مهدی جاریانی
آمار صادرات و واردات هر کشور یکی از اصلی‌ترین ابزارهای عملکرد کلان اقتصادی کشورها به‌شمار می‌آید. در این زمینه می‌توان از اقلام اصلی صادرات و واردات کشور طی یک دوره یک ساله آگاه شد و با امکان اینکه می‌توان در هر یک از سرفصل های آمار مطالعات خاصی را صورت داد، لذا تحلیل رشد، کاهش یا اثرات سیاست‌های اتخاذ شده خرد و کلان را می‌توان در اینگونه آمارها مورد توجه قرار داد.

جدای از نگاه صرف عدد و رقم می‌توان‌ نتایج حاصل از سیاست‌های جهانی، اثرات پیمان‌های جمعی و تبعات مختلف اثرگذار بر اقتصاد و بازرگانی کشور را مورد ارزیابی قرار داد.از طرفی آمار بازرگانی خارجی می‌تواند درصد پیشرفت یا پس رفت از شاخص‌های تعیین شده در برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت کشور را نشان دهد. همچنین می‌توان براساس آمار حاصله برنامه‌های آینده تجارت خارجی را‌ترسیم نمود.
با همان نگاه می‌توانیم از آمار به‌دست آمده صادرات و واردات سال ۱۳۸۶ استفاده نماییم.
الف - واردات:
واردات سال ۱۳۸۶ میزان ۷۰/۴۲۰۷۵‌هزار تن به ارزش ۴۸۳۲۵‌میلیون دلار بوده است. بر طبق برنامه چهارم توسعه می‌بایست به ۳۶۵۳۷ دلار می‌رسیدیم که افزایش ۲/۱۳‌درصد را نشان می‌دهد.
اگر آمار مقایسه‌ای چند سال را ملاک بررسی قرار دهیم به جدول زیر می‌رسیم:

به طوری که آمار بالا نشان می‌دهد وزن صادراتی نسبت به سال ۸۵ حدود ۲۶/۳‌درصد کاهش و نسبت به سال ۸۴ حدود ۱۹‌درصد افزایش داشته است. از نظر ارزشی نسبت به سال قبل ۸۲/۱۵‌درصد افزایش و نسبت به سال ۸۴ حدود ۲۲‌درصد افزایش ارزش داشته است. به طور روشن ؛کاهش ۲۶/۳‌درصدی در وزن واردات ما با افزایش پرداخت ۶۶۰۰‌میلیون دلار برای واردات روبه‌رو شده‌ایم. هر چند قسمت عمده این افزایش را می‌توان به بالا رفتن قیمت‌های نفت مرتبط دانست؛ لیکن این تعبیر که با بالا رفتن درآمدهای نفتی کشور به مرز ۷۰‌میلیارد دلار عطش مصرف و افزایش تقاضا به‌وجود آمده را در این مورد، مورد توجه قرار داد. زنگ خطر آنجاست که در سال ۸۷ با رشد شدیدتر قیمت‌های جهانی از یک طرف و مساله خشک سالی شدید و مشکلات واحدهای تولیدی کشور روند واردات رشد بیشتری پیدا کند و منابع ارزی کشور صرف کالاهای مصرفی شود.
5 قلم اول واردات کشور:
در سال گذشته ۵ قلم واردات به شرح زیر ۱۷/۱۶ درصد کل واردات را به خود اختصاص داده است:

به طوری که ملاحظه می‌شود واردات بنزین به رغم سهمیه‌بندی اعمال شده اولین رقم واردات کشور را تشکیل می‌دهد و با افزایش تولید داخلی که سالانه بیش از یک‌میلیون خودرو تولید می‌شود و رشد مصرف و همچنین افزایش سرسام آور قیمت نفت، نوید خوشی را برای سال ۸۷ نمی‌دهد و به‌نظر می‌رسد در سال ۸۷ باید شاهد ۵‌میلیارد دلار واردات بنزین باشیم.
5 کشور که بیشترین واردات از طریق آنها صورت گرفته:

ادامه دارد