مرزی هستیم.
عیقرلو از پیگیریهای انجام شده برای دریافت ردیف مرزی از گمرک می‌گوید: گمرک معتقد است برای دادن ردیف مرزی باشماق باید زیرساخت‌های مناسب فراهم شود که این خواسته گمرک به حق است ولی مقررات فعلی مانع ایجاد زیرساخت‌های لازم است.
وی تاکید می‌کند: اعتقاد ما بر این است که در صورت همکاری گمرک پس از گرفتن ردیف مرزی بخش‌خصوصی می‌تواند زیرساخت‌های لازم را ایجاد کند و شرایط مناسب را فراهم آورد.
این عضو هیات‌رییسه بازرگانی اتاق مشترک ایران و عراق می‌افزاید: اگر چه مرز باشماق به شکل نمادین رسمی اعلام شده ولی رویه‌های گمرکی در آن انجام نمی‌شود. این در حالی است که در هیچ نقطه مرزی، مرز رسمی برای صدور کالای خشک به عراق وجود ندارد. از مرز خسروی و مهران تنها ترانزیت سوخت صورت می‌گیرد و در مرز باشماق نیز کالاهای خشک بر اساس رویه‌های گمرکی صادر نمی‌شوند. وی مرزهای سرخس، لطف‌آباد، باجگیران و بندرهای امیرآباد، ترکمن، آستارا و انزلی را که مرزهای مشترک ایران با ترکمنستان هستند مثال می‌آورد و می‌گوید: تمام این مرزها رسمی شده است در حالی که با وجود اهمیت بالای به دست گرفتن بازار عراق هنوز عملا هیچ مرزی میان ایران و عراق رسمی نشده است.
وی با تاکید بر اجرایی شدن اصل۴۴ می‌گوید: فرصت‌ها به بخش‌خصوصی واگذار نمی‌شود. ما از دولت اجازه می‌خواهیم که فرصت سرمایه‌گذاری در مسیر صعب‌العبور و خطرناک سنندج به مریوان را بدهد تا با دو بانده کردن این جاده امنیت را از نظر ترانزیتی برقرار کنیم ولی در عمل دولت مانع می‌شود.
عیقرلو با بیان اینکه این منطقه برای احداث رودخانه، فرودگاه، انبار، فضاهای مناسب برای نگهداری کالاها و به خصوص فرآورده‌های نفتی نیازمند به سرمایه‌گذاری است از دولت خواست تا برای توسعه و رونق بخشی به این منطقه به بخش‌خصوصی فرصت حضور دهد.
وی تاکید کرد: این مرز تا اقتصادی نشود امنیتی باقی می‌ماند.
تنها هدیه رییس جمهور به‌دست مردم نرسید
در ادامه امین ناظری فعال بخش خصوصی به بیان مشکلات این بخش در مرز باشماق پرداخت.
وی که احداث کننده نخستین شهرک تجاری در مرز باشماق است گفت: هدف از احداث این شهرک تجاری تسهیل در کار صادرات و واردات است که طبق قراردادی با فرمانداری اجازه ساخت این شهرک دریافت شد و شرایط قرارداد مشخصا برای طرفین تنظیم شد.
ناظری افزود: در‌حال‌حاضر ۷۰درصد این پروژه که ۸میلیارد تومان در آن سرمایه‌گذاری شده است، آماده بهره‌برداری است اما متاسفانه نمایندگان دولت در منطقه و فرمانداری منطقه که طرف قرارداد است با استنباط‌های جدید از قرارداد مانع پیشرفت و بهره‌برداری از پروژه می‌شود.
وی با ابراز تاسف از این که در سراسر کشور فرمانداران نقاط مرزی تمایلی به ساماندهی نقاط مرزی توسط بخش خصوصی ندارند، تصریح کرد: به نظر می‌رسد هنوز تاکیدات اصل ۴۴ به بدنه دولت منتقل نشده است چرا که آنان همچنان نگران هستند تا درآمدهای خود را از محل بازارچه‌های مرزی از دست بدهند.
این فعال بخش خصوصی گفت: یک سال پیش رییس جمهور به این منطقه سفر کردند و گفتند که هدیه ایشان به مردم منطقه رسمی شدن مرز باشماق است.
اگرچه این مرز ۳ ماه پیش به شکل نمادین رسمی اعلام شد ولی در عمل این اتفاق نیافتد و تنها هدیه رییس جمهور به دست مردم نرسید.
نمایندگان دولت به مطالبات بخش‌خصوصی توجه کنند بازدید از منطقه بیش از ۳ساعت به طول انجامید.
دکتر محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در جریان دیدار از مرز باشماق بر ارتباط توسعه دو طرف مرز ایران و عراق تاکید کرد و گفت: هر فعالیتی که ما برای توسعه عراق انجام بدهیم، به مانند توسعه‌ای است که در این سوی مرز در ایران انجام داده‌ایم.
نهاوندیان با اشاره به مشکلات شهرک تجاری احداث شده در منطقه توسط بخش‌خصوصی ازسوی فرمانداری منطقه گفت: در مناطق مرزی کشور، اهمیت نمایندگان نظام اسلامی بیشتر است و حرف آخر را مقامات استان می‌زنند، ولی استاندار کردستان و فرماندار مریوان نیز توجه کافی به حمایت از بخش‌خصوصی در این منطقه داشته باشند.
وی افزود: بخش‌خصوصی که در این مناطق سرمایه‌گذاری کرده است قطعا مسائل و مشکلاتی نیز دارد و باید مطالبات خود را در وهله اول با مقامات استان مطرح کند، اما اتاق بازرگانی در تسهیل این روابط و رفع سوء‌تفاهمات می‌تواند خیلی کمک کند.
وی از اتاق بازرگانی سنندج خواست تا برای بیان منظر بخش‌خصوصی و کمک به مطالبات سرمایه‌گذاران این بخش با مسوولان و مقامات استانی پیگیریهای لازم را انجام دهد.
سپس نماینده فرماندار پنجوین عراق گفت: ما همواره اطمینان داریم که ایران با تمام معنی به کمک عراق آمده است و ایجاد گمرک رسمی در مرز باشماق نیز یکی از همان اقدامات است که از سوی ایران در حال انجام است.
وی آمادگی فرمانداری پنجوین عراق را برای هر‌گونه همکاری با ایران برای تحقق اهداف توسعه‌ای دو کشور اعلام و خاطرنشان کرد: هر وظیفه‌ای برای اتمام پروژه‌های طراحی شده در این منطقه به عهده ما محول شود، تمام تلاش خود را برای انجام آن به کار می‌گیریم.
بازدید از پروژه نیرورسانی برق ایران به‌عراق
در جریان بازدید از مرز باشماق، هیات اتاق بازرگانی ایران از پروژه نیرورسانی خط ۶۳ کیلو ولت برق ایران به منطقه پنجوین عراق از طریق مرز باشماق دیدار کردند.
مهندس محمودی، پیمانکار و مدیر این پروژه درباره روند کار این پروژه گفت: از آنجایی که خط ۳۳ کیلو ولت، برق خوبی را از نظر ولتاژ برق به عراق منتقل نمی‌کرد، لذا این خط را با ولتاژ ۶۳ کیلو ولت که هم پتانسیل یکسانی با برق ایران دارد و هم توان انتقال برق بیشتری به عراق دارد، با همان هزینه برای کشور عراق اجرا کردیم و در‌حال‌حاضر این پروژه توان انتقال ۸۰ مگاوات را از طرف ایران دارد.
وی در ادامه افزود: پروژه‌ای که ایران در نظر گرفته در اسرع وقت به مریوان متصل می‌شود که اگر این خط کشیده شود، ما نیز امکان انتقال برق ۸۰ مگاواتی به عراق را پیدا می‌کنیم.
محمودی هزینه این پروژه را رقمی معادل ۲میلیون دلار اعلام کرد و گفت: این هزینه می‌تواند معادل ۸۰میلیون دلار سرمایه‌گذاری برای کشور باشد و از طرفی این امکان را برای ما فراهم کرده است که به صورت شبانه روزی امکان صادرات ۸۰ مگاوات برق به عراق را داشته باشیم.
به گفته وی این پروژه برای هر دو کشور ایران و عراق فرصت خوبی برای آشنایی با توان فنی مهندسی ایران است و طی مذاکراتی که صورت گرفته خطوط بیشتری از ایران به عراق از طریق استان کردستان منتقل خواهد شد.
وی افزود: درخواست توسعه نیروگاه برق موجود دراستان کردستان را نیز ارائه و برای این توسعه نیروگاه ۱۰۰۰مگاواتی را پیش‌بینی کرده‌ایم که امیدواریم به زودی این هدف در این استان تحقق یابد.
وی همچنین از طراحی پروژه انتقال گاز ایران به عراق خبر داد و افزود: براساس سیاست‌گذاری که دولت ایران دارد، طرف عراقی نیز در آن سوی مرز برای این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
بخش‌خصوصی به دولت جفا می‌کند
در ادامه این بازدید مدیرعامل شهرک تجاری امین از رییس اتاق بازرگانی ایران خواست تا از این شهرک بازدید کند.
این درخواست اگرچه با مخالفت شدید فرماندار مریوان مواجه شد اما در نهایت بنا به خواست محمد نهاوندیان صورت گرفت.
محمدصادق کیانی فرماندار مریوان دلایل مخالفت خود را این‌گونه بیان کرد: بخش‌خصوصی ادعای سرمایه‌گذاری ۸میلیارد تومانی در این منطقه را دارد در حالی که این ادعا نادرست است.
وی با ابراز نارضایتی از روند بهره‌برداری از پروژه این شرکت گفت: در حالی که این شهرک هنوز به بهره‌برداری نرسیده، سازندگان آن خواهان دریافت ورودی شهرک از وسایل نقلیه‌ای هستند که از مرز تردد می‌کنند.
کیانی افزود: این درست نیست که ورودی و دیگر امکانات شهرک را به کل به بخش‌خصوصی واگذار کنیم چراکه با واگذاری کامل درآمدها به بخش‌خصوصی چیزی نصیب ما نمی‌شود و به دولت جفا می‌کنیم.
شهرک تجاری صادرات مرز را ۱۰ برابر کرد
مهندس امین ناظری درجریان این بازدید تصریح کرد: بین سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۵ صادرات کالا به عراق از مرز باشماق روزانه با حدود ۵۰۰ کامیون انجام می‌گرفت که با امکانات شهرک تجاری جدید التاسیس امین در این منطقه این رقم به ۱۰ برابر افزایش خواهد یافت.
به گفته وی این شهرک به منظور ایجاد تسهیلات خرید برای زائرین عتبات عالیات از کشورهای عراق و سوریه، توریست‌ها و بازدیدکنندگان ایجاد شده است.
وی از دیگر امکانات پیش‌بینی شده برای این شهرک را ایجاد مرکز خدمات درمانی، اورژانس رایگان، مسجد، زائر سرا، آژانس اتومبیل‌های کرایه، پارکینگ، تعمیرگاه خودروهای سبک و سنگین، کارواش و... عنوان کرد.
علی عبداللهیان، معاون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در امور شهرستان‌ها نیز در سخنانی خاطرنشان کرد: بخش خصوصی با علاقه در این منطقه مرزی سرمایه‌گذاری کرده است و دولت نیز می‌بایست با علاقه از این سرمایه‌گذاری‌ها حمایت کند.
وی در ادامه تصریح کرد: داشتن عرق ملی و شهامت سرمایه‌گذاری کردن در چنین مناطق محروم مرزی قابل احترام است.
بازدید از مرز باشماق با دیدار کارکنان گمرک این مرز به پایان رسید.
کارکنانی که بدون داشتن هیچ‌گونه امکان گرمایشی و سرمایشی و هیچ‌گونه امکان ارتباطی از قبیل تلفن و اینترنت در شرایط سخت مشغول به کار بودند.
کارکنان گمرک این منطقه با ابراز ناخرسندی از شرایط موجود که شامل کار سنگین و دستمزد پایین بود توجه خاص به گمرک منطقه را طلب می‌کردند.
سفر به مرز باشماق و بازدید از منطقه در حالی پایان یافت که نمایندگان دولت در منطقه قول شفاهی به همکاری با بخش‌خصوصی را دادند و وعده دادند که این مرز را به مرزی آبرومند مبدل کنند.
ارسال نظر