مهدی جاریانی
بخش دوم
درجدو‌ل‌ذیل دو نکته حائز اهمیت است؛ اول اینکه واردات از امارات به رقم بیش از 11‌میلیارد دلار رسیده است، که یک خطر بالقوه می‌تواند محسوب شود. دیگر اینکه بیش از 26‌میلیارد دلار از 48‌میلیارد دلار واردات از 5 کشور خریداری شده است، که این نیز در شرایط سخت بسیار نگران‌کننده خواهد بود.

مشکلی که اینجا وجود دارد اینکه طبقه بندی واردات به دولتی، نهادهای عمومی، بخش‌خصوصی و تعاونی و غیره تفکیک نشده است. این امر می‌توانست در تحلیل‌های آماری به ما کمک کند. امید است گمرک ایران راه‌کار مناسب تفکیک آمار را پیدا کند.
ب - صادرات:
در سال ۸۶ صادرات کشور از مرز ۲۱‌میلیارد دلار گذشت. این رقم با در نظر گرفتن صادرات میعانات گازی که ۸/۵ میلیارد دلار بوده است، می‌باشد.لذا صادرات غیر نفتی به رقم ۱/۱۵۱۷۲ میلیون دلار رسیده است. براساس سند چشم‌انداز می‌بایست ۱۰۴۴۵‌میلیون دلار صادرات می‌داشتیم که حدود ۴۵‌درصد بیشتر انجام شده است و جای شکرگزاری است که در این زمینه بهتر از برنامه عمل کرده‌ایم که نسبت به سال قبل از نظر وزن ۶۴/۱۲ و از نظر ارزشی ۱۴/۱۵‌درصد افزایش نشان می‌دهد.وزن صادرات ۶/۳۱۴۹۰‌هزار تن بوده که در مقایسه با وزن صادرات سال ۸۵ که ۹/۲۷۹۵۶‌هزار تن بوده، که ۶/۱۲‌درصد رشد را نشان می‌دهد. ارزش متوسط صادرات در سال ۸۶ حدود ۴۸۲ دلار بوده است که در مقایسه با سال ۸۵ که ۴۷۱ دلار بود از رشد ۳/۲‌درصدی برخوردار شده است. یکی از عوامل موثر در آن تاثیرگذاری صادرات محصولات نفت و پتروشیمی‌بوده است. لیکن اگر به متوسط ارزش واردات در سال ۸۶ توجه کنیم که ۱۱۴۸ دلار بوده است تفاوت ۲۳۸‌درصدی را شاهد خواهیم بود. این بدان معناست که تاثیرگذاری صادرات مواد و محصولات خام در این رابطه بسیار زیاد است. به عبارتی ما از نظر صادرات، محصولات مواد خام یا حد واسط و با قیمت‌های پایین صادر می‌کنیم. در جدول زیر ده قلم اول صادرات کشور مشخص شده است.
به طوری که ملاحظه می‌شود
۳۷/۴۹‌درصد از صادرات به ده محصول یاد شده تعلق داشته است و اگر محصولات نفت و پتروشیمی را از این ده قلم حذف کنیم، ۰۸/۱۵‌درصد از صادرات را ۵ قلم تشکیل می‌دهند. آنچه از این جدول می‌توان نتیجه گرفت این است که صادرات محصولات نفت و پتروشیمی به‌سرعت جایگاه بالای صادرات کشور ما را به‌خود اختصاص می‌دهد.
نکات قابل توجه در صادرات
۱ - نکته قابل توجه در امر صادرات اینکه تفکیک صادرات از نظر موقعیت صادر‌کنندگان با طبقه‌بندی دولتی، نهاد عمومی بخش‌خصوصی و بخش تعاون در آمار صادراتی کشور منعکس نمی‌باشد. تهیه این آمار می‌تواند ما را در تحلیل‌های‌ تراز بازرگانی خارجی کمک نماید.
2 - نکته دیگر اینکه با فرض اینکه80‌درصد اقتصاد کشور را دولتی بدانیم؛ بدین معنا است که بیش از 12میلیون دلار از 15172‌میلیون دلار صادرات غیرنفتی را باید دولتی‌ها انجام می‌دادند. اما در اینجا با اطمینان می‌شود اعلام کرد که 60 تا 70‌درصد آن را بخش‌خصوصی کشور انجام داده است. اینجاست که لازم است به این قشر عظیم که در کسب این موفقیت بزرگ صادراتی سهم داشته‌اند، دست مریزاد گفت.
۳ - صادرات پسته ما در سال ۸۶ میزان ۵/۱۲۳۰‌میلیون دلار بوده است. رشد بسیار زیاد این محصول به رغم مشکلات بر سر راه آن باعث افتخار است و لازم است به همه دست‌اندرکاران که این موفقیت با رشد بالا را به‌دست آورده اند، تبریک بگوییم.
4 - در امر صادرات محصولات نفت و پتروشیمی باید به این نکته مهم توجه کنیم که مقادیری از سرمایه‌گذاری‌های خارجی صورت گرفته در زمینه‌های نفت و گاز و پتروشیمی به روش برگشت سرمایه از طریق محصول (بای بک) به دست آمده است.
ادامه دارد