دنیای اقتصاد- به گفته یک مدیر بخش خصوصی آلمان، مقایسه میزان صادرات آلمان به ایران در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ نشانگر آن است که حجم این صادرات ۲۸درصد کاهش یافته است، یعنی مبادلات میان دو کشور به اندازه یک سوم کمتر شده است. بخش خصوصی آلمان‌، نگران بازار ‌ایران

رقبای آسیایی جلو افتادند

گروه بازرگانی - کاهش ۱۰‌درصدی صادرات غیر نفتی کشور طی دو ماه نخست سال جاری نشانه‌ای از، از دست رفتن بازارهای همیشگی و ثابت کشور است. یکی از این بازارها که همواره مقصد اصلی صادرات سنتی و محصولات پتروشیمی‌ایران بوده‌، آلمان است که اکنون جای خود را به چین داده است.

تا دو سال پیش، در آمارهای رسمی‌ گمرک همواره نام آلمان در صدر فهرست شرکای تجاری ایران قرار می‌گرفت، اما از هنگامی‌که چند بانک معتبر آلمانی به صف تحریم‌کنندگان پیوستند، کم کم رابطه تجاری دو کشور به سردی گرایید و از تب و تاب ۴۰۰ ساله آن به تدریج کاسته شد تا جایی که روز گذشته خبرگزاری «دویچه و‌له» از نگرانی بخش خصوصی آلمان نسبت به آینده روابط تجاری با ایران خبر داد. دانیل برنبک، حدود یک سال است که مسوول اتاق صنایع و بازرگانی آلمان و ایران است، مسوولیتی که در شرایط کنونی آسان نیست. او می‌گوید: «مقایسه‌ میزان صادرات آلمان به ایران در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ نشان می‌دهد که ارزش آن ۲۸‌ درصد کاهش یافته ‌است؛ یعنی مبادلات میان دو کشور به اندازه یک سوم کمتر شده است. صادرات ایران به آلمان هم در همین مدت حدود ۲۴‌درصد کاهش نشان می‌دهد.»

مقتدی کرمانشاهی نایب رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و آلمان‌، اتاقی که ۲هزار شرکت بزرگ عضو آن است، گناه این کاهش صادرات را به گردن آلمان می‌اندازد. وی می‌گوید: «آلمان از پاپ هم مسیحی‌تر شده. دولت آلمان به صنایع این کشور حتی اجازه‌ صدور کالاهایی مثل ارزاق عمومی ‌یا صندلی چرخان را هم نمی‌دهد که به تحریم‌های اقتصادی هیچ ربطی ندارند.»

برنبک که در ایران بزرگ شده و به راحتی به زبان فارسی سخن می‌گوید، ادامه می‌دهد: تحریم‌ها سبب شده‌ که کالاهای آلمانی در کشورهای آسیایی کپی شده و سپس به ایران صادر شوند. این کالاها در آنجا بهینه‌سازی می‌شوند، کیفیت بهتری می‌یابند و در نهایت تبدیل به کالاهایی می‌شوند که دارای حدود ۹۰‌درصد کیفیت کالاهای آلمانی هستند، اما قیمت‌شان بسیار ارزان‌تر از کالاهای اصل آلمانی است. برنبک نتیجه‌گیری می‌کند که در آینده آلمان مشکل بزرگی خواهد داشت تا این کالاها را از بازار بیرون براند؛ اما بیرون‌راندن این کالاها امکان‌پذیر نیست، مگر با بهترکردن کیفیت کالاهای جدید، سرویس‌رسانی دقیق‌تر و پایین آوردن قیمت‌ها.

عقب کشیدن آلمان‌ها پیشروی آمریکایی‌ها

در ادامه گزارش «دویچه وله» آمده است‌: هرچه آلمان‌ها فشارهای آمریکا را بیشتر پذیرا شدند و به تحریم‌های همه‌جانبه علیه ایران تن دادند، شرکت‌های آمریکایی بیشتر تلاش کردند به ایران کالا صادر کنند.

کرمانشاهی در این مورد می‌گوید: «واردات ما از آمریکا در سال ۲۰۰۷، ۲۷۰‌میلیون بود که برمبنای آمار گمرکی، واردات ایران از آمریکا در سال ۲۰۰۸ به ۷۲۰‌میلیون رسید؛ یعنی صادرات آمریکا به ایران در این مدت سه‌برابر شده است.»

مقتدی کرمانشاهی بر این نظر است که این روند صعودی همچنان ادامه خواهد یافت. در ایران این شایعه همه‌جا شنیده می‌شود که بانک «سیتی گروپ» آمریکا به زودی به طور رسمی‌با ایران ارتباط برقرار می‌کند. این در حالی‌ست که یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های آلمان، «دویچه بانک»، دو سال پیش به دلیل فشارهای فزاینده‌ آمریکا روابطش را با ایران قطع کرد.

برنبک در این زمینه می‌گوید: «من شخصا اطلاع دارم که قراردادهای آمریکاییان در این رابطه برای امضا آماده‌ است‌؛ طوری که طرف ایرانی فقط باید آن را تایید کند تا قرارداد رسمیت یابد. البته این به معنی مخالفت یک شرکت خاص از کشوری خاص با تحریم‌های سازمان ملل متحد در مورد ایران است و نه تخلف در تحریم‌ها از طرف مثلا اتحادیه‌ اروپا. شرکت‌ها می‌خواهند جای پای خود را در ایران سفت کنند و براین نظرند که این اقدام به خطرش می‌ارزد.»

فقط پیشنهاد شنیدیم

ماه گذشته هیات تجاری اتاق ایران به ریاست محمد نهاوندیان عازم آلمان شد تا بلکه برای از سرگیری روابط چاره‌ای اندیشیده شود. طرف ایرانی می‌گوید، گفت‌وگوها سازنده بوده، اما طرف آلمانی مدعی است که تنها پیشنهادها را شنیده است.

راینهارد دورفلر، رییس اتاق بازرگانی و صنایع مونیخ، پس از دیدار با هیات ایرانی اعلام کرد که ایرانی‌ها قصد داشتند نگرانی خود را از این موضوع نشان دهند که شرکت‌های آلمانی در رقابت برای سرمایه‌گذاری در این کشور، از قافله عقب مانده‌اند.

غیبت شرکت‌های آلمانی در ایران، بیشترین سود را نصیب شرکت‌های روسی و چینی می‌کند. صادرات آلمان به ایران در سال ۲۰۰۷، حدود ۶/۳میلیارد یورو بوده است؛ یعنی ۱۳‌درصد کمتر از سال ۲۰۰۶. این درحالی است که مبادلات بازرگانی چین با ایران، در سال گذشته رو به رشد گذاشت و با حدود ۶۰‌درصد افزایش از ۲۰‌میلیارد دلار گذشت.

علی غضنفری‌، عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی مشترک ایران و آلمان پس از بازگشت هیات تجاری ایران از آلمان گفت‌: در تمامی ‌مذاکرات رییس اتاق بازرگانی و صنایع آلمان نکات مورد اشاره رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران را تصدیق می‌کرد که این خود نشان از مثبت بودن مذاکرات دارد. به گفته وی، در دیدارهایی رسمی‌با مقامات بخش خصوصی آلمان مطرح شده کاری که بانک‌های آلمان انجام می‌دهند، خارج از عرف بین‌المللی است و حتی حساب خصوصی برخی افرادی که بالغ بر ۳۰سال با آلمان کار تجاری انجام داده‌اند نیز مسدود شده است که پذیرفتنی نیست.

همچنین اتاق بازرگانی برلین گزارش داده که تحریم ایران منجر به از بین رفتن ۱۰‌هزار فرصت شغلی در این کشور شده است که در وضعیت بحران مالی جهانی برای آلمان بسیار شکننده است. با این حال دفتر صدراعظم و وزارت امورخارجه آلمان خواستار پیگیری موبه‌موی مفاد تحریم‌ها علیه ایران هستند، در حالی‌که وزارت اقتصاد این کشور رویه‌ای محتاطانه‌تر دارد.

دانیل برنبک، محدودیت‌ها علیه این کشور را «سیاست‌هایی مبهم» ارزیابی کرده؛ سیاست‌هایی که گروهی از شرکت‌ها به آنها عمل می‌کنند و گروهی دیگر نه. شرکت‌های آلمانی هم بی‌میل به دادوستد با ایران نیستند؛ هر چند که نظر خود را صراحتا بیان نمی‌کنند.

نهاوندیان به آلمان‌ها هشدار داده که تحریم‌ها علیه ایران، به قیمت از دست رفتن هزاران قرارداد تجاری برای شرکت‌های این کشور تمام شده است. او به اتاق بازرگانی آلمان پیشنهاد تاسیس کمیسیونی مشترک با ایران را داد تا از این طریق جان تازه‌ای به روابط تجاری دوجانبه دمیده شود. مع الوصف هنوز این کمیسیون تشکیل نشده و تازه‌ترین آمار گمرک ایران نیز بیانگر حضور شکننده آلمان در فهرست شرکای اصلی تجاری ایران است؛ هر چند که هنوز حدود ۱۰‌درصد ارزش واردات صنعتی کشور همچنان رنگ و بوی آلمانی دارد.

نمایی از اتاق بازرگانی هامبورگ