هدفمندکردن یارانه‌ها از بنزین آغاز شود

گروه بازرگانی - فعالان بخش خصوصی در نوزدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق ایران به موضوعات گوناگونی پرداختند. انتقاد به غیبت بخش خصوصی در لایحه بودجه سال آینده، و ارائه متن پیشنهادی اتاق در خصوص لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها از عمده‌ترین پیامدهای این نشست بود. نمایندگان بخش خصوصی معتقدند که دولت باید هدفمندکردن یارانه‌ها را از بنزین آغاز کند. کارگروه تخصصی اتاق با استناد به جداول داده - ستانده (تعدیل شده ۱۳۸۳ بانک مرکزی)، به بررسی این تصمیم تاریخی پرداخته و به صورت کارشناسانه اثر آن را بر بخش‌های مختلف اقتصادی و افزایش قیمت‌ها بررسی کرده است. محورهای اصلی متن پیشنهادی نمایندگان بخش خصوصی به شرح زیر است:

۱ - با توجه به اهداف سند چشم انداز، تبدیل درآمدهای حاصل از هدفمند کردن یارانه‌ها، فرصتی یگانه برای کشور پدید می‌آورد، به شرطی که این طرح با تدوین نقشه راه و راهبرد سنجیده، به صورت پلکانی و در بستر برنامه پنجم توسعه اجرا شود.

۲ - امنیت غذایی کشور وابسته به بخش کشاورزی است و این بخش نقشی اساسی در اشتغال‌زایی دارد، اما در مقایسه با کشورهای توسعه یافته از حمایت واقعی کمتری برخوردار است، بنابراین لازم است سیاست‌های جبرانی کافی در نظر گرفته شود.

۳ - در صورت اضطرار برای حذف بخشی از یارانه‌ها، ابتدا یارانه بنزین و سپس یارانه حامل‌های دیگر به تدریج در طول برنامه پنجم پس از تمهید الزامات بند یک حذف شود، ضمن اینکه باید اقدامات جبرانی برای حمل و نقل درون شهری پیش‌بینی شده باشد.

۴ - از مصرف‌کنندگان غیرتولیدی، بهای برق، گاز و آب آشامیدنی به صورت پلکانی و صعودی بر حسب میزان مصرف و متناسب با پایین‌ترین قیمت منطقه ای اخذ گردد.

۵ - قیمت برق، آب یا گاز برای صنایع پر مصرف با تمهیدات مشخص برای جبران سرمایه‌گذاری فناوری‌های نو و مصرف کمتر انرژی در طول برنامه پنجم، به تدریج به قیمت‌های تمام شده تغییر کند.

۶ - منابع حاصل از واقعی سازی قیمت حامل‌ها، در صندوقی واریز و در جهت اهداف توسعه اقتصادی (مبتنی بر استراتژی منسجم و نقشه راه دقیق)، بهبود راندمان در هر زمینه، تامین اجتماعی فراگیر و رایگان و جبران افزایش هزینه دهک‌های کمتر برخوردار (پس از شناسایی دقیق) با پیشنهاد دولت و تصویب مجلس شورای اسلامی به مصرف برسد.

با عنایت به تجربه صندوق ذخیره ارزی، لازم است ساز و کار قانونی غیرقابل خدشه و بدون تفسیر، هرچه سریع تر لحاظ شود تا دولت‌ها نتوانند از این منابع برای کسری بودجه یا تامین هزینه‌های جاری استفاده کنند.

۷ - از پرداخت نقدی یارانه، جدا خودداری و برای جبران افزایش هزینه‌ها در دهک‌های پایین درآمدی جامعه، پرداخت‌ها به صورت غیرنقدی و صرفا از طریق سازمان‌های قانونی موجود انجام شود.

۸ - از نظرات اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در کنار بخش دولتی و بخش دانشگاهی در تصمیم سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های تدوین استراتژی توسعه و همچنین تدوین نقشه راه مدیریت آثار حذف یارانه‌ها بر بخش‌های تولیدی و خدمات مولد، استفاده جدی و نظام‌مند به عمل آید.

یارانه‌های ۷۴ ساله

محمد بحرینیان، رییس کمیسیون اقتصاد کلان، بیمه و بانک اتاق ایران در نوزدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق ایران با اشاره به متن پیشنهادی اتاق، گفت: لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها مورد نیاز کشور است و شکی در این مساله وجود ندارد، اما در برنامه چهارم توسعه فرازهایی بود که باید بررسی شود که آیا به آنها عمل شده یا خیر؟ وی افزود: متاسفانه هنوز در مورد یارانه‌ها، شناسایی خانوارهای نیازمند به صورت دقیق صورت نگرفته است.

بحرینیان تصریح کرد: یارانه‌ها در ایران بدون برنامه منسجم و مشخص ۷۴ سال ادامه داشته است؛ حال آنکه به طور یقین پس از جنگ باید در مورد آنها برنامه‌ریزی می‌شد.

رییس کمیسیون اقتصاد کلان، بیمه و بانک اتاق ایران گفت: اگر این طرح به صورت درست و اصولی انجام شود، بی‌شک نتایج مفیدی در پی خواهد داشت، اما اکنون اطلاعات کافی در مورد اثر این طرح بر بخش‌های مختلف وجود ندارد.

وی افزود: برای به دست آوردن اطلاعات دقیق‌تر، بهترین کار استفاده از جداول داده - ستانده اقتصاد ایران است، زیرا برای پیدا کردن اثر هر بخش بر بخش‌های دیگر باید مطالعه‌های خاصی صورت گیرد.

بحرینیان توضیح داد: به طور مثال سهم برق و تاثیر آن در محصول‌های زراعی ۱۸/۰‌درصد شاخص‌های کل اقتصاد است و سهم آب نیز در این بخش ۶/۲۶درصد شاخص‌های کل اقتصاد است.

بحرینیان گفت: اقتصاد ما در مجموع از هفت عامل بنزین، نفت سفید، گازوییل، نفت کوره، برق، آب و گاز متاثر است و تاثیر این عوامل، به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر کل اقتصاد کشور ۲۳/۱۴‌درصد است.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران گفت: تاثیر بنزین در جامعه شهری ۳/۲۳‌درصد و در جامعه روستایی ۷۰‌درصد است که نشان می‌دهد وضعیت در روستاها نابسامان‌تر است و ما باید بررسی کنیم که آیا تسهیلاتی در این باره اندیشیده‌ایم و آیا راه حل جایگزینی داریم یا خیر؟

وی افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که هدفمند کردن یارانه‌ها کاری ضروری است و اتلاف انرژی به صورت گازهای گلخانه ای هزینه‌های زیادی دارد که بر اساس اعلام بانک جهانی، هزینه‌های اجتماعی آن ۶‌هزار و ۵۶۰‌میلیارد تومان است و بر اساس اعلام EPA آمریکا ۱۶هزار و ۵۹۴‌هزار‌میلیارد تومان است.

بحرینیان گفت: شرایط تحریم بین‌المللی، پرداخت هزینه اضافه به علت خرید نقدی و افشای اطلاعات بازرگانی کشور نزد طرف‌های ثالث از جمله مشکلات بخش‌های تولیدی است.