بحران در تولید و صادرات پسته

گروه بازرگانی-کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی کرمان از نابودی ۶۰درصد محصول پسته این استان بر اثر سرمازدگی خبر داده است. این میزان خسارت در ناحیه رفسنجان تا ۸۰درصد تخمین زده می‌شود. برآورد آن است که خسارت شدید به سرشاخه‌ها، محصول دو سال را متاثر خواهد کرد و محصول شهریور ۸۸ نیز آسیب دیده است. در کنار بحران آب، دو سال کم محصول می‌تواند ضربه اساسی به تولید پسته ایرانی وارد سازد. به طور طبیعی بازدهی هر درخت پسته بالغ، دوره تناوب دوسالانه دارد. به عبارت دیگر در هر دو سال متوالی، به طور معمول یک سال پرمحصول (آور) و سال دیگر کم‌محصول (ناآور) است. تخمین سقف تولید محصول در بهار هر سال برای محصول پاییز همان سال و پاییز سال بعد قابل انجام است. این پدیده مهم در بین محصولات باغی تقریبا اختصاص به پسته دارد و علت آن است که در بهار هر سال خوشه پسته همان سال و جوانه‌های خوشه سال بعد همزمان بر روی درخت ظاهر می‌شود. سال محصولی ۱۳۸۶ برای شهرستان رفسنجان سالی «آور» بوده است. بنابراین انتظار باغداران (در زمستان گذشته) برای محصول سال ۱۳۸۷ «ناآور» و برای محصول سال ۱۳۸۸ «آور» بوده است. به همین سبب باغداران همواره قسمتی از سود سال آور خود را جهت پوشش مخارج سال ناآور که از محل درآمد سال ناآور قابل پرداخت نیست، ذخیره می‌کنند.

بنا به گزارش انجمن پسته ایران، با آمدن بهار سال ۱۳۸۷، گزارش‌های متعددی از سوی باغداران مبنی بر وقوع یک پدیده کم‌سابقه در منطقه رفسنجان حاکی از ناآوری فاحش محصول سال ۱۳۸۷ (احتمالا بر اثر سرمازدگی فروردین امسال) و ناآور بودن محصول سال ۱۳۸۸ دریافت شد. آنچه که در ناآوری محصول سال ۱۳۸۸ غیرمنتظره است، آن است که سرشاخه‌های بهار سال جاری فاقد جوانه تولیدی برای محصول این سال بود. بروز این پدیده در ارقام کله‌قوچی و فندقی بسیار چشمگیر بوده است. پسته یکی از مهم‌ترین اقلام صادراتی غیرنفتی کشور طی نیم قرن اخیر بوده است. شهرستان رفسنجان همواره رتبه اول کشور را در تولید این محصول به خود اختصاص داده است. بدون شک خسارت بی‌سابقه به باغداران پسته رفسنجان، به ویژه باغداران خرد، تاثیر زیادی بر درآمدهای ارزی کشور، بیکاری در منطقه و بی‌رغبتی به سرمایه‌گذاری‌های جدید خواهد داشت.