رییس‌جمهوری: چابهار، کانون توسعه محور شرق می‌شود

عکس‌ها:حمید جانی‌پور

گروه مناطق آزاد-همایش بین‌المللی «چابهار، ترانزیت و توسعه محور شرق» صبح دیروز با حضور وزرای حمل‌و‌نقل و ارتباطات افغانستان و تاجیکستان، وزیر راه و ترابری کشورمان، سرپرست وزارت کشور، دیگر مهمانان خارجی مشاور رییس در امور مناطق آزاد و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار در تهران برگزار شد. این همایش امروز نیز ادامه دارد. محمود احمدی‌نژاد در این همایش حضور نیافت اما متن پیام او توسط دکتر بهبهانی، مشاور ارشد رییس‌جمهوری در امور حمل و نقل قرائت شد. در پیام رییس‌جمهور آمده است: همکاری و تعامل همه کشورهای جهان در جهت رفع محدودیت‌های تجاری، تقویت همگرایی، اصلاح قوانین و مقررات و تعامل فعال و موثر در عرصه بین‌الملل با هدف افزایش روابط بین انسان‌ها و تعالی و ترقی مادی و معنوی آنها یک ضرورت است.

دکتر محمود احمدی‌نژاد تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران نیز با برخورداری از موقعیت ممتاز جغرافیایی و به پشتوانه فرهنگ و تمدنی کهن و تاثیرگذار و به مدد دانشمندان، مدیران، جوانان و مردم غیور و عزتمند خود در تمامی عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گام‌های بلندی را در این عرصه برداشته و افق‌های روشنی را در پیش رو دارد.

رییس‌جمهور در پیام خود تصریح کرد: امروزه همه سرمایه‌ها و توان سخت‌افزاری و نرم‌افزاری کشور در جهت حفظ و افزایش‌شان و کرامت انسان‌ها و برقراری تعادل و توازن در جامعه به کار گرفته می‌شود. ما کوشیده‌ایم تا با شناخت ابعاد و آثار تحولات جهان امروز با اتخاذ راهبردهای نوآورانه در جهت شکوفایی اقتصاد ملی و هم پیوندی با اقتصاد منطقه‌ای و جهانی حرکت کنیم و با تجهیز بخش‌های مختلف و توسعه شبکه‌های حمل‌ونقل، تسهیلات و خدمات جانبی و حلقه‌های مکمل و همفزون منطقه‌ای و بین‌المللی، برنامه‌های کلان کشور را تنظیم نماییم. در ادامه این پیام ضمن تاکید بر اینکه برای عبور ایمن، سریع، راحت و ارزان کالاهای کشورهای همسایه و برقراری ارتباط زنجیره‌‌ای عرضه و تقاضا برنامه‌های خوبی را دنبال نموده‌ایم، آمده است: زمینه‌سازی برای حضور فعال و تجهیز و آمادگی بخش‌های غیردولتی نیز در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

رییس‌جمهور دیدگاه خود را درباره موقعیت چابهار چنین بیان کرده است: در این میان تقویت و توسعه زیرساخت‌های حمل ونقل محور شرق به منظور استفاده از موقعیت مناسب کشور در تقویت مبادلات بین‌المللی و تجارت خارجی و نقش تعیین‌کننده چابهار به عنوان کانون توسعه محور شرق و تبدیل آن به یک قطب منطقه‌ای از جمله موضوعاتی است که مورد توجه جدی دولت جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.

ظرفیت بارگیری در چابهار سه برابر می‌شود

وزیر راه و ترابری در این همایش با اشاره به این موضوع که کشورها بدون داشتن همکاری‌های همه جانبه نمی‌توانند به توسعه پایدار دست یابند، افزود: هیچ کشوری نمی‌تواند در این راه شکوفا شود مگر اینکه زیرساخت‌های پیشرفته ای در زمینه حمل و نقل داشته باشد.

وزیر راه و ترابری گفت: موقعیت جغرافیایی ایران، توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل را می‌طلبد؛ چراکه از مزیت دو کریدور شمال- جنوب و شرق- غرب برخوردار است و در مسیر عبور جاده تاریخی ابریشم واقع شده است.

رحمتی یادآوری کرد: در صورت تامین اعتبار درخواستی و اجرای طرح‌های توسعه، ظرفیت تخلیه و بارگیری بندر چابهار از دو‌میلیون تن فعلی به شش‌میلیون تن در سال‌های آینده خواهد رسید.وی با تشریح برخی ویژگی‌های چابهار گفت: اقدامات لازم برای پهلوگیری کشتی‌های با ظرفیت ۱۰۰‌هزار تن نیز در این اسکله فراهم شده که طرح‌های توسعه مربوط به موج‌شکن چابهار، حوضچه‌های بندر، دو بندر چند منظوره در چابهار در حال اجرا است، در این صورت برای راحتی دسترسی به بندر چابهار، جاده‌های استان نیز در حال نوسازی و تکمیل طرح‌های توسعه است.

رحمتی گفت: امید می‌رود با اجرای طرح‌های توسعه در بنادر چابهار، باهنر و بوشهر تا سه سال آینده ظرفیت تخلیه و بارگیری بنادر کشور به ۱۵۰میلیون تن برسد. این درحالی است که بندر شهیدرجایی اکنون توان تخلیه و بارگیری ۳/۵‌میلیون TEU کانتینر را در سال دارد که امید می‌رود ظرفیت این بندر به تدریج به ۶‌میلیون TEU برسد.

وی در پایان اعلام کرد: بهره برداری از دو خط جدید ریلی زاهدان - بم که خطوط ریلی ایران را به پاکستان متصل خواهد کرد و نیز خط ریلی اصفهان - شیراز از پروژه‌های مهم بخش شبکه ریلی کشور است که تا پایان امسال به بهره‌برداری خواهند رسید.

وضعیت نامناسب ناوگان حمل و نقل

مهندس هاشمی، سرپرست وزارت کشور دیگر مقام رسمی حاضر و سخنران این همایش بود که گفت: بررسی وضعیت حمل و نقل و ترافیک در کشور، حاکی از وجود مشکلاتی از قبیل سطح نامناسب خدمات، پوشش درصد نامطلوبی از سفرها توسط حمل و نقل عمومی، نامناسب بودن ناوگان حمل و نقل اعم از عمومی و خصوصی، فقدان نظارت کافی در نگهداری و بهره‌برداری از انواع سامانه‌ها، تاخیر در امدادرسانی و عملیات نجات در شرایط اضطراری، سهم نامطلوب حمل و نقل ریلی در حمل مسافر و کالا و عدم استفاده مناسب از امکانات بالقوه کشور در ترانزیت کالا و مسافر است.

رییس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور افزود: راهکارهای اجرای پیش‌بینی شده برای رفع این مشکلات عبارتند از: مدیریت مصرف بهینه سوخت، توسعه حمل و نقل عمومی، خارج کردن خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل، استفاده بیشتر از گاز طبیعی و سوخت‌های جایگزین و افزایش خودروهای دوگانه‌سوز و گازسوز، مدیریت تقاضای سفر و کاهش سفرهای زائد شهری و برون‌شهری، ایجاد محدودیت تردد وسایل نقلیه شخصی، آموزش و فرهنگ‌سازی، ارتقای ایمنی، استفاده بیشتر از حمل‌و‌نقل ریلی در حمل کالا و مسافر و استفاده بهینه از امکانات بالقوه کشور در ترانزیت کالا و مسافر.

سرپرست وزارت کشور در ادامه تاکید کرد: در راستای اجرایی شدن این موارد لایحه توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت آذر ماه سال گذشته در مجلس تصویب شد.

در این قانون دولت موظف به خروج بنزین و گازوئیل از سبد حمایتی، حداکثر از ابتدای سال ۱۳۹۱، جایگزینی خودروهای فرسوده، بهبود عبور و مرور، توسعه حمل و نقل عمومی، درون‌ و برون‌شهری، افزایش سهم حمل و نقل ریلی در جابه‌جایی مسافر و کالا، کاهش تصادفات و بهبود وضعیت آلودگی هوا و محیط زیست گردیده است.

رییس ستاد و مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور افزود: شاخص‌های تعیین شده برای بهبود حمل و نقل برون‌شهری در این قانون به ترتیبی است که سهم حمل و نقل ریلی در حمل کالا از ۱/۷درصد در سال ۱۳۸۶ می‌بایست به ۳۰درصد در سال ۱۳۹۰ و سهم حمل و نقل ریلی در حمل مسافر از ۴درصد در سال ۱۳۸۶ باید به ۱۸درصد در سال ۱۳۹۰ افزایش یابد. همچنین سهم جابه‌جایی مسافر با حمل و نقل همگانی در سفرهای برون شهری از ۵۳درصد در سال ۱۳۸۶ به ۵۷درصد در سال ۱۳۹۰ برسد. در راستای افزایش ایمنی و کاهش تصادفات، نسبت کشته به صدهزار نفر جمعیت در تصادفات از ۴۰ نفر در سال ۱۳۸۶ باید به ۱۵ نفر در سال ۱۳۹۰ و نسبت کشته به ۱۰۰۰۰ وسیله نقلیه در تصادفات از ۲۲ نفر در سال ۱۳۸۶ باید به ۱۰ نفر در سال ۱۳۹۰ کاهش یابد. سهم گازوئیل در حمل کالا نیز باید از ۱۶درصد لیتر بر تن در سال ۱۳۸۶ به ۱۲درصد لیتر بر تن در سال ۱۳۹۰ کاهش یابد.

هاشمی تصریح کرد: شاخص‌های تعیین شده برای بهبود حمل و نقل درون‌شهری در این قانون نیز به ترتیبی است که سهم حمل و نقل همگانی از سفرهای شهری از ۴۱درصد در سال ۱۳۸۶ باید به ۷۵درصد در سال ۱۳۹۰ افزایش یابد. جهت دستیابی به این هدف سهم اتوبوسرانی از ۲۴درصد به ۴۰درصد، سهم تاکسیرانی از ۱۶درصد به ۲۵درصد و سهم قطار شهری و حومه‌ای از یک‌درصد به ۱۰ درصد در دوره زمانی ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ خواهد رسید. همچنین مصرف سرانه روزانه بنزین از ۱/۱ لیتر در روز بر نفر در سال ۱۳۸۶ باید به ۷/۰درصد لیتر در روز بر نفر کاهش یابد.به گفته هاشمی در سند چشم‌انداز بیست ساله کشورمان ایجاد تحول و تغییر اساسی در زیرساخت‌های اقتصادی و اصلاحات بنیانی، تقویت و گسترش مناطق آزاد تجاری مدنظر قرار گرفته است.

این مناطق فرصت‌ها و امکاناتی فراهم می‌آورد که با استفاده بهینه از مزیت‌های اقتصاد ملی، دانش محوری و موقعیت سرزمینی کشور، می‌توان پایه‌های اقتصاد ملی را با استعدادها و فناوری‌های برتر جهانی تلفیق نمود و با حضور در بازارهای جهانی و تکمیل و تثبیت حلقه‌های بازرگانی بین‌المللی برای تحقق اهداف تشویق و توسعه صادرات، گام‌های موثری برداشت.

هاشمی گفت: موقعیت منطقه آزاد چابهار به عنوان نزدیک‌ترین نقطه به آب‌های آزاد، موقعیتی استثنایی برای ایجاد بسترهای لازم به منظور توسعه عملیات ترانزیت از طریق سرزمین ایران با توجه به کوتاهی مسیر و امنیت کامل در منطقه ایجاد نموده است.

از نظر سرپرست وزارت کشور، اتصال منطقه آزاد چابهار به شبکه‌های ارتباطی جاده‌ای و ریلی کشور به ویژه احداث راه‌آهن چابهار - مشهد - سرخس می‌تواند کشورمان را به عنوان قطب ترانزیت در منطقه مطرح نماید.

نقش‌آفرینی چشم‌نواز در سه قاره

دکتر محمود صلاحی، مشاور رییس‌جمهور در امور مناطق آزاد در این همایش با بیان اینکه کشور جمهوری اسلامی ایران در نتیجه دارا بودن موقعیت ژئوپلتیکی و ژئو‌اکونومیکی مطلوب در منطقه خاورمیانه به نقش‌آفرینی چشم‌نوازی در چرخه ترانزیت سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا برخاسته است، افزود:کشور ما با توجه به پیشینه کهن خود در ترانزیت کالا و مسافر از مسیر جاده ابریشم و نیز استقرار در تلاقی‌گاه دو کریدور سرنوشت‌ساز بین‌المللی شمال - جنوب و شرق - غرب از اعتبار و ارزش ویژه‌ای در منطقه برخوردار است.

صلاحی ادامه داد: اکنون که کشور ایران در آستانه یکی دگردیسی گران‌سنگ اقتصادی قرار دارد، توجه به زیرساخت‌ها به ویژه در بخش حمل‌و‌نقل، دید‌گان مدیران و زمامداران کشور را به خود متمرکز ساخته و برهمین اساس، توسعه محور شرق با مبدا چابهار و فرجام منطقه ویژه اقتصادی سرخس و نیز گسترش شریان‌های ارتباطی این قلمرو را در سرلوحه دارد.مشاور رییس‌جمهوری در امور مناطق آزاد تصریح کرد: افزایش سهم ایران در ترانزیت و حمل‌و‌نقل بین‌المللی کالا، ارتقای عملکرد بندر چابهار تا میزان لمس جایگاه یک مگاپورت در راستای تبدیل آن به یک hub منطقه‌ای، تقویت گره‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی با کشورهای همجوار شرق و شمال شرقی، ارتقای سطح متوسط درآمد و شاخص‌های توسعه در نواحی شرق کشور، کاهش فعالیت‌های غیر رسمی اقتصادی و قاچاق، ایجاد زمینه اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم و نیز اعتلای نقش و عملکرد منطقه آزاد چابهار در توسعه میهنی و فراملی و منطقه‌ای تنها شماری از آرمان‌های توسعه محور ترانزیت شرق کشور را آشکار می‌سازند.

صلاحی با اشاره به اینکه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران هم با آرمان همداستانی با اقتصاد جهانی و میوه‌چینی از بوستان‌های سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی می‌کوشند تا قابلیت‌های نهفته خویش را در کارزارهای تجاری و اقتصادی آشکار کنند، افزود: بندر چابهار به سبب آنکه در حاشیه دریای عمان و اقیانوس هند آرام گرفته، یارای آن را دارد که از طریق آب‌های آزاد با سایر نقاط گیتی، خاصه کشورهای سبز قاره هند، خاور دور و آفریقای شرقی مرتبط باشد و یکی از ۱۴ نقطه استراتژیک دنیا به شمار آید.

صلاحی گفت که امید است وزرا و نمایندگان سازمان‌ها و شرکت‌های حمل‌و‌نقل حاضر در این همایش با امضای بیانیه‌های مشترک بر هماهنگی سیاست‌های حمل‌و‌نقل و ارتقای همکاری‌های بین‌المللی تاکید ورزیده و به گسترش و تبادل داده‌ها و انتقال تجربیات با هدف افزایش کارایی شبکه حمل‌و‌نقل در چارچوب کریدورهای ترانزیتی منطقه‌ای و بین‌المللی بکوشند.

نقطه مطلوب آب‌های آزاد

دکتر محمدطاهر باقری‌زاده، مدیرعامل منطقه آزاد چابهار و دبیر این همایش دیگر سخنرانی بود که چنین گفت: ایران بندر چابهار را نقطه مطلوب و آغازین محور ترانزیت شرق از آب‌های آزاد می‌داند و تسهیلات لازم را برای ورود و حضور سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی خارجی و داخلی فراهم کرده است.

باقری‌زاده خاطرنشان کرد: از مدتی قبل بر آن شدیم تا با محوریت منطقه آزاد چابهار، نهادها و سازمان‌های داخلی و بین‌المللی ذی‌ربط در حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت به ویژه در محدوده کشورهای عضو اکو را گرد هم آورده تا در راستای هم‌افزایی توان، منابع و مزیت‌های موجود، مطمئن‌تر و با صلابت بیش از پیش در مسیر تحقق اهداف ملی - منطقه‌ای و طرح توسعه محور شرق گام برداریم.

رییس سابق Fiata: آینده خوبی دارید

مانفرد بوئس، رییس سابق فدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های پیشگام حمل‌ونقل (Fiata) از مهمانان این همایش است وی در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» دیدگاه خود را درباره موقعیت ایران در ترانزیت بین‌المللی چنین بیان می‌کند: من فکر می‌کنم که ایران نقش تاریخی در ترانزیت منطقه خاورمیانه و همین‌طور کریدور شمال - جنوب دارد. ایران یکی از محورهای اصلی شرق به اروپا هم هست و در این زمینه سابقه جاده ابریشم نشان می‌دهد که کشور شما نقش تاریخی در حمل‌ونقل بین‌المللی داشته است. مانفرد بوئس افزود: ایران کشوری رو به توسعه است و اگر فن‌آوری مدرن حمل‌ونقل در این کشور نهادینه شود آینده خوبی در منطقه خواهد داشت.

بوئس پیش از آنکه با او گفت‌وگو کنیم، گفت: «من به پرسش‌های سیاسی پاسخ نمی‌دهم». وقتی گفتیم که «پرسش‌های ما اقتصادی است» خندید و گفت: «چه خوب! من هم همین را می‌خواهم.»