وزیر بازرگانی: رقابت، برگ برنده صادرات کشور است
عکس: نگار متین نیا
گروه بازرگانی- چهار ماه پس از آنکه صادرکنندگان نمونه کشور در روز ملی صادرات طی مراسمی با حضور رییس‌جمهور شناخته و معرفی شدند، نوبت به تقدیر از صادرکنندگان برتر رتبه دوم کشور رسید که روز گذشته در محل دائمی نمایشگاه‌ها گرد هم آمدند.

در این مراسم که با حضور وزیر بازرگانی، رییس سازمان توسعه تجارت، رییس فراکسیون صادرات مجلس و معاونان وزیر صنایع و وزیر جهاد کشاورزی و مدیران بخش خصوصی برگزار شد، ابتدا تاثیر بحران اقتصادی جهانی بر صادرات کشور و راهکارهای حمایتی از صادرات بررسی شد.
مهدی غضنفری در این مراسم گفت: با بحران اقتصادی جهانی نوعی بی‌انضباطی مالی در غرب شکل گرفت و تئوری مربوط به «هر چه نظارت کمتر تجارت بیشتر»، مورد سوال قرار گرفت. وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود خالص سرمایه‌گذاری‌های داخلی در جهان ۵۰درصد کاهش پیدا کند، اظهار داشت: بحران از بازارهای مالی به بازارهای ثانویه منتقل شد و سپس به بدنه اقتصادی راه یافت. نکته قابل تامل اینجا است که در این شرایط صادرات کشورمان می‌تواند شکل خاصی پیدا کند و کشورها به دنبال هدف‌های صادراتی در کشورهای همسایه خود هستند تا کشورهایی را که از بحران اخیر آسیب کمتری دیده‌اند شناسایی کرده‌ و بازارهای هدف خود را تغییر دهند.
غضنفری خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی باید استراتژی کشورهای هدف و کالاهای صادراتی را تغییر دهیم. در ادامه این مراسم، اردشیری محمدی، رییس کل گمرک ایران با بیان اینکه گمرک سعی می‌کند در عرصه صنعت، تولید و صادرات حمایت‌های گمرکی اعمال نماید، خاطرنشان کرد: صادرکنندگان باید در کوتاه‌ترین زمان خدمات گمرکی را دریافت کنند تا بتوانند در عرصه رقابت حضور موثرتری داشته باشند و می‌توان گفت گمرک خود را پیشگام در صادرات می‌داند.
محمدی در ادامه افزود: برای ۷۵۰ واحد صادراتی نمونه، تشریفات قانونی در مسیر سبز قرار می‌گیرد تا در حداقل زمان بتوانند کالاهای خود را از گمرک خارج کنند. همچنین بیش از ۷۰۰میلیون دلار مجوز ورود موقت صادر کرده‌ایم تا بتوانیم در شرایط بحران‌های جهانی ورود و خروج کالا را تسهیل کنیم.
جعفر خلقانی، معاون وزیر جهاد کشاورزی نیز در این مراسم به تشریح وضعیت موجود کشاورزی و تاثیرپذیری این بخش از بحران اقتصادی جهانی پرداخت و گفت: سهم بخش کشاورزی در صادرات غیرنفتی کشور 31درصد است که این میزان در اشتغال و توسعه کشور جایگاه ارزشمندی دارد.
در ادامه اسفندیاری معاون وزیر صنایع و معادن، در خصوص مسائل پیش روی صادرکنندگان فرآورده‌های صنعتی، معدنی در شرایط بحران اقتصادی جهانی و راه‌های مقابله با وضعیت فعلی اظهار داشت: در روزهای ابتدای بحران اقتصادی جهانی بسیاری تصور می‌کردند به دلیل اینکه بازارهای مالی کشورمان متفاوت با تمام دنیا است این بحران در تولید و در صادرات کشورمان تاثیری نخواهد داشت و به زودی وضعیت بحران یا کاهش تقاضا با مازاد تولید در جهان مواجه می‌شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه مساله صادرات، بخشی نیست، مشکل صادرات در کشورمان این است که ما با صادرات به عنوان یک رویکرد درازمدت برخورد نمی‌کنیم. این موضوع باعث می‌شود که در شرایط بحرانی دنبال عوامل پیوند کشورمان با بحران دنیا بگردیم.
اسفندیاری با بیان این که در اولین روزهای بحران، کمیته بحران در وزارت صنایع و معادن با حضور دفاتر خدمات مرتبط تشکیل شد، خاطر نشان کرد: طی این جلسات به بررسی وضعیت تولید و صادرات پرداختیم همچنین تصمیم‌هایی در سطح کلان برای رفع بحران اقتصادی گرفته شد.
در ادامه این مراسم علاء میر محمد صادقی، عضو هیات رییسه اتاق ایران با ابراز خرسندی از این که زمینه‌های احترام به صادرکنندگان در کشور فراهم شده، اظهار داشت: صادرات کشورمان به عزم ملی تبدیل شده در حالی که صادرات ما در گذشته محلی از اعراب نداشت. میرمحمدصادقی با گله‌مندی از تغییر نام سازمان توسعه صادرات به سازمان توسعه تجارت گفت: این سازمان باید توسعه صادرات را بالاتر از توسعه تجارت بداند. عضو هیات رییسه اتاق ایران با بیان این که عمده مشکلات صادرکنندگان در اتاق بازرگانی تنظیم و دسته‌بندی شده خاطر نشان کرد: فهرست مشکلات برای رسیدگی تقدیم رییس سازمان توسعه تجارت ایران می‌شود.
در ادامه دکتر پرویزیان، مدیر عامل بانک توسعه صادرات نیز به اثرات بحران اقتصادی جهانی بر صادرات کشور پرداخت و گفت: با وجود ارتباط محدود ایران با تمام دنیا پیش‌بینی می‌شد که ایران کمترین تاثیر را از بحران اقتصادی جهانی ببیند اما اقتصاد کشورمان از اقتصاد دنیا متاثر شد و الان چالش‌های مهمی پیش روی صادرات کشورمان است. وی در پاسخ به سوالی در خصوص افزایش نرخ ارز در کشور گفت: ما نرخ ارز را افزایش ندادیم و حتی در زمینه‌هایی که قانون اجازه می‌دهد به شکل مشارکتی عمل کرده‌ایم و همواره پایین‌ترین نرخ‌های ممکن اعمال می‌شود که به دولت و بانک مرکزی پیشنهاد کرده‌ایم که برای بخش صادرات نرخ ارز کاهش یابد. در ادامه این مراسم پیمان فروزش، رییس فراکسیون صادرات مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به بحران اقتصادی جهانی و راهکار سایر کشورها برای مواجهه با این بحران گفت: بحرانی که در دنیای خارج رخ داده و آنچه ما هم‌اکنون با آن مواجهیم با راهکارهایی تسهیل می‌شود در حالی که اولین اقدامی‌که در دنیای‌ خارج شکل گرفت کمک به سیستم بانکی بود تا بتوانند به تمام حوزه‌ها به ویژه صادرات کمک کنند. وی تاکید کرد: اما ما در شرایط بحرانی در داخل چه کردیم؟ پاسخ روشن است. خروج منابع بدون نظارت که در تولید نیز صرف نشده است.
فروزش به اقدامات مجلس در راستای حمایت از صادرات در شرایط بحران اقتصادی جهانی اشاره کرد و گفت: تشکیل فراکسیون توسعه صادرات نفتی در همین راستا صورت گرفت، سیستم بانکی هم تقویت شد تا منابعی را در اختیارش بگذاریم که فقط به تولید اختصاص دهد ضمنا مجلس در حال تصویب یک طرح دوفوریتی است که بدهی‌های واحدهای تولیدی را تا حداکثر 2 سال استمهال کند علاوه بر آن برداشتن شرط بازپرداخت تسهیلات به صنایع جدید برای پرداخت تسهیلات نیز در این لایحه پیش‌بینی شده است. وی با بیان اینکه وجود بدهی‌ برای واحد تولیدی فعال عیب نیست، خاطرنشان کرد: اگر بدهی در واحدهای تولیدی فعال و مولد وجود داشته باشد برای سیستم بانکی عیب نیست. فروزش افزود: سیاست‌های ضددامپینگ را در شرایط حاضر که بازار دچار اختلال شده باید در دستور کار قرار دهیم تا زمانی که منابع بانکی کشورمان را برای حمایت از تولید و صادرات تقویت نکنیم نمی‌توانیم به قدرت اول منطقه تبدیل شویم. فروزش تاکید کرد: در برنامه پنج ساله پنجم صادرات پررنگ‌تر از گذشته پیش‌بینی می‌شود و در حال حاضر موضوع اساسی فراکسیون صادرات نیز این است که استراتژی شخصی برای توسعه صادرات در دستور کار قرار گیرد.
میرکاظمی: رقبای منطقه از ما جلوترند
وزیر بازرگانی در این مراسم با بیان اینکه در بخش صنعت، کشاورزی و نفت و انرژی کشور ما از رتبه‌های جهانی برخوردار است، افزود: با توجه به موقعیت‌ جغرافیایی که داریم و رشد مناطق آزاد در کشور باید تحلیلی داشته باشیم تا بدانیم با چه شرایطی می‌توانیم سند چشم‌انداز را محقق کنیم.
میرکاظمی‌گفت: رقبای ما در منطقه از صادرات بیشتری نسبت به ما برخوردارند که برای رشد صادرات غیرنفتی باید از بخشی‌نگری پرهیز کنیم و با نگاه جامع به مسائل بتوانیم به وضعیت مناسبی برسیم. وی افزود: باید تعاملات خوبی انجام شود تا فضای رقابتی و بهره‌وری در کشور شکل گیرد تا ضمن اصلاح فضای کسب و کار بتوانیم رشد خوبی در صادرات داشته باشیم.
وزیر بازرگانی گفت: فضای کسب و کار رقابتی باید در سطح کلان و در سطح بنگاه‌ها اصلاح شود تا با اتکا به صنایع غیرنفتی در چاه‌های نفتی را ببندیم. وی افزود: تجارت حلقه آخر فرآیند زنجیره تامین است و امکان ندارد بدون توفیق در حلقه‌های تجارت بتوانیم در تجارت بین‌المللی موفق شویم.
میرکاظمی‌با بیان اینکه تنها برگ برنده ما در صادرات ایجاد فضای رقابتی در کالا و خدمات است، اظهار داشت: در فضای غیررقابتی ماهیت تولید و تقاضا نامعلوم است، ولی در فضای رقابتی این ماهیت روشن است. وی افزود: در فضای رقابتی ارجحیت تولید‌کننده چالاکی اوست ولی در فضای غیررقابتی میزان تولید این ارجحیت را مشخص می‌کند و در فضای غیررقابتی دامنه بازار ملی است در صورتی که در فضای رقابتی دامنه بازار بین‌المللی است. وزیر بازرگانی گفت: در فضای رقابتی تشکل‌های حمایت از تولید و مصرف وجود دارد، ولی در فضای انحصاری تنها حمایت از تولید صورت می‌گیرد و بهره‌وری سرمایه ثابت یا کاهشی است حال آنکه افراط منابع و انرژی در فضای انحصاری و غیررقابتی، افزایشی است.
وی افزود: 60 درصد حامل‌های انرژی وارد بنگاه‌های کشور می‌شود که اثر آن برای مصرف‌کننده باید در جایی تبیین شود یا قیمت بالای حمل و نقل با توجه به قیمت نفت و گاز 165 ریال چه دلیلی می‌تواند داشته باشد؟ و این روند نشان‌دهنده آن است که در فضای غیررقابتی تنها منابع می‌توانند رشد اقتصادی را رقم بزنند در حالی که در فضای رقابتی بهره‌وری این وظیفه را برعهده دارد.
وزیر بازرگانی با بیان اینکه با توجه به منابع انرژی و استعداد‌هایی که در کشور داریم چرا باید اقتصاد ما نفتی باشد، اظهار داشت: چندگانگی و تشتت در افکار اقتصادی و برخی اظهارات نگران‌کننده است و چنین برداشت می‌شود که این تفکرات کارشناسی نیست و یک حزب سیاسی آن را دنبال می‌کند.
وی افزود: سازمان حمایت در 3 ماه اول سال بیش از 2 هزار قلم کالا را کاهش قیمت داد باید توجه کنیم که اگر بازارهای ما انحصاری باشد دیگر انگیزه‌ای برای صادرات وجود نخواهد داشت.
میرکاظمی‌با بیان اینکه باید حیات و ممات اقتصاد کشور را به صادرات گره بزنیم، اظهار داشت: با اجماع و برنامه ریزی می‌توان در همه عرصه‌ها از جمله صادرات موفق شد و باید تمام موانعی که امروز مطرح می‌شود را با نگاه ملی و کلان به آن نگریست و نباید نگاه یکجانبه به فضای اقتصادی داشته باشیم. وی با اشاره به اینکه در فضای حمایتی رشدی اتفاق نمی‌افتد، اظهار داشت: با برنامه‌ریزی می‌توان شتاب صادرات را زیاد کرد و اهداف سند چشم‌انداز را محقق کرد.
مجبور شدیم دستورالعمل بدهیم
وزیر بازرگانی در حاشیه مراسم تقدیر از صادرکنندگان رتبه‌ دوم کشوری در پاسخ به سوالی درباره‌ ابلاغیه اخیر وزارت بازرگانی برای کنترل قیمت‌ها تاکید کرد: متوسط تعرفه‌های کشورمان در حال حاضر از ۱۶۰ کشور جهان بالاتر است، بنابراین نمی‌توانیم بگوییم که نیازی به تنظیم بازار و نظارت و بازرسی نیست. وی ادامه داد: از سوی دیگر معتقدم اگر کشورمان در ۱۰ مورد از ترتیبات بین‌المللی حضور داشت به سرعت کالاها جابه‌جا می‌شد، امکان شکل‌گیری وضعیت غیررقابتی کمتر می‌شد، بنابراین سیاست هایی که اتخاذ می‌شود به دلیل شناختی است که از این وضعیت فراهم شده است. او با اشاره به اینکه سازمان حمایت برای کاهش قیمت‌ها نخست از تشکل‌ها کمک خواست، تاکید کرد: البته پس از سه ماه بررسی مشاهده کردیم که این اقدامات چندان هم اثربخش نیست، لذا مجبور شدیم دستورالعمل بدهیم تا موظف به رعایت کردن کاهش قیمت‌ها شوند.