گروه بازرگانی- نخستین همایش و نمایشگاه بازسازی اقتصادی افغانستان،‌ در حالی برگزار شد که برخلاف ادعای دولت مبنی بر تمایل افغان‌ها برای تجارت با ایران، فعالان اقتصادی بخش خصوصی بارها از عدم تمایل تجار افغانی با تاجران ایرانی خبر داده‌اند. فعالان اقتصادی در بخش‌خصوصی معتقدند که افغان‌ها به شیوه‌های سنتی تجارت متکی هستند و با ایرانیانی که به روش آنها عمل نکنند وارد تجارت نمی‌شوند یا ارتباط تجاری خود را محدود می‌کنند.

اما آنچه بیش از همه در خصوص ارتباط تجاری میان ایران و افغانستان به چشم می‌خورد، سیل کمک‌های بلاعوض ایران و حجم قابل توجهی از تسهیلات بانکی کشورمان است که طی سال‌های گذشته به دست افغانستان جاری شده.

آخرین نمونه از این کمک‌های بلاعوض و تسهیلات بانکی در اجلاس بازسازی افغانستان در پاریس رخ داد که در طی آن اجلاس، ایران متعهد شده بود که کمک بلاعوض ۵۰میلیون دلاری و تسهیلات بانکی ۳۰۰میلیون دلاری به این کشور ارائه بدهد.

اتفاقا این همان موردی بود که «فدا حسین مالکی» سفیر ایران در افغانستان در همایش مذکور یادآوری کرد و در ضمن، خبر تصویب نهایی این پرداخت‌ها را در تیرماه سال‌جاری اعلام کرد.

اما در این همایش نیز مانند بسیاری از جلسات که تریبون در اختیار مردان دولت قرار می‌گیرد بار دیگر بخش خصوصی مورد نکوهش قرار گرفت به طوری که سفیر ایران در افغانستان با بیان این جمله که «شرکت‌های ایرانی ضعیفی در مناقصات افغانستان شرکت می‌کنند»، جایگاه بخش خصوصی ایران در افغانستان را نازل دانست و گفت که ایران پس از چهار کشور ترکیه، آمریکا، چین و امارات در جایگاه پنجم در زمینه سرمایه‌گذاری در افغانستان است.

اما فعالان بخش خصوصی کشورمان همواره نبود امنیت، نبود امکانات گمرکی در مرزهای دو کشور، وجود مشکلات حمل‌و‌نقل ترانزیتی و نیز معضل صدور ویزا از سوی دو کشور را از جمله موانع رشد تجارت میان دو کشور می‌دانند.

در این میان مشکلاتی چون نبود ضمانت‌نامه‌های بانکی برای سرمایه‌گذاران ایرانی را نیز باید به خیل موانع موجود اضافه کرد.

اما در این همایش سفیر افغانستان در ایران نیز از رشد تجاری افغانستان طی سال‌های گذشته خبر داد.

محمدیحیی معروفی، سفیرکبیر افغانستان با بیان این که افغانستان با گذراندن سه دهه جنگ که تاثیر منفی بر روابط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این کشور داشته، نتوانست با اقتصاد جهانی هماهنگ شود، گفت: افغانستان با تصویب قانون اساسی جدید، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شورای ولایتی، گام‏های جدیدی را در راستای بهبود روابط اقتصادی افغانستان با سایر کشورها برداشت، تا جایی که رشد اقتصادی این کشور در سال ۲۰۰۵ به ۵۰‌درصد رسید.

وی مشکلات تجار افغان‌ با ایرانیان را چنین برشمرد؛ تجار افغانی در زمینه دریافت جواز کار، مجوز اقامت، نحوه تعیین مالیات و پایبندی شرکت‏های ایرانی به تعهداتشان با مشکلاتی مواجه هستند که لازم است این مسائل مرتفع شود.

معروفی گفت: برای توسعه روابط اقتصادی دو کشور، افغانستان باید مشوق‏های خاصی را برای تجار و سرمایه‌گذاران ایرانی در نظر بگیرد.

اما از دیگر امتیازاتی که اخیرا ایران به کشور همسایه‌مان، افغانستان داده است چندین هکتار زمین در منطقه آزاد چابهار است زیرا از نظر دولت ایران چابهار علاوه بر گسترش روابط تجاری ایران و افغانستان، موجب دسترسی افغانستان به آب‏های آزاد می‏شود. این منطقه آزاد برای اقتصاد افغانستان اهمیت خاصی دارد.

همان‌طور که گفته شد، از امتیازات دیگری که از سوی ایران به افغان‌ها برای توسعه روابط تجاری دو کشور اعطاء شد، ۵۰ هکتار زمین در چابهار به تجار افغانی تخصیص داده است.