تشکیل «صندوق سرمایه‌گذاری ملی» از منبع نقدی شدن یارانه‌‌ها

شبنم آذر- روسای کمیسیون‌های انرژی و صنعت اتاق بازرگانی ایران در نشست مشترکی با خبرنگاران دغدغه‌های فعالان بخش‌خصوصی در این دو حوزه تاثیرگذار اقتصادی کشور را در خصوص لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها تشریح کردند و به بیان پیشنهادهای خود پرداختند. موج بیکاری در راه است

در این نشست بهروز صادقی، رییس کمیسیون صنعت با بیان اینکه به طور متوسط هر هفته ۶۰۰ نفر به آمار مستمری بگیران بیمه بیکاری اضافه می‌شود، افزود: طی ۱۲ ماه گذشته همه فعالان اقتصادی با کمبود نقدینگی مواجه بوده و بحران مالی جهانی نیز فشار مضاعفی است برصنعتگران.

وی گفت: انگیزه سرمایه‌گذاری در تولید کمرنگ شده و متاسفانه ندایی در جهت بهبود وضعیت از سوی دولت شنیده نمی‌شود. این در حالی است که موج بیکاری در راه است و در دو ماه پایانی سال هزینه‌‌های سنگینی برای پرداخت عیدی و دستمزد به واحدهای تولیدی وارد خواهد آمد.

وی از تصمیم‌گیران اقتصادی دولت خواست تا اتلاف وقت را کنار بگذارند و هر چه سریع‌تر در جهت رفع بحران اقدام کنند.

وی در خصوص توزیع نقدی یارانه‌‌ها نیز گفت: توزیع نقدی یارانه‌ها در دهک‌های پایین جامعه عوارض منفی بسیاری دارد که ترجمه آن در مقابل هم قراردادن دو گروه اجتماعی در برابر یکدیگر است و این حرکت نازیبایی است.

صادقی گفت: عدم میل به کار در مشاغل کم‌درآمد و صرف یارانه‌ها در منابع مصرفی موجب بحران بیکاری در کشور خواهد شد. علاوه براین با اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌های انرژی هزینه‌های سربار فقط در بخش تولید به شدت افزایش خواهد یافت، به طوری که این افزایش هزینه‌ها در صنایع سیمان، آلومینیوم، فولاد، نساجی، پتروشیمی، مس، غذایی و لاستیک به ترتیب ۱۴۸، ۶۵، ۳۳، ۱۹، ۱۵، ۷و۴۷درصد خواهد بود که باید به این ارقام افزایش هزینه‌های جانبی مانند حمل‌ونقل را نیز افزود.

وی با بیان اینکه با افزایش هزینه‌های سربار قیمت کالاها نیز افزایش یافته و قدرت خرید مردم نیز کم می‌شود، گفت: در عین حال بازار ایران در خطر بیشتری از نظر تسخیر توسط کالاهای چینی قرار خواهد گرفت.

دولت وعده پرداخت یارانه نقدی را پس‌بگیرد

احمد پورفلاح عضو کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران نیز با بیان اینکه اقتصاد ایران همواره از فرصت‌سوزی رنج می‌برد، گفت: بخش‌خصوصی در مقاطع مختلف پیش از وقوع بحران هشدارهای لازم را به دولت داده است، ولی متاسفانه دولت توجه لازم را نمی‌کند و هنگام وقوع بحران به سرعت کمیته مشترکی را تشکیل می‌دهد تا رفع بحران شود.

وی با بیان اینکه بخش خصوصی

خلع سلاح شده است، گفت: به تاریخ رابطه بخش‌خصوصی و دولت که نگاه کنیم در دهه اول فعالیت بخش خصوصی منفعلانه رفتار کرد و در دهه دوم نسبت به مسائل اقتصادی اعلام حساسیت کرد، در دهه سوم فعالیت نیز دائما هشدارهای لازم را می‌داد و دولت نیز آموخت که این صداها را بشنود، ولی در دهه چهارم فعالیت‌ها متوجه شدیم که دولت تنها به صداهای بخش خصوصی گوش داده ولی هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد.

وی با بیان اینکه شاید هنوز بخش خصوصی ادبیات گفت‌و‌گو با دولت را نمی‌داند، افزود: جای تاسف است که بخش خصوصی و دولت حرف یکدیگر را نمی‌فهمند.

پورفلاح درخصوص بحث هدفمند کردن یارانه‌ها نیز گفت: این اقدام شجاعانه است، ولی زمینه‌سازی برای اینکه صدمات جدی به اقتصاد وارد نشود هنوز فراهم نیست و ما به اجرای درست این قانون امیدی نداریم و هر جا این ناامیدی را ابراز می‌کنیم دولت می‌گوید نگران نباشید و ما هزینه‌ها را جبران می‌کنیم.

پورفلاح ادامه داد: تجربه نشان داده است که مابه‌التفاوت‌هایی که دولت وعده آن را داده، نوشدارو پس از مرگ سهراب بوده زیرا یا در زمان خودش داده نشده یا اصلا پرداخت نمی‌شود.

وی ادامه داد: درخصوص پرداخت نقدی یارانه‌ها به مردم نیز باید بگویم بزرگ‌ترین خدمتی که دولت می‌تواند به مردم بکند، این است که مشاغل آنها را برایشان حفظ کند و شغل‌‌های جدید ایجاد نماید.

وی با استناد به آماری که بر اساس آن ۱۹۰هزار شغل طی ۳ ماه گذشته از دست رفته است، افزود: بهتر این است که دولت وعده پرداخت یارانه‌ نقدی را از مردم پس بگیرد و در صدد ایجاد شغل برای بیکاران و حفظ مشاغل مردم باشد.

چه کسی به دولت وکالت داده که نفت را بفروشد و به جایش گلابی چینی وارد کند

محمد شمس اردکانی، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران نیز در این نشست درخصوص بسته انرژی تعریف شده از سوی دولت گفت: لایحه‌ای که دولت تنظیم کرده شامل هفت برنامه است که اگر این هفت برنامه با هم دیده نشوند لایحه اول که عنوانش هدفمند کرده یارانه‌ها است تنها می‌تواند به عنوان مسکن عمل کند.

وی گفت: از نظر اقتصادی انرژی و سرمایه از یک جنس هستند و اگر از این دید به آن نگاه نشود اقتصاد دچار مرض هلندی می‌شود. این چیزی است که ما درباره نفت آن را می‌بینیم و اینها عامل اصلی تورم است.

شمس اردکانی افزود: هیچ یک از دولت‌ها در کشورمان نتوانسته‌اند تورم را مهار کنند زیرا همواره به جای برخورد با علت با معلول برخورد کرده‌اند. وی با بیان اینکه اگر از منظر سرمایه به نفت نگاه می‌شد تا به حال ایران می‌توانست با برخورداری از درآمد سرانه ۳۵هزار دلاری به یک قدرت اقتصادی بدل شود گفت: تا زمانی که پول انرژی خرج مسائل جاری می‌شود ما نمی‌توانیم از منافع ملی دفاع کنیم.

رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه تلاش ما این است که از این فرصت سوزی در بخش حامل‌های انرژی در مصارف داخلی جلوگیری شود، گفت: سخن این است که دولت با مابه‌التفاوت به دست آمده از تغییر ساختار یارانه انرژی می‌خواهد چه کند؟

وی این رقم عایدی دولت از این منبع را ۳۹هزار میلیارد تومان دانست و گفت: از نظر ما ۶۰درصد از این درآمد پایه در بخش صنعت و تولید سرمایه‌گذاری شود تا بتواند اشتغالزایی کند و ارزش افزوده داشته باشد.

شمس اردکانی گفت: اگر هزینه اشتغال برای هر فرد حدود ۳۰میلیون تومان باشد با در نظر گرفتن درآمد یاد شده می‌توان در هر سال بیش از یک میلیون شغل ایجاد کرد. شمس اردکانی با نظر برخی که معتقدند این مبلغ باید صرف هزینه‌های جاری شود به شدت مخالفت کرد و پیشنهاد داد در راستای سرمایه‌گذاری بخشی از این مبلغ در تولید لازم است صندوقی تحت عنوان صندوق سرمایه‌گذاری ملی ایجاد شود.

وی گفت: ایران نباید پول نفت خود را مانند شیخ‌نشین‌ها خرج و خام‌فروشی کند. چه کسی به دولت وکالت داده که نفت کشور را بفروشد و به جایش گلابی چینی وارد کند. شمس اردکانی افزود: این نحوه خرج کردن پول نفت در حالی است که بعضی از پالایشگاه‌های کشور بودجه ندارند که لباس نسوز برای کارمندان خود تهیه کنند.

شرایط بحران مضاعف

و اما محمد نهاوندیان رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در همایش صادرکنندگان فرآورده‌های نفت و گاز و پتروشیمی به مقولاتی پرداخت که چون با نشست اعضای کمیسیون انرژی اتاق مرتبط است اظهارات او را در پی می‌آوریم. نهاوندیان به تشریح فضای پس از بحران و جایگاه ایران در آن پرداخت. رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران گفت: به نظر می‌رسد پتانسیل این اتحادیه معادل ظرفیت همه بخش‌های نفتی کشور است. چون این تصمیم سال‌ها است گرفته شده که به جای خام فروشی نفت فرآورده بفروشیم. پس بعید نیست که سال‌های آینده ما این جا گزارشی بشنویم که درآمد از این حوزه معادل درآمد نفتی باشد.

وی افزود: طبعا در برگزاری همایش در شرایط امروز اقتصاد جهانی، زمان برگزاری باید آگاهانه باشد یعنی ما باید نظر کنیم به وضعیت صادرات فرآورده‌های نفت و گاز و پتروشیمی در شرایط بحران جهانی. نهاوندیان گفت: نکته نخست این است که کانال اثرگذاری بحران جهانی بر اقتصاد ایران چیست؟ الان ذهن‌ها معطوف است به تجلی این بحران در نفت گر چه این حرف درست است ولی همه عظمت اثرگذاری این نیست. وی اظهار کرد: به نظر من شرایط جدید بزرگترین تهدید و فرصت برای تعیین جایگاه جدید ما در اقتصاد جهانی است. یعنی می‌شود پس از این بحران سهم ما از نفت و فرآورده‌های آن کمتر از این باشد.

وی چالش را چالش جایگاه سهم ایران دانست و افزود: ما می‌توانیم تدبیر کنیم تحریم شکنی را در دستور کار خود قرار دهیم و به فاز جدیدی در عرصه جدیدی برسیم یا این که می‌توانیم منفعلانه محکوم شویم. رییس اتاق ایران افزود: در شرایطی که تقاضا پایین آمده، رقابت صادرکننده‌ها بسیار بی‌رحمانه‌تر خواهد بود. خریداران هم چون شکاف بین عرضه و تقاضا به نفع آنها تغییر کرده، قطعا کسانی را که ابتکار بیشتری به خرج دهند ترجیح می‌دهند.

وی گفت: لذا ما به جای معطوف شدن به بحث درآمد نفتی باید اولویت خود را به شیوه تعامل با شرایط بعد از بحران قرار دهیم.

رییس پارلمان بخش خصوصی در ادامه سخنرانی خود گفت: نکته دیگر جریان کاهش درآمد است که با کاهش قیمت در واردات جبران نمی‌شود. میزان چسبندگی قیمت در ترکیب کالایی که ایران وارد می‌کند، بالاتر است از ترکیب کالاهای صادرات ما. وی به حاضران گفت: کافی است میزان نوسان قیمت نفت را مقایسه کنید با نوسان قیمت در کالاهای واسطه‌ای صنعتی یا سرمایه‌ای، پس خواهید دید در این میان میزان نوسان

به ضرر ما است و از آن مهم‌تر این است که ما در شرایط رقابتی به سر نمی‌بریم. در خصوص واردات، ما هزینه واردات بالایی را داریم می‌پردازیم و تسهیل تجاری را هم که تقریبا نداریم.

وی ادامه داد: البته در کنار این چالش فرصت‌‌هایی هم هست غیر از فرصت‌های عمومی. در خصوص بخشی که درباره آن بحث می‌کنیم، اصولا اگر کاهش قیمت نسبی وجود داشته باشد ضریب نفوذ آن بالا می‌رود.

یعنی اگر قیمت محصولات پتروشیمی به طور نسبی پایین آمد، در کاربری‌های جدید نسبت به محصولات رقیب احتمال بالا رفتن دارد. کمپانی‌های بزرگ از این فرصت‌ها استفاده می‌کنند.نهاوندیان مرحله سوم بحران را بحران اعتماد به آمریکا دانست و گفت: قطعا در آینده این اتحاد استمرار ندارد و سرمایه‌های مازاد جهان قطعا فرودگاه‌های جدیدی را پیدا خواهند کرد و اقتصادهای دیگر کاندیدا خواهند بود. اقتصادهایی که منابع طبیعی غیرقابل جا‌به‌جایی دارند، حتما شانس بهتری خواهند داشت.

وی افزود: جریان جهانی شدن سمت و سوی متفاوتی را رقم خواهد زد و ایران شانس خوبی دارد که در این نقشه جدید جایگاه جدیدی کسب کند اما این شرایطی را می‌طلبد. نهاوندیان با طرح این سوال که ما صادرات کشورمان را در شرایط بحران چگونه می‌خواهیم مدیریت کنیم، گفت: آیا نگاه ما این است که باید متمرکز و دولت محور و به مثابه جبهه جنگی که فرماندهی واحد لازم دارد حرکت کنیم و فکر کنیم که حالا دیگر وقت اجرای اصل ۴۴ نیست؟

آیا نگاه ما این است که حالا وقت تقویت دستگاه‌های دولتی است؟

وی ادامه داد: آیا نمی‌شود نگاه دیگری را طرح کرد و آن این که برون رفت از بحران برای کسی که مهارت واکنش بالاتری دارد، سریع‌تر اتفاق می‌افتد و بنگاه‌هایی که بهره‌وری بالاتری دارند موفق‌تر خواهند بود؟

وی شرایط ایران را شرایط بحران مضاعف به دلیل تحریم‌های اقتصادی دانست و افزود: تشبیه‌های بی‌دلیل می‌تواند بسیار گمراه کننده باشد. جنگ اقتصاد با جنگ تن‌به‌تن متفاوت است؛ بازیگرانش، مدیرانش، سیاست‌هایش و فرماندهی‌اش متفاوت است. در میدان اقتصاد فرماندهی می‌تواند بتازد که سربازانش چالاک‌تر باشند، اگر تجربه اقتصاد دولتی به ما آموخته که بزرگ‌شدن بروکراسی چالاکی لازم برای برآمدن از این مصاف را بسیار کندتر می‌کند، حالا باید تسریع در حضور داشته باشیم. وی ادامه داد: وظیفه ما این است که در همین روزها و شب‌ها این مغلطه بزرگ را باز کنیم و راه حل صحیح را از طریق رقابتی کردن اقتصاد ایران بر همگان گوشزد کنیم.

رییس اتاق بازرگانی ایران بار دیگر از کارنامه دولت در برنامه چهارم و اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ پرسید و گفت: حفظ دولتی بودن از سوی بسیاری از سر دلسوزی است و ما این را در جلسات هیات واگذاری به وضوح مشاهده می‌کنیم، ولی آیا واقعا می‌خواهیم در بخش نفت و پتروشیمی واگذاری انجام دهیم یا درصدد به تعویق انداختن آن هستیم؟

وی اکنون را زمان حمایت از صادرکنندگان در شرایط بحران و فشار دانست و ادامه داد: این از طریق پرداخت ما به التفاوت نرخ تورم داخلی و جهانی به تولید‌کننده و صادرکننده میسر است.

وی اتخاذ سیاست ارزی صادرات‌گرا را روش‌دیگری برای حمایت از صادرکنندگان دانست و گفت: این همان موضوعی است که موضع اصلی دولت را در جهت حمایت نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: قابل پیش‌بینی است که صادرات ما در بخش انرژی جهش‌هایی در آینده خواهد داشت و در حال حاضر برای رسیدن به آن زمان، قدرت، صبر و ماندگاری در بازار اهمیت دارد و این جا است که دولت‌ها باید به میدان بیایند و با ایجاد تسهیلات و اعتبارات لازم که از مکانیزم صندوق‌های تثبیت بر‌می‌آید، زمان را به مدد بگیرند.

وی ادامه داد: بی‌شک ذی‌نفعان می‌توانند این تسهیلات را برگردانند و این قدرت مقاومت را که دولت می‌تواند القا کند، یک صادر کننده کوچک نمی‌تواند به تنهایی داشته باشد.وی تاکید کرد: در دولت و مجلس زمان زیادی برای بحث‌های مربوطه سپری کرده‌ایم و حالا سرعت لازم است برای تصویب و اجرای سیاست‌های حمایتی.